Tesisat Dergisi 199. Sayı (Temmuz 2012)

MAKALE 98 Tesisat Dergisi Sayı 199 - Temmuz 2012 + Şehir Dışı Yerleşim Yerleri i çin Merkezi ve Paket Atıksu Arıtma Tesislerinin Çevre Açısından Değerlendirilmesi İstanbul Zekeriyaköy’de olduğu gibi şehir kanalizasyon şebekesi uzağında çok sayıda site, villa vb yerleşim projeleri geliştirilmektedir. Bu çalışma ile merkezi evsel atık su arıtma tesisleri için örnek bir tesis olan, İstanbul Zekeriyaköy Merkezi Atıksu Biyolojik Arıtma Tesisi irdelenmekte ve paket atık su arıtma tesisleri ile ekonomik, teknik ve çevre açısından değerlendirilmesi yapılmaktadır. Bir atık su arıtma tesisinin düzgün işletilmesi için belli başlı birkaç koşulun yerine gelmesi önemlidir. Bunlar; giriş debisinin ve giriş kirlilik yükünün stabil olması, atık madde (besin) ve mikroorganizma dengesi, düzenli kontrol ve analiz, koruyucu ve periyodik bakım, uzman personel ve diğer işletme koşullarının sağlanması gibi başlıklarda toplanabilir. Bu koşullar merkezi atık su arıtma tesislerinde daha verimli sağlanabilir, arıtma tesisi çıkış suyu standartları daha ekonomik yerine getirebilir, kesintisiz ve sürdürülebilir arıtma prosesi sağlanır, çevreye zarar vermesi önlenmiş olur. Merkezi arıtma tesislerinin kurulması ve uzman kuruluşlar tarafından işletilmesi ile sitelere ait çok sayıda, küçük kapasiteli ve dağınık paket arıtma tesislerinin işletme ve çevre sorunlarının önüne geçilebilir. Böylece işletme bakım maliyetleri azaltılabilecek, su analizleri, çevre denetimleri çok daha kolay yapılabilecektir. Şehir kanalizasyon şebekesi uzağında kalan, yeni ve nüfus yoğun yerleşim bölgeleri için daha verimli, ekonomik ve çevreci olan merkezi atık su arıtma tesisleri modeli önerilmektedir. Koza Yönetim ve Servis A.Ş. Artemis Arıtım Ltd. Şti. Artemis Arıtım Ltd. Şti. Koza Yönetim ve Servis A.Ş. Artemis Arıtım Proje İnşaat Analiz Danışmanlık Ltd. Şti. Artemis Arıtım Proje İnşaat Analiz Danışmanlık Ltd. Şti. Levent ALATLI Ergin EROL Salih ALİİPEK Ercan ÖZDEMİR Burcu Elif VARDAR Levent ÇELİKKOL 1. Giriş Ülkemizde çevreyi korumak ve gelecek nesil- lere daha iyi bir çevre bırakmak için çıkartılan yasalarla birlikte gelen yükümlülükler sonu- cunda, şehir kanalizasyon sistemine yakın olmayan özel konut yerleşimlerinden arıtma tesislerinin yapılması istenmektedir. Ancak, bu yerleşimlerin önemli kısmı yasal yaptırım- lardan kurtulmak amacıyla ve inşaat sırasında yeterli bütçenin ayrılmamasından dolayı ge- lecek dönemlerde doğabilecek olumsuzlukları düşünmeden ucuz paket arıtma sistemi satın alır hale gelmiştir. Bu durumdan mali yönden kazanç sağlamak isteyen paket arıtma tesisi satıcıları ile yasal yükümlülükleri yanlış yo- rumlayan ihtiyaç sahiplerinden dolayı gereksiz bir paket arıtma tesisi piyasası oluşmuştur. Oluşan bu pazarın en önemli olumsuz etkisi, yanlış projelendirilmiş paket arıtma tesisleri- nin, yanlış yerlerde kullanılması sonucunda paket arıtma tesisi çöplükleri oluşturmasıdır. Ayrıca yaygın paket arıtma tesisleri kontrol ve denetim zorluğu nedeniyle çevre açısından da çok önemli tehdit oluşturmaktadırlar. Şehir kanalizasyon ve arıtma sistemi dışında kalan nüfus yoğun bölgelerde özel konut, site ve küçük yerleşim yerlerinde çok sayıda paket arıt- ma tesisi kurdurmak yerine, ihtiyacı karşılayacak kapasiteye sahip merkezi bir atıksu arıtma tesisi- nin kurulması ve teşvik edilmesi gereklidir. 2. Zekeriyaköy Evsel Atıksu Arıtma Te- sisi 1990’lı yılların başında, ülkemizin eski ve önde gelen büyük bir inşaat firması tarafından ge- liştirilen, Zekeriyaköy Evleri projesi için merke- zi bir betonarme arıtma tesisi tasarlanmış ve gerçekleştirmiştir. 1995 Yılında hizmete alınan arıtma tesisi, İstanbul Zekeriyaköy’de Vişne 1-2-3, Turunç 1-2-3, Çağla 1-2, Çitlenbik, Yaprak, Kardelen ve Konaklar mahallerinde bulunan 14 site, yaklaşık 1200 ev ve işyerinin kanalizasyon ve evsel atık- sularını arıtmaktadır. Tesiste konularında uzman iki idari ve altı teknik personel çalışmaktadır. Arıtılan atıksuların deşarjı “Su Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”ne göre İSKİ alıcı ortamı olan, Kilyos Deresi’ne yapılmaktadır. Bugünkü toplam kapa- sitesi 4015 m³/gün olan arıtma tesisi, klasik aktif çamur prensibiyle çalışmaktadır. Zekeriyaköy Evsel Atıksu Arıtma tesisine bağlı olan ev ve işyerlerinde kullanma suyu şebeke- den sağlanmaktadır. Tesisin başlangıçta kuru- luş kapasitesi 900 m³/gün olarak planlanmış, ancak daha sonraki yıllarda tesise yeni site ve evlerinde bağlanması öngörülerek kapasitesi 4000 m³/gün olarak inşa ve tadil edilmiştir. Tesise 2010 yılında yapılan ilave elektroman- yetik debimetre yatırımı sayesinde, tesise giriş SU PROSES DOSYASI C M Y CM MY CY CMY K