Tesisat Dergisi 194. Sayı (Şubat 2012)

MAKALE 58 Tesisat Dergisi Sayı 194 - Şubat 2012 + linden çok farklıdır. Performans üzerine en dü- şük etkinin sadece laboratuar verilerini içeren Lan ve diğerlerinin (2011b) ilişki modelinde görmekteyiz. Şekil 1 , Tablo 1 ’de sunulan ilişkiyi kullanmak EN15251 (2007) standardında belirlenen fark- lı kategoriler için ısıl çevrenin performanslar üzerine olası etkilerini özetlemektedir. Lan ve diğerlerinin (2011b) oluşturduğu ilişki kategori I (büyük bir beklenti seviyesi) içinde eğer farklı farklı ısıl şartlar seçilirse performansın %0,12 kadar azalabileceğini bekleyebiliriz. Bu ara- da eğer kategori III (kabul edilebilir ortalama beklenti seviyesi) seçilirse performans optimal performans değeri olan %100 den %0,5 kadar azalabilir. Bu suretle kategori III’den kategori I’e geçi- lerek performansta en azından %0,38’lik bir artma beklenebilir. Benzer şekilde Roelofsen’in (2001) oluşturduğu ilişki kategori III’ den ka- tegori I’e geçilmesiyle performansın en az %6,98 artacağı öngörülmüştür. Kategori I’den III’e kadar (kategori IV) tarafından tanımlanan sıcaklıklar dışında kalan ısıl şartlar için perfor- mansın en uygun şarta göre en az %0,5 hatta daha fazla azalabileceği beklenebilir. Bu du- rum ayrıca EN 15251 (2007) standardınca be- lirlenen iç ortam şartlarının değişik kategorileri için ısıl hissetme aralığı sonuçlarını gösteren Şekil 1 ’de de görülmektedir. Bütün ilişkiler düşük bir kategori tasarımının aynı zamanda performansta da düşmeye neden olacağını göstermektedir. Sezona Özel Analizler Lan ve diğerleri (2011b) tarafından geliştirilen ısıl hissetme ve performans arasındaki ilişki mevsimlerin performans sıcaklığın perfor- mans üzerine olan öngörülmüş etkilerini in- celemek üzere yaz ( Şekil 2 ) ve kış ( Şekil 3 ) için sıcaklık ve performans arasında bir ilişki oluşturmak için kullanılmıştır. Lan ve diğerle- rinin (2011b) geliştirdiği ilişki, diğer ilişkiler de kullanılabilmesine rağmen, Şekil 1 ’de sunu- lan ısıl çevrenin performans etkilerini gösteren ilişkiler arasında en tutucu öngörüleri göster- diğinden bu maksatla kullanılmıştır, buna göre aşağıda sunulan etkiler minimum etkilerdir. Şekil 2 ve Şekil 3 ’ü oluştururken ortamın or- talama yansıma sıcaklığının hava sıcaklığına eşit (yani, çalışma sıcaklığı hava sıcaklığına eşit), faaliyet seviyesi 1,2, hava hızı 0,15m/s ve bağıl nemin %50 olduğu kabul edilmiştir. Giyinme oranı kış için 1.0, yaz için 0.5 olarak alınmıştır. Şüphesiz ileride benzer simülasyon analizleri yapılmak isteniyorsa diğer kabullen- me değerleri de uygulanabilir. Berglund ve di- ğerleri (1990) ve Seppanen ve diğerleri (2006) tarafından geliştirilen mevsimsel etkilerden bağımsız sıcaklık performans arasındaki ilişki kıyaslama amacıyla Şekil 2 ve 3 ’de üst üste bindirilmiş olarak gösterilmiştir. Şekil 2 ve Tablo 2 ’de sunulan ilişkileri kullana- rak EN 15251 (2007) standardınca belirlenen iç ortam şartlarının değişik kategorileri için sı- caklığın kış ve yaz mevsimlerinde performans üzerine olası etkileri özetlenebilir. Burada eğer Berglund ve diğerleri (1990) ve Seppanen ve diğerleri (2006) tarafından geliştirilen ilişki kullanılırsa kış ve yaz aylarında performansa olan öngörülmüş etkilerde önemli farklar oldu- ğu göze çarpmaktadır, buna karşılık Lan ve di- ğerleri (2011b) tarafından geliştirilen ilişki için iki mevsim arasındaki performansta oldukça iyi mukayese edilebilir etkiler gözlenmektedir. İkinci bahsedilen ilişki diğer üç ilişki arasında en tutucu performans etkilerini göstermekte- dir. Performansın %100 olan en uygun per- formanstan yazın %0,08 ile %0,39arasında, kışın da %0,14 ile %0,49 arasında azalması beklenmektedir. Buna göre iç ortam şartları- nın kategori III’den I’e değişmesi ile ofis ça- lışmalarındaki performansın en az %0.31 ile %035 arasında iyileştirilebileceği beklenebilir; bu etki beklendiği gibi Tablo 1’deki öngörülerle mukayese edilebilir. Kategori I – III’ün dışın- daki (kategori IV) sıcaklıklar için performansın en az %0.39 oranında düşebileceği tahmin edilebilir. Bu durum aynı zamanda EN 15251 (2007) standardınca belirlenen iç ortam şart- larının değişik kategorileri için sıcaklık şartla- rını gösteren Şekil 2 ve 3’ de de görülebilir. Şekil 3 ’ün kış aylarında optimum performans için sıcaklığın Lan ve diğerlerince (2011b) geliştirilen ilişki ve Seppanen ve diğerlerince (2006) geliştirilen ilişkinin benzeri olduğunu gösterdiğine dikkat edilmelidir. Bu durum ikin- ci ilişkinin, bu ilişkileri geliştirmek için kullanı- lan verilerin değişik iklim bölgelerinde değişik laboratuar ve alan çalışmalarından, hem kış hem yaz mevsimlerine yapılan deneylerden elde edilmiş olmasına rağmen, kış şartları için daha uygun, yaz şartlarına daha az uygun olduğunu işaret etmektedir (ayrıntılar için ba- kınız Seppanen ve diğerleri (2006)). Şekil 4 ve 5 yaz ve kış mevsiminde giyim değişikliğinin en uygun performans için hava sıcaklığı üzerine etkilerini göstermektedir; Tablo 1. EN15251 (2007) standardında belirlenen farklı iç ortam kategoriler için performansta maksimum azalma potansiyeli En15251’e göre Kategori Öngörülen ortalama sıcaklık (ºC) Optimal performans değeri olan %100 ile karşılaştırıldığında maksimum performans azalması Lan ve diğerleri (2011b) Jensen ve diğerleri (2009) Roelofsen (2001) I -0.2<PMV<0.2 0.12 0.82 1.44 II -0.5<PMV<0.5 0.31 1.34 5.48 III -0.7<PMV<0.7 0.50 1.75 8.42 IV PMV<-0.7;PMV>0.7 >0.5 >1.75 >8.42 Table 2. Kış ve yaz aylarında EN15251 (2007) tarafından tanımlanan bina içi ortamın farklı kategorilerindeki potansiyel en yüksek azalma En15251’e göre kategori İşletme sıcaklığı (ºC) Optimal performans değeri olan %100 ile karşılaştırıldığında maksimum performans azalması Lan ve diğerleri (2011b) Seppänen ve diğerleri (2009) Berglund ve diğerleri (2001) Yaz Kış Yaz Kış Yaz Kış Yaz Kış I 23.5~25.5 21~23 0.08 0.14 2.36 0.39 0.00 3.80 II 23.0~26.0 20~24 0.15 0.28 2.93 0.98 0.00 7.00 III 22.0~27.0 19~25 0.39 0.49 4.21 1.84 2.50 10.2 IV <22;>27 <19;>25 >0.39 >0.49 >4.21 >1.84 >2.50 >10.2