Tesisat Dergisi 196. Sayı (Nisan 2012)

DELTA tOh = tOh - tO idealde a§ırı kızdırma değeri 5-7K civarında olması gerekirken, değer 4 ile 12K arasında dalgalanabil ir. Aş1rı Soğutma A§ırı soğutma değeri kondenser tarafında akı§ka­ nın tamamen sıvı fazına döndüğünün bir garan– tisidir. Eğer akı§kan tamamen sıvı fazına geçme– diyse ve genle§me valfine gaz fazında ula§tıysa olu§an baloncuklardan dolayı akı§ı bloke edebilir ve soğutma sistemi daha az güç üretebilir. A§ırı soğutma direkt olarak ölçülemediğinden dolayı, birbirine paralel iki ölçüm ile hesap– lanabilmektedir. Yüksek basınç, yani konden– serden aldıgımız basınç değerine Pc diyelim. Sistemde bulunan akı§kanın "Pc" basıncı al– tındaki yoğu§ma noktasına "tc" diyoruz. "tc" değeri sistemdeki gaza ait analog manifoldun dı§ çeperindeki çembere bakarak, doymu§ sı­ caklık tablosuna bakarak veya dijital manifold üzerinden akı§kanı seçtiğinizde otomatik ola– rak hesaplanan değerdir. Yine yüksek basınç tarafından boru yüzeyinden aldığımız sıcaklığa ise "gerçek sıcaklık" denir ve "tch" olarak gösterilir. A§ırı ısınma bu 2 değer arasındaki farktır. Yani; DELTA tcu = tc - tcu idealde a§ırı ısıtma değeri 2-3K civarında olması gerekirken, bu değer 10-15K civarına kadar çıka­ rılabilir. A§ırı soğutma 1 a§ırı kızdırma değerlerinin ölçümleri için artık yoğunluklu olarak sıcaklık da ölçebilen manifoldlar kullanılmaktadır. Basınç ve boru yüzeyinden sıcaklık ölçümünün aynı anda yapılabiliyor olması e§ zamanlı olarak a§ırı kız­ dırma ve a§ırı sağuma değerlerinin de görüntü– lenebiliyor olmasını sağlar. Bu da daha doğru bir ölçüm yapılmasına olanak sağlamaktadır. Aşırı Kızdırma 1 Aşırı Soğutma ölçümüne örnek: AŞifl K1zdlfma 1 AŞifl Soğutmanm işaret edebilecekleri; • Kompresörün sıvıdan korunması • Genle§me elemanının önünde sıvı olmama– sının garantisi • Kompresör verimi • Yağ geri dönü§ü iyile§mesi 82 lesisat Dergisi Sayı 196- Nisan 2012 Örnek akışkan; R 134a Soğutma sistemindeki ölçüm noktaları (Aşırı Kızdırma 1 Aşırı Soğutma) Ölçüm noktası (boru üstünden): Ölçülen sıcaklık - 2,3°C Aşırı Kızdırma 6,7 K Aşırı kızdırma: .goc- - 2,JOC = 6,7K Ölçüm noktası: Ölçülen basınç Hesaplanan kaynama noktası Ölçüm noktası: Ölçülen basınç 6,9 bar Hesaplanan yoğuşma sıcaklığı 26 oc Ölçüm noktası (boru üstünden) Ölçülen sıcaklık 22,5 oc 2,1 bar Aşırı soğutma 3,5 K - 9 oc Aşırı Soğutma: 26°C- 22,5°C = 3,5K ~----------------~ Şekil10.4 Soğutma sisteminde ölçüm noktaları • Genle§me ventili bozuk olabilme ihtimali • Evaparatör küçük olabilmesi. • Eksik/Fazla gaz ihtimali • Soğutma kapasitesi izlenmesi S1zd1rmazhk Testi (Basmç düşüm testi) Öncelikle sistemin sızdırmazlık testi yapılmalıdır ve tüm parça ve valflerindüzgün olarak monta– jının yapılıp yapılmadığı kontrol edilmelidir. • Tüm parçaların basınca kar§ı dayanıklılıkla­ rı test edilmelidir. • En zayıf basınca dayanıklı parça uygulana– cak basıncı belirler. • Sisteme azot gazı verilir. • Tüpün iç basıncı ilk zamanda sisteme göre daha yüksek olduğundan sistem otomatik olarak tüpün içerisindeki akı§kanı emer. • istenilen basınç degerine geldikten sonra sistem dengeye ula§ana kadar beklenir ve manifold'da okunan değer not edilir. Ba§langıç ve biti§ zamanlarındaki ortam sıcaklıkları mutlaka not edilmelidir. Zira ortam sıcaklığındaki 20 C'lik dü§Ü§ basınç değerini de 0,2 bar dü§ürecektir ve yanlı§ algılamalara sebep olabilecektir. Ortam sıcaklıklarındaki artı§ ve azalı§ın sızdırma­ lık testine etki etmesinin önüne geçmek için or– tam sıcaklığına göre basınç değerini düzeltebilen dijital manifoldlardan kullanmakta fayda vardır. Akişkan tahliyesi, Vakum (Sistemi kurutma) Nem ve soğutucu akı§kan birle§imi sisteme atmak için sistem vakuma alınır. Vakum yap– manın asıl amacı sistemdeki akı§kanın tahliyesi ile birlikte, sistemdeki nemi de tahliye etmektitr. Bilindiği gibi basıncın dü§mesi akı§kanın kay– nama noktasını da a§ağı çekmektedir. Vakum esnasında sistem basıncı öyle dip seviyelere in– mektedir ki, sistemdeki suyun kaynama noktası eksi "-" değerlere inmektedir. Bu sebepledir ki ortam sıcaklığında, sistemin içerisinde bulunan su, gaz fazına dönü§mekte ve sistemden gaz fa– zında tahliye edilmektedir. Örnek olarak: sistem basıncını 50 mbar'a inerse, suyun kaynama noktası yakla§ık 330 C'ye inecektir. Vakum i§lemi, hava sıcaklığı ile suyun vakum basıncı altındaki kaynama noktası arasında 300 Cfark olana kadar devam ettirilmelidir. fazlasıyla zarar verebilir. Sistem içindeki nemi Şekill0.5 Akı§kan tahliyesi