Tesisat Dergisi 197. Sayı (Mayıs 2012)

MAKALE 130 Tesisat Dergisi Sayı 197 - Mayıs 2012 Pompalarda Bakım Endüstriyel tesislerde üretimin sürekliliği, üretimde kullanılan ekipmanların ve yardımcı ünitelerin sürdürebilirliği ile doğru orantılıdır. Kullanılan ekipmanlar işletme koşullarına uygun seçildiği takdirde sistem Sürdürülebilirliğini ve Güvenirliğini belirleyen en önemli etken ise ‘bakım’dır. Günümüze kadar elde edilen tecrübeler, tesisin/organizasyonun başarısı için “bakım uygulamalarının” üretim stratejisinin bir parçası olmasının gerekli olduğunu ortaya koymuştur. Bu yazıda temel bakım yöntemleri hakkında genel bilgi verilerek, pompalar için periyodik bakım planlaması konusuna değinilecektir. Standart Pompa ve Makina San. Tic. A.Ş. Araştırma ve Geliştirme Bölümü Hamdi Nadir TURAL Bakım Yöntemleri En temel anlamda bakım iki sınıfta incelene- bilir; a) Koruyucu Bakım b) Düzeltici Bakım Koruyucu bakım çalışan sistemde hasar ortaya çıkmadan ve sistem tamamen durdurulmadan yapılan işlemleri içerir. Düzeltici bakım ise hasarın oluşumundan sonra sisteme ait parçaların veya sistemin ta- mamen değiştirilmesi aşamasıdır. Bu açıdan bakıldığında koruyucu bakımın birçok sistem için hayati önem taşıdığı aşikârdır. Diğer bir sınıflandırmaya göre bakım aşağıda verilmiştir; a) Periyodik / Süreli Bakım Belirli zaman aralığında veya belirli çalışma süresi sonunda bakım, bir işletmenin sürekli- liğini artıran bir yöntemdir. Ancak burada ana problem en iyi zaman aralığını/çalışma süresi- nin nasıl belirleneceğidir. Bir parça/sistem ça- lışır ve iyi olduğu halde, bunun değiştirilmesi maliyet açısından büyük sıkıntı yaratmaktadır. b) Fırsat Bakımı İşletmede yapılan (arıza dışında) duruşlar sı- rasında yapılan bakımdır. Bu durumda sistem bakıma alındığında, sistemin çalışmaması nedeni ile herhangi bir üretim kaybı yaşanma- yacaktır. c) Yeni Tasarım Bakımı Sistemde geçekleştirilmesi gereken iyileştir- meler nedeni ile yapılan bakımlardır. Sistem güvenilirliğinin artırılması ve/veya performan- sının artırılması durumunda uygulanmaktadır. d) Yönetimsel Bakım Ekonomik açıdan bir katkı sağlamayıp(sistemin işlemesi anlamında) görsel, sosyal ve çevresel sorumluluk anlamında yapılan bakımlardır. e) Durum Odaklı Bakım (Kestirimci) Durum odaklı bakım bir sistemin/makinanın sürekli olarak çalışma koşullarının izlenerek bakım ve hasar durumlarının takibinin ya- pılmasını içerir. Temelde çok iyi bir yöntem olmakla beraber, gerekli duyulan ölçme ve kontrol sistemleri nedeni ile yatırım maliyetle- ri yüksektir. Çalışan sistemin kritikliğine göre uygulamada önem kazanabilmektedir (enerji santralleri, cam işlem fırınları, rafineriler, vb.). Yukarıda belirtilen bütün yöntemler pompaların bakımında uygulamada görülebilmektedir. An- cak sanayide en çok uygulanan yöntem periyo- dik bakımlardır. Birçok pompa üreticisi periyodik bakımlarla ilgili bilgileri kendi İşletme&Bakım kitapçıklarında vermektedirler. Bu kitapçıklar günlük, aylık, 6 aylık ve yıllık bakımlar için yapıl- ması gereken işlemleri tanımlamaktadır. Örnek bir periyodik bakım tablosu aşağıda verilmiştir. Günlük Kontroller • Yatak sıcaklıklarını kontrol et. • Yağlama yağına su girme durumunu ve yağ rengini kontrol et. • Keçelerde yağ kaçağını kontrol et. • Sızdırmazlık elemanlarını kontrol et. • Soğutma sistemini, sıcaklığını kontrol et. • Kavitasyon ve yataklarda gürültüyü kontrol et. POMPA-VANA DOSYASI