Tesisat Dergisi 194. Sayı (Şubat 2012)

MAKALE 78 Tesisat Dergisi Sayı 194 - Şubat 2012 + Sıvı ve Gaz Yakıtlı Sıcak Su Kazanları nda Tip İncelemesi Faaliyetleri ve Gerekli Tip Deneyleri S&Q Mart Ürün Belgelendirme Müdürü Mak. Müh. Ali ÖZGENÇ 1. Giriş Bilindiği gibi 4703 sayılı Çerçeve Kanun ve bu kanuna dayanarak uyumlaştırılarak uygula- maya konulan AB Yeni Yaklaşım Yönetmelikleri ile aralarında sıcak su kazanlarının da bulun- duğu birçok ürün CE işaretlemesi kapsamına alınmıştır. 2006 yılında çıkarılan Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Birim Fiyat Tariflerinde sıcak su kazanlarında CE işareti şartı aranması ve 05.12.2008 tarihinde yürürlüğe girmiş olan Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğinin merkezi kazanlarda en az 92/427AT sayılı yönetmeliğe göre (**) şartını araması ve yö- netmeliğin yeni binalarda hemen uygulamaya konulması ile birlikte, üreticiler açısından pa- zarda CE işareti olmadan piyasada tutunmanın olanağı kalmamıştır. Kentsel dönüşüm projesi- nin yasalaştırılmasından sonra, kazan sektö- ründe çok hızlı bir büyüme olacağı ve kazan imalatçılarının tarihi bir fırsatla karşı karşıya olacağı beklenmektedir. Bu nedenle, içinde bu- lunduğumuz dönemde sıcak su kazanlarında CE işaretlemesi süreci, üreticiler ve tüketiciler açısından 2012 yılında her zamankinden daha da önemli bir hale gelmiş durumdadır. Yine bilindiği gibi, sıcak su kazanlarında CE işaret- lemesinin en önemli aşaması ise Tip İnceleme testleridir. Çünkü CE uygunluk değerlendirme maliyetlerinin yaklaşık %60-70’lik kısmını tip inceleme test maliyetleri oluşturmaktadır. Ne yazık ki Türkiye’de bugüne kadar özellikle sıcak su kazanlarında, imalatçıların bilinçsiz- liğinden yararlanılarak, çok sayıda hatalı bel- gelendirmeler yapılmıştır. Yasalara göre hatalı belgelendirmelerde birinci derecede üreticiler sorumlu tutulduğu için kazan üreticileri, yasa- larla karşı karşıya kalmamak için tip inceleme testleri hakkında gerekli bilgi donanımına sa- hip olmalıdırlar. Söz konusu makale bu amaçla kaleme alınmıştır. Konu öncelikle ilgili yönet- meliklerin kapsamları hakkında genel bilgi- lendirme, tip inceleme faaliyetlerinin içeriği, tip inceleme test koşulları ve test düzenekleri hakkında bilgi, gerekli testler ve üreticilerin dikkat etmesi gerekli hususların açıklanması şeklinde incelenmiştir. 2. İlgili Yönetmeliklerin Kapsamı Sıvı ve gaz yakıtlı sıcak su kazanları, kazan olarak iki adet AB direktifi kapsamındadır. Bunlardan ilki 92/42/AT Sıcak Su Kazanla- rına Dair Yönetmelik, diğeri ise 2009/142/ EC(90/396/AT) Gaz Yakan Cihazlara Dair Yö- netmeliktir. Kazanla birlikte panel vb. donanım ve aksesuarlar verilmesi halinde ise yukarıda sayılan yönetmeliklere 2006/95/EC(73/23/AT) Belirli Gerilim Sınırları Dahilinde Kullanılmak Üzere Tasarlanmış Elektrikli Teçhizat Yönetmeli- ği ve 2004/108/EC(89/336/AT) Elektromanyetik Uyumluluk Yönetmelikleri de eklenmektedir. 92/42/AT Sıcak Su Kazanlarına Dair Yönetme- lik 4-400 kW arasındaki sıvı ve gaz yakıtlı sı- cak su kazanlarını kapsamaktadır. Bu nedenle 4-400 kW arasındaki sıvı ve gaz yakıtlı sıcak su kazanları hem 92/42/AT Sıcak Su Kazan- larına Dair Yönetmelik hem de 2009/142/ EC(90/396/AT) Gaz Yakan Cihazlara Dair Yö- netmelik gereklerine uygun olmalıdır. 400 kW üzerindeki sıvı ve gaz yakıtlı sıcak su kazanla- rının durumu zaman zaman yanlış anlaşıldığı için yanlış uygunluk değerlendirme faaliyetleri söz konusu olmaktadır. 400 kW üzerindeki sıvı ve gaz yakıtlı sıcak su kazanlarının genellik- le 97/23/AT Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği kapsamında olduğu düşünülmektedir, fakat bu değerlendirme kesinlikle doğru değildir. 400 kW üzerindeki gaz yakıtlı sıcak su kazanları, mahal ısıtılmasında kullanılacaksa tereddüt- süz bir şekilde 2009/142/EC(90/396/AT) Gaz Yakan Cihazlara Dair Yönetmelik kapsamın- da değerlendirilecektir. Çünkü 2009/142/ EC(90/396/AT) yönetmeliği ısınma amacıyla üretilecek olan sıcak su kazanları için kapasite ile ilgili bir sınırlama getirmemektedir. 3. AB Yönetmeliklerinde Tip İncelemesi Faaliyetleri AB Yönetmelikleri Tip İnceleme faaliyetlerinde üreticiye genellikle aşağıdaki sorumlulukları yüklemektedir: A. Teknik dosyanın hazırlanması: Teknik dos- ya, uygunluk değerlendirmesinin amacına göre kazanın tasarımı, üretimi ve çalış- masına ilişkin bilgileri kapsamalı ve dosya içinde aşağıdaki hususlara açıklık getiren belge ve dokümanlar bulunmalıdır: • Ürünle ilgili genel bir tip tanımlaması, • Tasarım ve imalat resimleri, parçaların, parça gruplarının ve devrelerin şemaları v.s. • Çizimlerin, şemaların ve kazanın çalış- masının anlaşılması için gerekli tanım- lar ve açıklamalar, • Üretimde kullanılan malzemelere ilişkin sertifikalar • Kaynakçı belgeleri, • İlgili Yönetmelikte atıfta bulunulan ve kısmen veya tamamen uygulanan uyumlaştırılmış standartların listesi, bu standartların uygulanmadığı veya kısmen uygulandığı durumlarda temel gerekleri karşılamak üzere benimsenen çözümlerin açıklamaları