Tesisat Dergisi 194. Sayı (Şubat 2012)

MAKALE 108 Tesisat Dergisi Sayı 194 - Şubat 2012 + pompada). Viskozite artışının pompadaki kayıplar üzeri- ne etkisi aşağıda maddeler halinde açıklan- mıştır. a) Mekanik kayıplar: Pompalanan sıvının viskozitesinden bağımsızdır. b) Hidrolik kayıplar: Boru kayıplarında oldu- ğu gibi, pompa girişinde, çark içerisinde, göv- de içerisinde veya difüzör içerisinde ve pompa çıkışında hidrolik kayıplar oluşmaktadır. Viskozitenin artması ile hidrolik kayıplarda ar- tış meydana gelecektir. c) Kaçak (hacimsel) Kayıplar: Hacimsel kayıplar pompa rotor ve stator arasındaki boşluklardaki kaçak kayıpları olarak belirtile- bilir. Reynolds sayısı viskozite ile ters orantılı olarak değiştiğinden, akışkanın viskozite de- ğeri arttığı zaman reynolds sayısında düşüş- ler olacaktır. Bu durum boşluklar sebebiyle oluşan ka- çaklar için sürtünme faktörünü artırır. Bu nedenle kaçaklar viskozite artışı ile birlikte düşmektedir. d) Sürtünme kayıpları: Pompadaki rotor elemanlarının ıslak yüzeylerinde meydana gelen sürtünme kayıplarıdır. Bu kayıplar viskozite değerinin artması ile artacaktır. Bu sürtünme kayıpları pompanın çektiği gücün artmasına sebep olacağı için verim üzerinde azalmaya sebep olur ve önemli bir etkiye sahiptir. Sürtünme kayıpları viskoz sıvı uygulamaların- da güç tüketimi konusunda büyük bir etkiye sahiptir. Şekil 4. Sürtünme kayıplarının etkisi ile viskoz sıvılar için verim düzeltme katsayısı. Grafik 1. 22 cSt ve 100 cSt viskozite değerlerine göre debi – basma yüksekliği karşılaştırması X Kinematik Viskozite [m²/s] Y C h-RR Grafik 2. 22 cSt ve 100 cSt viskozite değerlerine göre verim değerlerinin karşılaştırılması Termal etkiler: Bütün güç kayıpları, dış mekanik kayıplar hariç sıvıya ısı ilavesi ile azaltılabilir. Sıvının sıcaklığının artması ile viskozite değeri düşeceğinden güç kayıpları azalacaktır. Sıvının sıcaklığı arttığı zaman, kayma gerilme- sine bağlı olarak sürtünme kayıpları ve verim etkilenecektir. Özellikle 1000 cSt’un üzerinde viskoziteye sahip akışkanlar için bu işlem faydalı olabil- mektedir. Fakat etkileri kolay bir şekilde ölçü- lememektedir. Güç eğrisi: Viskozite değerinin artması ile basma yüksekliği ve mekanik kayıplar çok fazla etkilenmemekle beraber, çekilen güç değerinde sürtünme kayıplarından dolayı önemli ölçüde artış meydana gelecektir. Vis- koz sıvılar için güç P vis =f(Q) olarak gösteri- lebilir. ENPY g : Kanat hücum açısındaki basınç dağılımı ENPY g ’yi etkilemektedir. Basınç dağılımı, çark girişi ve pompa emme flan- şı arasındaki hidrolik kayıplara ve reynolds sayısına bağlıdır. Bu kayıplar viskozitenin artması ile artış gösterir ve ENPY g ’yi etkiler. ENPY g ’yi etkile- yen diğer bir faktör ise sıvının termodinamik özellikleri ve sıvı içerisindeki gaz miktarıdır. ENPY g rotodinamik pompaların emme yüksek- liği karakteristiklerini belirtir. Viskozitenin ENPY üzerinde 2 türlü etkisi var- dır: l Viskozite artışı ile sürtünme kayıpları arta- cağından ENPYg artış gösterecektir. l Viskozite artışı akışkan içerisindeki havayı ve buhar tanecik difüzyonunu azaltacaktır. Bu durum baloncukların büyümesini ya- vaşlatır aynı zamanda termodinamik bir etki oluşturur ki bu etkilerde sonuç olarak ENPYg değerini biraz düşürür. Deney Sonuçları ile Teknik Raporun Karşılaştırılması 1 n s = 45 (Ns = 2300) 2 n s = 20 (Ns = 1000) 3 n s = 10 (Ns = 500)