Tesisat Dergisi 197. Sayı (Mayıs 2012)

GÖRÜNÜM 18 Tesisat Dergisi Sayı 197 - Mayıs 2012 lıklı bir tanım yapmadıkları takdirde sorun kolayca halledilemez. Dolayısıyla temel nokta tasarımcıların bağımsız ve yetkili olmaları gerekir. Sektörün en kuvvetli kolu olması gereken tasarımcıların zayıf yönü taşeron du- rumlarıdır. Özellikle müteahhitlere ve yatırımcı kuruluşlara yapılan projelerde tasarımcılar hiç bir zaman söz sahibi olamamışlardır. Bu nedenle projeciler daima ikinci plana itilmiş bulunmaktadırlar. Tasarımcı olarak isimlendirdiğimiz proje mü- ellifleri işi kimden alırlarsa alsınlar bağımsız ve sorumlu olmalıdırlar. Bu sorumluluk işin başından sonuna kadar devam etmelidir. Bu nedenle projeyi hiç kimse müellif onayı alma- dan değiştirememelidir. Bu durumda ortaya bağımsız uzman müşavirler çıkar. Proje yönetimi içerisindeki bu müşavirler, müdahale ettikleri noktadan itibaren sorumluluklarını alarak projede değişiklik yapabilirler. Bu yöntemle profesyonel projeci ve müşavir adedi çoğalır. Başka bir değimle hiç bir kimse projeyi değiş- tirme yetkisini kendisinde göremez. Bu husus müşavirlerin bağlı olduğu FIDIC kurallarında açıkça görülebilir. Dolayısıyla yatırımcı, müellif, müşavir üçgeni içinde yüklenici tarafından yapı elde edilir. Müelliflik yapı cinsine, fonksiyonuna ve ser- visine göre değişir. Ayrıca uygulama sisteme göre farklılıklar arz eder. Örneğin bir kalorifer sistemi uygulanan apartmanın projesi ile inşa alanı büyük uygulamada ısıtma havalandırma, klima, sıhhi tesisat, otomasyon gibi tüm tesisat türlerinin bulunduğu bir yapının proje hizmetleri, müellif sorumluluğu birbirinden farklıdır. Bu anlamda profesyonel mühendislik kuruluşları ile sıradan projeciler birbirinden ayrılırlar. Batı ülkelerinde ikinci tür projeci kalmamıştır. Dolayısıyla ileri ülkelerde tasarım mühendisleri tasarımdan başka herhangi bir işle uğraşmaz. Sektörde tasarım mühendisleri kendi aralarında bölünmüş durumdadır. Ankara, İstanbul ve kıs- men İzmir olmak üzere profesyonel olup sadece proje işinde hizmet verenler dışında diğer iller- deki tasarımcılar her türlü taahhüdü ve projeyi yapıp imza atmaktadırlar. “ Tasarımcı olarak isimlendirdiğimiz proje müel- lifleri işi kimden alırlarsa alsınlar bağımsız ve sorumlu olmalıdırlar. Bu sorumluluk işin başın- dan sonuna kadar devam etmelidir. Bu nedenle projeyi hiç kimse müellif onayı almadan değişti- rememelidir. “ yetkililerin konusunda uzman ve danışman olanların sorumluluklarını yazılı yüklenmelidir. Yoksa danışman olarak fikir beyan etmek yanlış ve hatalara yol açar. Özellikle tesisat sektöründe yangın, enerji, sismik akustik ve benzeri uz- manların istek ve ikazlarını yazılı olarak projeye yansıtmaları gerekmektedir. uygulanmasıdır. Ancak bu çalışmanın bir ekip çalışmasına dönmesi önce bir mimari konseptin ortaya çıkması, bilahare statik me- kanik tesisat ve elektrik konseptleri oluşarak ön mimarinin kesinleşmesi ile mümkündür. Bu aşamada proje imar kurallarına uyduğu gibi yapı kodlarına, yapı standartlarına da uyabilir. Dolayısıyla binalarda gerçekleştirilen faaliyetlere göre yapının fonksiyonel çözümleri sağlanabilir. Netice olarak bir projenin tanımı projenin başından başlayıp binanın inşası, işletmeye alınması, çalıştırılması için geçen süreç içinde yapılan müşavirlik, mimarlık, mühendislik ve uzmanlık hizmetleri ile ortaya çıkar. Bu hizmette imar yasalarına, yönetmeliklere, standartlara ve yapı kodlarına uymak zaruridir. Dolayısıyla bu tür bir hizmet müşavir, mimar, Mühendis ve şantiye yetkilileri ile müteşekkil sorumluluk içinde yapılabilir. Bütünleşik Tasarım Ekip halinde tüm disiplinlerin ortak yürütüldüğü projeleri bütünleşik tasarım olarak tanımlamak bir vesile ile mimari üretime yöneltmek yanlış bir yaklaşımdır. Bir proje mimar koordinasyo- nunda ilgili disiplinlerin katılımı ile yapılabilir. Bunda amaç mühendislik hizmetlerinin mima- riye yansımasıdır. Ancak özel tesisatı gerektiren otomasyon, yüzme havuzu, medikal gazlar gibi özel tesisatı ilgilendiren konular kararlaştırılmış mimari altlık alınarak tesisat mühendisleri tarafından yapılır. Özel tesisatında kendine has uzmanlık konuları mevcuttur. Dolayısıyla konuyu sırf enerji yönünden ele alarak mimari tasarıma yönelik yaklaşımlar yanıltıcı sayılır. Bu nedenle yüksek enerji verimli, yüksek performanslı bina tasarımı için ve sağlıklı yapı tasarlamak, yapı- ları günümüz gereksinimlerine uygun yapmakla mümkündür. Bu da tasarım ekibinin uyumlu çalışması bütün mühendislik tasarımlarının yasa ve yönetmeliklere uygun tasarımı ile sağ- lanmaktadır. Bu tür hedeflerin belirlenmesi ekip çalışması ile mümkündür. Biraz daha ayrıntıya girersek bir hastane tasarımında hijyenik zonlar hastane teknolojisinde uzman bir tasarımcı ile çözülebilir. Aynı tarzda bir otel tasarımında işletmecinin rolü büyüktür. Hava meydanı ter- minal binası, kongre salonu, müze gibi değişik yapıların tasarımı ancak uzmanlardan oluşan ekiple mümkün olmaktadır. Bütünleşik tasarımın amacı mimari koordinas- yonda farklı disiplinlerin bir araya getirilmesi ileriye yönelik etkin bir çalışma yönteminin Tasarım Mühendisleri Sektörde tasarım mühendisleri kendi arala- rında bölünmüş durumdadır. Ankara, İstanbul ve kısmen İzmir olmak üzere profesyonel olup sadece proje işinde hizmet verenler dışında diğer illerdeki tasarımcılar her türlü taahhüdü ve projeyi yapıp imza atmaktadırlar. Esasında profesyonel mühendislerin ülke çapında sayısı 1000 adedi geçmemektedir. Diğerleri ise temelde tasarım mühendisi sayılmazlar. Örneğin Ankara’da teknik ressamlar tarafından ısıtma projeleri yapılıp imzaları bir mühendise attırılan bürolar mevcuttur. Bu hususta sağ-