Tesisat Dergisi 194. Sayı (Şubat 2012)

SEKTÖREL FORUM 32 Tesisat Dergisi Sayı 194 - Şubat 2012 + • Özellikle enerji korunumu günümüzde önemli bir çevre olgusu, • Otomasyonun her alanda uygulanması, • Isı geri kazanımlarının maksimum düzeyde hedeflenmesi gerekli çevre için, ithal enerji en pahalı girdi ve cari açık olarak ülke eko- nomisinde sorun. 5. Yatırımlardaki İhale Yönetimlerindeki Sorunlar • İnşai işlerin ayrı, elektro-mekanik işlerin ayrı disiplinler olarak ihale edilmesi sektö- rel dengeleri daha iyi koruyacak ve yatırım bütçesini düşürecektir. • Mekanik ve elektrik sektörünün daha fazla büyümesini sağlamak için bu yöntem gerek- lidir. Sektörel dengeli rekabet için gerekli. • Komple tek elden yapılan ihale sistemle- rinde, mekanik ve elektrik sistemleri ikinci planda kalıyor. • İnşai grupların gerektiğinden fazla yatırım hacmine çıkmasına neden oluyor. 6. Fiyat Rekabetindeki Sorunlar • İhale yöntemlerindeki dengesiz, düzensiz şartname ve proje yönetimleri, • İş büyüklüğüne göre firma seçimlerinin ya- pılmaması ve dengesiz ve haksız yarışmaya neden olması, • İhale sürecindeki fiyat pazarlıklarının ilkesiz ve aşırı fiyat düşürücü tarzda yapılması! Ka- palı zarf gizli fiyatla başlayıp, açık fiyat ve fir- maların bilgilerinin açık olarak (veya gizliden) dağıtılıp, indirim sağlanması taktiği, • İnternet ortamındaki ihalelerin güvensiz oluşu! Bu tarz internet ihaleleri malzeme alımında tercih edilebilir! Ancak yatırımlar için uygun yöntem olamaz, • Götürü usuldeki ihalelerde, mevcut olan ke- şif değerlerini önbilgi olarak vermeyip, miktar çalışmasını tamamen teklifçilere yaptırmak! Ancak daha sonra tüm teklifçilere hatalarını birebir anlatarak, çok fazla gereksiz uzun ihale görüşmelerinin yapılması! İlk birkaç turun tüm teklifçilerle ve fiyat sıralamasına bakılmaksızın yapılması. Halbuki yarışabilir bir kaç firma ile fazla zaman kaybetmeden ihale görüşmeleri- nin yapılması etik olacaktır. Yoksa başlangıç- taki yüksek fiyatlı teklifçilerin, sonradan uygun fiyatlara gelmesi veya getirilmesi etik olamaz. Finans Sorunları Dünya ekonomisindeki güncel sorunların etki- siyle döviz kurlarındaki değişikliklerin maliyet- lere olumsuz etkisi! Çapraz kur değişimleri; 1 EUR= 1.25 ~ 1,35 USD 1 EUR= 2.3 ~2.6 TL! 7. Çalışma Hayatı Mevzuatı Kaynaklanan Sorunlar (SGK ve Vergilendirme, Vergi) • Yüksek stopaj ve sigorta primleri, • Yurtdışında çalışan işçilerin emekliliğe sa- yılmayan topluluk sigorta uygulaması. Sonuçları • Kayıt dışı istihdam / haksız rekabete yol aç- ması, • İşçilerin hak kayıpları ve sosyal sorunlar. İşletmelerdeki sorunlu alanların başında, girdi maliyetlerinin yüksekliği ve yüksek vergi siste- mi gelmektedir. Yurt dışı müteahhitlikteki SGK oranları: 506 sayılı kanun – 5510 sayılı kanun dönem / 1 Ekim 2008 5 (G) Anlaşması Olmayan Ülkelerde Eski uygulama; %25 prim oranı, topluluk si- gortası, isteğe bağlı sigorta → Yeni Kanun 5 (G) Maddesinde Kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigor- tası hükümleri uygulanır. Uzun vadeli sigorta kolunu tercih ederse isteğe bağlı hükümler uy- gulanır. Bu durumda prim %36,5 çıkıyor. Vergi, SGK primi, işsizlik sigortası primi, tazminat gibi ücret-dışı işgücü maliyeti ödemeleri, be- lirli bir takvime bağlı şekilde, kademeli olarak rakip ekonomilerden daha düşük düzeylere in- dirilmelidir. İşletmede istihdam edilen perso- nel sayısı arttıkça işletme yükümlülüklerinde azalışı sağlayacak bir sisteme geçilebilir. 8. Vergi Oranlarının Düşürülmesi ve Ortaklara Kar Dağıtımı • Kurumlar vergisi % 15-25 olan dünya or- talamalarına çekilmeli, toplam gelir ve ku- rumlar vergisi yükü üç yıllık bir süreç içinde ödenebilir bir orana indirilmelidir. • İnşaat sektöründe firma ortaklarına kâr dağıtımı kamu kuruluşlarının inşaatlarını yapan inşaat şirketleri diğer mükelleflerden farklı bir nitelik taşımaktadır. Şöyle ki; bu şirketler eğer inşaat işi 5 yıl devam ederse 5 yıl, 10 yıl devam ederse 10 yıl ortaklarına kazanç, kar payı ya da temettü dağıtama- maktadırlar. Çünkü bu durum maliyeye göre örtülü kazanç olarak kabul edilmektedir. • Senelere sari inşaat işlerinde işin süresi 8-10 yıl hatta bütçeden yatırımlara ayrılan ödeneklerle daha uzun süre devam etmek- tedir. Bu süre içinde şirket ortakları kendi ihtiyaçları için şirketten para çekememek- tedirler. Yani şirket 10 trilyon kazanmış olsa bile, ortaklarına kar payı olarak 1 lira dahi dağıtamamaktadır. Öte yandan, hak edişi ya da avansı aldığında, fon payı dahil yüzde 5,5 vergiyi peşin olarak ödemektedir. • Yüzde 5.5 küçük bir oran olarak gözükebilir. Ancak bu oranın içinde inşaat maliyetlerinin de olduğu brüt gelirin yüzde 5.5’u olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Çözüm Bu uygulamanın bir an önce kaldırılması ge- rekmektedir. Vergisi ödenen kazancın 8 – 10 yıl dokunulmaması ciddi bir sorundur. Dokun- duğu takdirde ise ceza kesilmektedir. Maliye, gerekli olan tebliği oluşturarak, ödenen peşin vergiye (stopaja) isabet eden kazancın dağıtıl- masına olanak sağlarsa, sorun önemli ölçüde çözümlenecektir. 9. Yapıda Denetim Sorumluluk Sigorta Sistemi “Yapılacak inşaatların proje aşamasından baş- layarak, tamamen bitirilmesine kadar geçecek sürede bağımsız ve münhasıran bu işle uğraşan denetim örgütlerince en iyi şekilde denetlenmesi ve inşaatın bitiminden sonra da yapı kalitesinin kullanıcılar için sigortalanmasından oluşan bir sistem” olarak tanımlanabilir. Sigorta ayağı olmayan bir yapı denetim sisteminin istenen kalite üretimini sağlaması, yapı kusurlarının so- rumlularını ortaya çıkarması mümkün değildir. Nitekim 4708 sayılı kanunun ilk adımını teşkil eden 595 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de de sigorta zorunlulu- ğu getirilmiş, ancak türk sigortacılık sisteminin konuya ilgi duymaması nedeniyle kanun aşa- masında sistemden çıkarılmıştır. 10. Sözleşmelerdeki İşveren Taraflı Ağır Koşullar 4735 sayılı kamu ihale sözleşmeleri kanununun 4’üncü maddesinde yer alan; “Kamu sözleş- melerinin tarafları,sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülükle- re sahiptir” şeklindeki temel ilkeye günümüz özel sektör yatırımlarında hiç uyulmamaktadır. Sorunlar Çalışma sürelerinin fazlalığı; • Özellikle yurtdışı işlerdeki genel uygulama- larda zorunlu pazar mesaileri (bir pazar ça- lış, diğer pazar dinlenme!)