Tesisat Dergisi 194. Sayı (Şubat 2012)

UYGULAMA 70 Tesisat Dergisi Sayı 194 - Şubat 2012 + toplantılarında görüşülmüş, fizibilite çalışma- ları yapılmıştır. Gerçekleştirilmesine karar verilen projeler işletmenin kendi imkânları ile veya konunun uzmanlarından destek alınarak yürütülmüştür. Ölçülemeyen hiçbir süreç iyileştirilemez dü- şüncesinden hareketle işletmede enerji izleme sistemi kurulmuştur ( Şekil 2 ). Enerji izleme sisteminin donanım ekipmanları endüstri- yel haberleşme özelliği olan ekipmanlardan seçilmiş ve saha montajı yapılmıştır. İzleme sisteminin yazılım kısmı tamamen Kompresör İşletmesi bünyesinde mühendisler tarafından yazılmış ve geliştirilmeye devam etmektedir. Öncelikli olarak hat bazında elektrik tüketimi ölçümü yapılarak tasarlanmaya başlanan iz- leme sistemine zamanla doğalgaz tüketimi, basınçlı hava tüketimi ve hava basıncı ölçme ve izleme fonksiyonlar eklenmiş ve bu tüke- timlerin sonucu olarak atmosfere salınan CO 2 miktarı da hesaplanarak izlenebilir hale geti- rilmiştir. Enerji izleme sistemi, ölçümü yapılan prosesin ölçülmeye başlandığı tarihten itiba- ren tükettiği enerji miktarını 6-sigma araçları- nı kullanarak raporlayabilir. İstenildiği taktirde işletmenin enerji tüketimleri bir önceki saat, gün, ay ve yıl ile karşılaştırılabilir, vardiya bazlı raporlama ve ortalama saatlik tüketim şeklin- de de raporlama yapılabilir. 2010 yılı içerisinde enerji izleme sistemi ile proses bazlı izlemeler yapılmaya başlanmış, proses enerji verilerine ilave olarak üretim bilgisi de izleme sistemi ekipmanları tarafın- dan okunmaya başlanmış ve proseslerin birim enerji sarfiyatı bilgisi de enerji izleme siste- mine dahil edilmiştir ( Şekil 3 ). Birim sarfiyat bilgisi en son ölçülen zaman ile bir önceki aynı Şekil 2. Arçelik A.Ş. Kompresör İşletmesi enerji izleme sistemi. Şekil 3. Arçelik A.Ş. Kompresör İşletmesi enerji izleme sisteminde üretim bilgileri. Şekil 4. Arçelik A.Ş. Kompresör İşletmesi enerji izleme sisteminde enerji bilgileri. zaman dilimi arasında karşılaştırılabilir ( Şekil 4 ). Montaj ve Sargı Hattı gibi bant üretimi ya- pan hatlarda devreye alınan ekranlarda anlık olarak gerçekleşen birim enerji tüketimleri çalışanlara gösterilir ( Şekil 5 ). Eklenen fonk- siyonla birim enerji tüketimi hedef değerin üstünde ise kırmızı, altında ise yeşil olacak şekilde görselleştirilmiştir. Bu üretim bantları ve enerji verimliliği faaliyetleri ile ilgili çalışan hat sözcüsü ve beyaz yakalı personele elekt- ronik posta yoluyla enerji tüketim bilgisi aşma durumunda raporlanır. 2011 yılı içerisinde işletmede 23 adet enerji verimliliği projesi tamamlanmıştır. 2008 yı- lından bu yana tamamlanan projelerden ba- zıları; Projelerden ilki Kompresör İşletmesi’nde 3 • yıldır devam eden ve 2012 yılında da devam edecek olan verimsiz elektrik motorlarının verimlilik sınıfı yüksek olan motorlar ile de- ğiştirilmesi projesidir. Proje kapsamında ilk olarak gücü 11 kW ve üzeri olan motorların değiştirilmesi ile başlanmıştır. Arızalanan ve sardırılması gereken motorlar bulunması zor ve özel bir motor değil ise tekrar sardırıl- mamış ve verimli motorlar ile değiştirilmiş- tir. Bugüne kadar toplam gücü yaklaşık 900 kW olan verimsiz motor verimlilerle değişti- rilmiştir. Yine 2008 yılından beri devam eden proje- • lerden bir diğeri, işletme içerisinde meyda- na gelen hava kaçakları, oluşturulan kontrol formları ve sistematiği ile operatör, yardımcı tesis elemanları ve bakım ekiplerince de- vamlı olarak kontrol edilerek önlenmektedir. İşletmede bulunan hava kompresörlerinden • 200 kW gücünde olan bir adedi frekans in- verteri ile çalıştırarak basınç değerine göre değişken devirli çalışması sağlanmıştır. Şekil 5. Arçelik A.Ş. Kompresör İşletmesi enerji izleme sisteminde anlık enerji tüketimleri.