Tesisat Dergisi 198. Sayı (Haziran 2012)

TEKNİK BİLGİ 70 Tesisat Dergisi Sayı 198 - Haziran 2012 + yerler binanın üretkenliği düşük, sağlık bakı- mından etkinliği de düşüktür. Odaların büyük kısmında da havalandırma oranı yüksektir. Havalandırma oranını dengelediğimizde, fazla olanlardan alıp, az olanlara aktardığımızda hava kalitesini arttırmış ve binadaki azalmış enerji etkinliğini yükseltmiş oluruz. 5. Talep Kontrollü Havalandırma Çok daha önemli bir teknoloji olma yolundadır. Uygulanmasında, odada kullanıldığını belirten oda kullanım şekline bağlı bir sensör ve CO 2 sensörü veya ne esas alınacaksa ona göre bir sensör olması gerekir. Sistem odaya gelen besleme havası ve egzoz miktarı üzerine etki yapar. Oda kullanılmadığı zaman odaya besle- nen hava ve ısıtma tamamıyla durdurulabilir, bu sizin ofislerinize benzer. Eminim ki şu anda ofislerinizde siz burada olduğunuz halde hava- landırma, ısıtma devam ediyordur. Odanın havalandırılması odanın kullanım yoğunluğuna bağlı olmalıdır. Bu şekilde enerji tasarrufu bakımından çok etkin olabilir. Talep kontrollü havalandırma ile sistemin çalıştırılma şekline ve kullanım konforuna bağlı olarak değişmesine rağmen, önemli miktarda tasarruf sağlanabilir. İskandinavya ülkelerinde genel- likle tek ofise yönelik klima ve havalandırma kullanılır. Bu sistemlerde ekipman fiyatları da düşüktür, örneğin bir CO 2 sensörü pahalı olmayan bir üründür, oda kullanım oranını gösteren sensör de aynı zamanda çok güvenilir bir sensördür. Bu teknoloji giderek daha fazla kullanılmaktadır. Talep kontrollü havalandırma ile İskandinav ülkelerinde sağlanan tipik tasarruf örnekleri Tablo 5’ de gösterilmiştir: Tablo 5. Talep Kontrollü Havalandırma ile İskandinav Ülkelerinde Sağlanan Tipik Tasarruf Örnekleri Restoranlar ve yemekhaneler %20-50 Konferans salonları %20-50 Açık ofisler Ortalama olarak personelin %40’ı ofiste bulunuyor %20-30 Ortalama olarak personelin %90’ı ofiste bulunuyor %3-5 Giriş holleri, havaalanı check-in bölümleri %20-60 Sergi ve spor salonları %40-70 Toplantı salonları, sinemalar, tiyatrolar %20-60 Güneş ışığının yansıtılmasında dıştan gölgeleme daha faydalıdır. Burada; g= parlaklık faktörü, CF: konveksiyonla, RF: ışınımla, DF: doğrudan ısı akışını göstermektedir. Bu örnek 40° kuzey enlemdeki bir bürodan alınmıştır. Pencere yönüne göre Düz çizgiler gölgeleme olmadan soğutma yüklerini ve kesik çizgiler de dıştan panjurla gölgelemeyi göstermektedir. Kırmızı çizgiler çift cam (g=0,75), sarı düşük kaplama (g=0,64) ve mavi ise gün ışığı kontrol kaplamayı (g=0,32) göstermektedir. Hava akış oranı [m³/s] Elektrik gücü [kW] saat/yıl Tahmin edilen Kapasite kontrollü havalandırma Hava akış oranı [m³/s] Elektrik gücü [kW] Hava akış oranı [m³/s] Elektrik gücü [kW] saat/yıl Ölçülen Talep kontrollü havalandırma Hava akış oranı [m³/s] Elektrik gücü [kW] 0 50 100 150 200 W/m Kuzey Doğu Güney Batı Gölgelendirme ister kaplama ister panjur olsun güneş ışığı yoğunluğunda önemli azalmalar meydana gelmektedir. Grafik 8 ’de görülen örneğin (ayrıntılı açıklaması kılavuzda mevcuttur) aynı zamanda sadece enerji tasarrufu olarak değil soğutma yüklerinin azaltılması bakımından da Avrupa Yönetmelik- lerinin de gereğidir. Grafik 7 ’de talep kontrollü hava debisi değiş- tirilen 2500 m²’lik alanda çalışan bir sistemin sağladığı elektrik tasarrufunu görüyorsunuz. Soldaki resimde talep kontrollü sistem ile hava akış dolayısıyla elektrik kullanımındaki azalma, sağdaki resimde ise sabit hava akışlı sistem görülmektedir. Arasındaki elektrik tasarrufu oldukça ilgi çekici ölçüdedir. 6. Güneş Işığının Gölgelendirmesi Güneş ışığının gölgelendirmesi, klima sis- temlerinde enerji tasarrufu bakımından çok önemlidir. Bu konuda Rehva’nın birkaç sene önce bir kılavuz kitabı yayınlandı. Bu konu esasında farklı içten ve dıştan yapılan göl- geleme sistemleri arasındaki fark Şekil 1 ’de daha iyi görünmektedir. Gölgeleme için ne kullanıldığı, kadar nereye konumlandırıldığı da önemlidir. Dışarıya konumlamak içeriye nazaran iki kat daha etkili olmaktadır. Grafik 7. Talep kontrollü hava debisi değiştirilen 2500m²’lik alanda çalışan bir sistemin sağladığı elektrik tasarrufu. ( Grafik 7.1 ’de talep kontrollü sistem ile hava akış dolayısıyla elektrik kullanımındaki azalma, Grafik 7.2 ’de ise sabit hava akışlı sistem görülmektedir.) Grafik 8. Soğutma yükünün gölgelemeyle düşürülmesi Şekil 1. Farklı içten ve dıştan yapılan gölgeleme sistemleri arasındaki fark değerleri Grafik 7.1. Grafik 7.2.