Tesisat Dergisi 197. Sayı (Mayıs 2012)

TEKNİK BİLGİ 76 Tesisat Dergisi Sayı 197 - Mayıs 2012 Denklemine göre hesaplanmaktadır. Bura- da qv= 0,944 m³/s; t= 6000 saat ve η (verim)= 0,50 olarak alınmıştır. Bu hesaba göre belirlenen verim filtrenin sınıfını gös- termekte ve kullanıcı da kendi enerji verim- liliği hedeflerine göre kendine uyan filtreyi seçebilecektir. bu konudaki deneyimlerinden yararlanarak Avrupa standartları kriterlerine uygun bir sınıflandırma yapma imkânı vermektedir. Klima santrallerini değerlendirmede yüzey hızları basınç düşmesi için önemli bir kriterdir. Yüzey hızı düşmesi ile basınç da düşmekte ve enerji kullanımında önemli azalma meydana gelmektedir. Uygulamalarda müteahhitler alış maliyeti daha düşük olduğundan şüphesiz yüksek yüzey hızı olan klima santrali ürünlerini seçerler. Tabi şartnamelerde ısı geri kazanımılı sıcaklık verimliği, maksimum basınç düşmesi faktörlerinin olması düşük enerji etkisi için önemli hususlardır. 3. Fanlar ve Filtreler Sistemdeki fanlar da önemli cihazlardır. Fanlar Avrupa Komisyonu mevzuatına tabidir. Ancak bu düzenlemenin burada gösterilmesinin nedeni yapılan incelemelerde fan verimlerinin oldukça düşük bulunması olmuştur. İsveç’te rastgele seçilen 1000 fan üzerinde enerji verimliliği bakımından yapılan incelemede 767 fan dü- şük verimli bulunmuştur. İsveç Avrupa’nın en kötü ülkesi olmadığına göre fanların bu kadar düşük verimde olduklarını görmek çok şaşırtıcı olmuştur. Fanlarda geliştirilecek çok şey olduğu açıktır. Diğer yandan küçük düzenlemelerle fanların verimliliğinin iki katına çıkabileceği de açıktır. Fanların genel olarak verimini ele alırken sadece fanın kendisinin değil, motorları, sürücüleri gibi, tüm parçalarının değerlendirilmeye alın- ması uygun olacaktır. Elektrik motorlarındaki iyileştirmenin fan verimine etkileri Grafik 3 ’te görülmektedir. Gölge kutuplu (SPM), kalıcı ayrık kapasitörlü (PSC) ve elektronik kontrollü motorların (ECM) verim ve kapasite karşılaştırması. Buna göre en üst eğri olan elektronik komütatörlü motorların en yüksek verimi sağladıkları görülmektedir. Bu verim artışı %30-90’a kadar çıkmaktadır ve oldukça önemlidir. Ayrıca 3 yıl önce yayınlanan 2009/125/EC Enerji Kullanan Cihazların Eko Tasarım Direktifi’ne göre çeşitli tip fanların 2013-2015 yıllarına kadar verimlerinde olması geren artışlar da Grafik 4 ’te verilmiştir. Bunlar Avrupa’daki fan üreticilerinin uymaları gereken minimum şartları göstermektedir ve ürün geliştirmedeki hedefleri göstermesi bakımından oldukça önemlidir. Klima santrallerindeki fanlar klima santralleri sisteminin enerji performansına etki eden tek eleman değildir. Bu nedenle birçok ülke kendi şartlarına göre fan güçlerini binanın şartnamelerine dâhil etmişlerdir. Bu nedenle klima santrali, fan ve kanallar bir bütünlük içinde ele alınmışlardır. Özellikle İskandinav Verim Kapasite (W) 1000 . t.p.q W V η Δ = ülkelerinin şartnamelerinde klima santrali sistemi performansıyla yer almıştır. Böylece fandan geçen maksimum hava akışı olarak kanal sistemi ve havanın odaya açıldığı ter- minal ünitesi olarak 1-1,5 kWm³/saniye şartı belirlenmiştir. Bu şekilde tüm sistemin tasarımı bütünleştirilmiştir. Klima santrallerinde basınç düşmesinin azalmasında en önemli ünitelerden biri de filt- relerdir. Filtreler enerji kullanımının düşmesinde oldukça etkili elemanlardır. Birkaç hafta önce filtreler üzerine olan Avrupa standardı yenilenerek kabul edildi. Önceki standartlarla mukayese ettiğimiz de bu stan- dart ortalama partikül ayırma verimine ilişkin kriterini aynı zamanda minimum şartlarına ve yüksek verim standartlarınıda ortaya koydu. Yani temizlemek tek kriter olarak alınmadı. Sadece elektrostatik alan tek başına bu şartları karşılamaya yetmeyecek. Bu enerji kriteri de Avrupa sertifikalandırma sistemi içinde önemli bir yer almaktadır. Filtreler hesaplanan enerji kullanımlarına göre G ile A arası sınıflandırıldı ve bir sene içinde spesifik kriterler EN 779 kriterlerine uyumlu hale getirilecektir. Etiket bilgileri sayesinde filtrenin kWh/yıl olarak yıllık enerji kullanımı da bulunabilmektedir. Burada gösterilen enerji kullanımında: Grafik 3. Elektrik motorlarındaki iyileştirmenin fan verimine etkileri Toplam enerji verimi % Fan elektrik gücü kW 2013 Aksiyal fan, açık giriş ve çıkış 2015 Tersine eğimli muhafazalarında açık giriş ve çıkışı olan fanlar. 2013 Tersine eğimli muhafazalarında açık giriş ve çıkışı olan fanlar. 2015 Tersine eğimli kanallı bir girişi ve çıkışı olmayan fanlar 2013 Tersine eğimli kanallı bir girişi ve çıkışı olmayan fanlar 2015 Aksiyal fan, açık giriş ve çıkış Grafik 4. 2009/125/EC Enerji Kullanan Cihazların Eko Tasarım Direktifi’ne göre çeşitli tip fanların 2013-2015 yıllarına kadar verimlerinde olması geren artışlar