Tesisat Dergisi 197. Sayı (Mayıs 2012)

GÜNCEL 34 Tesisat Dergisi Sayı 197 - Mayıs 2012 dır, eğer bir Türk ürünü Avrupa’da satılacaksa bu direktifin şartlarına uymalıdır. Komisyonca çıkartılan ilk yönetmelikler enerji kullanan ürünler üzerine örneğin ampuller üze- rine olmuş, daha sonra 2009 yılında kapsamı genişletilerek enerji kullanan tüm ürünler için bağlayıcı bir direktif haline getirilmiştir, örneğin bu masa üretiminin kontrolü bakımından bu direktife bağlıdır. Burada kriterleri belirlemek için ürünün ömür çevrimi maliyeti yaklaşımı esas olarak alınmıştır. Grafik 1 ’de bir ömür döngüsü maliyeti analizi gösterilmektedir. Yatay eksende çeşitli tasarım kriterleri, dikey eksende de ömür döngüsü ma- liyetleri görülmektedir. Mavi eğri ömür döngüsü maliyetini, kırmızı ise enerji kullanımını göster- mektedir. Burada ana fikir seçilen kriter ömür döngüsü maliyetini minimum yapacak kriterdir. Ömür çevrimi maliyeti yaklaşık 20-25 yıllık bir süre için hesaplanır. Buna göre bir cihazın ilk yatırım maliyeti yerine işletme maliyetine önem verilmektedir. Bundan sonra ikinci olarak ürün- lerin enerji verimliliğini iyileştirme ve tanıtma ya da sınıflandırma ilkeleri gelmektedir. Verimlilik içinminimum kriterleri ve buna göre sı- nıflamayı eko etiketleme direktifi göstermektedir. Bu minimum şartlara göre ürünleri üretim veya ömür periyodu içinde gereken minimum şartlar- dan daha iyi ürün olduğu konularında mukayese edebilmek için A-B-C-D olarak kategorilerine ayrılmaktadır. Eko etiketleme direktifinde önemli bir konu da ürünün enerji kriterinin üstünde bir performans göstermesi halinde bir ödüllendirme sistemi getirmesidir. Bu, ürünün tanıtılmasında ve enerji etkinliğinin iyileştirilmesi için etiketleme- karşılaştırma ve ödüllendirme olarak üç aşamalı bir sistemi işaret etmektedir. Diğer önemli bir direktifte Binaların Enerji Perfor- mansı Direktifi’dir (BEPD). Bu direktif 2010’da yenilenmiştir ve 2002 versiyonuna göre çok daha fazla talebi olan bir direktiftir. Çok katı değil ancak Avrupa Parlamentosu’nun politikasını yansıtır ve 2009 yılında getirdiği önerilerden çok daha gerçekçi bir direktiftir. Üye ülkeler bu direktife paralel olarak iki yıl içinde kendi mevzuatlarını düzenlemekle yükümlüdür. Bu direktifte getirilen önemli bir konu da Avrupa’daki tüm yeni bina- ların, kamu binalarının 2018 yılında diğerlerinin 2020 yılından sonra hemen hemen sıfır enerji kullanan binalar olmalarıdır. Bu konu bir kırmı- zıçizgi olarak en son olarak gündeme geldi ve üye ülkeler arasında ve parlamentoda tartışıldı, parlamento sıfır enerji olması için ısrar etti ancak üye ülkeler bunun 2020 yılına kadar yapılmasının imkânsız olduğunu belirttiler ve “sıfır” ifadesi başına “hemen hemen” ilave edildi ve bu “hemen hemen” tanımını her ülkenin kendisinin yapması benimsendi. Bu konularda bazı ülkeler ayrıntılı yasalar çıkartarak hemen hemen sıfır enerjili binalara doğru hedeflerinin yol haritalarını ve bu hedefe ulaşmak için endüstrinin yapacağı hazırlıkları ve yapılacak yardımları/destekleri belirlediler. Hemen hemen sıfır enerji hedefine yönelik olarak binaların metre kare başına kWh olarak kullanacağı primer enerji hedefleri belirlendi. İngiltere bu konuda karbon dioksit seviyesini kriterlerinde ilk kullanan ülke oldu. Diğer ülkeler kWh/m² birimini kullandılar. Bütün bu yönetmelikler binaların ömür döngüsü maliyetlerine dayanmaktadır. Bu yıl komisyon ömür döngüsünün nasıl hesaplanacağına ve maliyetlerin nasıl minimuma indirileceğine dair bir kılavuz yayınladı. Bu hesaplamalar binanın ömür döngüsünde 20 yıllık periyotlarla denetlemesini esas almaktadır. Son olarak konuyla ilgili önemli bir husus da teknik desteğin nasıl sağlanacağı ve etki ve önem bakı- mından Avrupa Standartları’nın iyileştirilmesini gündeme getirmektedir. Avrupa standartları üze- rindemutabakat sağlanmış gönüllü olarak uygula- nacak dokümanlar olup, eğer ulusal mevzuatlarda kullanılacaksa referans olacak dokümanlardır. Bu durumda gönüllü olmaktan çıkıp, zorunlu hale geleceklerdir. Yani, statü olarak AvrupaStandartları uygulamada büyük önem kazanacaklardır. Bu kaynaklar üye ülkelerin hemen hemen sıfır enerjili bina hedeflerine varmak için kulla- nacakları yol haritalarına esas olacaklardır. İngiltere’nin biraz önce biraz farklı bir yol belirle- miş olduğunu söylemiştik, İngiltere 2016 yılında binaların karbon salımı bakımından nötr binalar olmasını öngörmüştür. Bu hususlar halen bazı ülkeler için zorunlu hale gelmiş durumdadır. Örneğin Danimarka primer enerji kullanım hedefini 2020’ye kadar 20 kW/m² olarak belir- lemiş ve ürün ve binalarla ilgili olarak standarda uyabilmek için gerekli adımları yayınlamıştır. Endüstri sektörü de dolayısıyla nasıl uyum sağlayacağını bilmektedir. Norveç de benzer bir yaklaşım içindedir. Bu tarz belirlemeler bir yıl içinde bütün ülkelerde yapılacaktır. Hedefler tabii her ülkenin coğrafi, iklimsel ve tarihsel yapısı değişik olduğundan farklı olacaktır. Çevre etkisi (megajul) Tasarım seçenekleri (geri ödeme süresine göre) Meliyetler Ömür çevrimi maliyeti Binaların Enerji Performansı Direktifi (BEPD) 2010’da yenilen- miştir. Bu direktifte getirilen önemli bir konu Avrupa’daki tüm yeni binaların, kamu binalarının 2018 yılında diğerlerinin 2020 yılın- dan sonra hemen hemen sıfır enerji kullanan binalar olmalarıdır. Grafik 1. Ömür döngüsü maliyeti analizi