Tesisat Dergisi 192. Sayı (Aralık 2011)

MAKALE 160 Tesisat Dergisi Sayı 192 - Aralık 2011 Hatta daha hassas bir tanım olan “net sıfır enerjili bina” için dahi farklı tanımlar mevcut- tur. Uluslararası Enerji Ajansından (Interna- tional Energy Agency (IEA)) Jens Laustsen’in önerdiği gibi “net sıfır enerjili binalar” “tüm yıl boyunca nötr olan yani elektrik şebekesine, şebekeden çektiği kadar enerjiyi geri besleyen binalardır”³. Enerji tasarrufu yapan bir ekono- mi için Avrupa Konseyi (The European Council for an Energy Efficient Economy (ECEEE)), “sı- fır karbonlu bir binanın bir yıl içinde binanın tükettiği fosil kaynaklı enerjiden çıkacak kar- bon salımlarını karşılayacak yeterli miktarda karbon içermeyen enerji üreten bir bina” oldu- ğunu belirterek, kaygı duyulacak konunun ilave karbon salımları olduğunu işaret etmektedir 4 . Bekleyelim ve inşaat sektörünün bu problemi nasıl çözeceğini görelim. Üzerinde çalışacak- ları yaklaşık bir on yıl ve -”değişikliğe karşı gelen durağanlıkları” var. Uygun Maliyet “Uygun maliyet” terimi birçok soruyu berabe- rinde getirecektir. “Maliyet”e normal bakış açısı sadece görünen yatırımı dikkate almaktır, buna karşılık ürünün ömür süreci içindeki bakım masrafları, işletme giderleri ve kullanım ömrü sonunda hurdaya çıkarma masrafı da dikkate alınmalıdır. Uygun maliyet seviyesini tahmin etmede kullanılacak metot – Yeni BEPD’de de belirtildiği üzere, henüz mevcut değildir. Komis- yonca Üye Ülkelere, EN Standardı 15459’daki bugünkü net değere dayanan, enerji performan- sının hesaplanması ve masraf hesaplaması sonucuyla ilgili 30 Haziran 2011’e kadar bir karşılaştırmalı çerçeve çalışması sunulacaktır. 2010/31/EU Direktifinden, madde 2,14: “Maliyet bakımından en uygun seviye” bina- nın tahmin edilen ömür süreci içinde en düşük maliyeti sağlayacak enerji performans seviye- si olarak tarif edilmiştir. Burada: (a) En düşük maliyet enerji ile ilgili yatırım, ba- kım ve işletme maliyeti (buna uygulanabil- diği yerde enerji masrafları ve tasarruflar, ilgili binanın kategorisi, üretilen enerjiden sağlanan kazançlar da girmektedir) ve uygulanabildiği yerlerde hurdaya çıkarma masrafları da dikkate olarak belirlenir; ve (b) Tahmin edilen ekonomik ömür süreci her üye ülke tarafından belirlenecektir. Bu ta- nım bir binanın tahmin edilen kalan eko- nomik ömür süreci için bir bütün olarak belirlenen enerji performansı şartlarına veya bina elemanları için belirlenen enerji performans şartlarının belirlendiği yerler- de bir bina elemanının tahmin edilen eko- nomik ömrüne atıf yapar. En uygun maliyet seviyesi tahmin edilen eko- nomik ömür sürecinde hesaplanan maliyet fayda analizlerinin pozitif olduğu performans seviyeleri aralığının içinde olmalıdır. Üye ülkeler daha sonra bu çerçeve çalışmayı kendilerine ait ulusal parametreleri, örneğin iş- çilik, maliyet, faiz oranı, enerji fiyatları vb. yan- sıtmak üzere tamamlamalıdırlar. Mevcut Net Değer (Net Present Value [NPV]), bir tanımın bir yatırımın kazançlı olup olmadığını gösterdiğini söylemektedir. Faiz oranını dikkate alarak, bu değer bir yatırımın ıskontolu nakit girdisinden iskontolu olarak nakit çıkışlarının çıkartılması- dır. Yeterince kazançlı olması için bir yatırımın Mevcut Net Değeri sıfırdan büyük olmalıdır. Böyle bir hesaplamanın sonucunun ne olaca- ğına ilişkin bir örnek Avrupa Bina Performans Enstitüsünce yazılan mükemmel “Maliyet Ba- kımından Uygunluk, Yeni BEPD 2010’daki Me- todoloji ve Zorlukların Tartışılması,” raporunda görülmektedir. Teorik bir referans binada olası farklı ölçüm paketleri gösterilmekte ve çubuk grafik kullanılan primer enerjiye göre genel masraflar olarak maliyet paketlerini işaret et- mektedir. Genel masrafları hesaplama metodu EN 15459’da tarif edilmiştir: (Binaların Enerji Performansı – binalardaki enerji sistemleri için ekonomik değerlendirme prosedürü) Yeni Bir Yaklaşım Bazı endüstri kollarımızın bu tarz düşünme ve yatırım yapmaya alışması biraz zaman alacaktır. Örneğin güneş enerjisini gölge- leme (güneşten korunma şemsiyeleri) en- düstrisi yeni bir dünyadır ve gelecek için bir zorunluluktur da. İçinde yaşadığımız ve çalıştığımız binaların konforlu, kullanışlı, gü- venilir, sağlıklı, enerji tasarrufu sağlayan ve sürdürülebilir olmaları ve bunların hepsinin aynı anda olması, beklenmektedir. Mevcut binalar için, bu üstesinden gelinmesi olduk- ça zor bir durumdur. Bu hırslı enerji tasarruf hedeflerine yeni inşaatlar dışında asla elde ulaşılamayacağından, bina yenileme pazarı- nın yani BEPD’den sonra büyük bir patlama göstereceği beklenmektedir. Mevcut konutlar ve ticari binalar genellikle yıllık 250 kWh/m² veya daha fazla enerji kullanmaktadır. Bu- gün mevcut bina inşaat teknikleri bu rakamı rahatlıkla 100’ün altına düşürebilir. Birka- çını saymak gerekirse; Fransa, Almanya ve İsviçre’de mevcut veya yakında devreye gi- recek düzenlemelerle bu gereken rakam yeni binalar için 50 veya daha da altına inecektir. Bu büyük bir farktır. Fakat ekonomik hesapla- malar enerji tasarrufunda başarılı bir yatırım için güçlü bir teşvik de getirmektedir. Hemen hemen sıfır enerjili bina. Enerji maliyeti - Isıtma, soğutma, havalandırma ve aydınlatma için - Üretilen enerjiyi de dikkate alarak (örneğin Fotovolatik pillerden) - Hurdaya çıkarma masrafı - Enerjiyle bağlantılı diğer maliyetler (örneğin harici gölge için kapla- ma) - Cihaz bakım masrafları/koruyucu önlemler. - Cihaz yatırımı (kazan, havalandırma sistemi vb. - Bina kaplamasına yatırım (pencereler, ısıl yalıtım) Primer enerji tüketimi [kWh/m²] Genel Masraflar [ € /m²] Farklı paketler için maliyet hesabı, sadece örnek olarak verilmiştir. Kaynak BPIE: Maliyeti en uygun hale getirme, Metodolojinin tartışılması ve Yeni BEPD 2010’daki sorunlar. Rehva Journal/December 2011