Tesisat Dergisi 191. Sayı (Kasım 2011)

MAKALE 74 Tesisat Dergisi Say ı 191 - Kas ı m 2011 tasla ğ ı nda bu eksikli ğ in giderilmesine yönelik faaliyetler ba ş lat ı lm ı ş olsa da sorunlar bütü- nüyle çözümlenmi ş gibi görünmemektedir. De- ğ i ş iklik tasar ı s ı na göre, “CE” i ş aretine ek olarak TSE belgesinin de istenmesi dü ş ünülmektedir. Hem CE i ş aretine at ı fta bulunup hem de stan- dartlara uymay ı zorunlu k ı lmak, Türkiye’nin de yasal olarak kabul etmi ş oldu ğ u Yeni Yakla ş ı m Yönetmelikleri’ nin felsefesine çok uygun dü ş - memektedir. Üreticilerden hem CE i ş areti ve hem de TSE belgesi istemek , yani üreticiyi ikinci kez belgelendirmeye zorlamak, üretici aç ı s ı ndan hem zaman ve hem de para kayb ı demektir. Güvenlik aç ı s ı ndan bak ı ld ı ğ ı nda da ikinci bir belgelendirmenin ürüne katt ı ğ ı bir art ı de ğ er oldu ğ unu da dü ş ünmüyorum. Gaz yakan cihazlar yönetmeli ğ i kapsam ı d ı ş ı nda kalan ürünler Bilindi ğ i gibi 2009/142/AT (90/396/AT) Gaz Ya- kan Cihazlara Dair Yönetmelik endüstriyel pro- sesler için özel olarak üretilen gaz yakan cihazlar ı kapsam d ı ş ı tutmaktad ı r. Bu nedenle endüstriyel amaçl ı gaz yakan cihazlara “CE” i ş aretlemesi ya- p ı lamamaktad ı r. Bu durumda yap ı lmas ı gereken ş ey nedir? Yukar ı da da aç ı klad ı ğ ı m ı z gibi, 4703 say ı l ı kanun yaln ı zca CE i ş aretli ürünleri de ğ il, piyasaya arz edilen tüm ürünleri kapsamaktad ı r. Teknik düzenlemesi(yönetmeli ğ i) olmayan ürün- lerdeki güvenli ğ in nas ı l sa ğ lanaca ğ ı n ı ş u ş ekilde tan ı mlamaktad ı r: “ Teknik düzenlemenin bulunmad ı ğ ı haller- de, ürünün güvenli olup olmad ı ğ ı ; ulusal veya uluslararas ı standartlara; bunlar ı n ol- mamas ı halinde ise söz konusu sektördeki iyi uygulama kodu veya bilim ve teknoloji düzeyi veya tüketicinin güvenli ğ e ili ş kin makul bek- lentisi dikkate al ı narak de ğ erlendirilir . ” Yasa, gayet do ğ al bir ş ekilde teknik düzenle- menin bulunmad ı ğ ı durumlarda, ürün güven- li ğ inin sa ğ lanmas ı için ulusal ve uluslararas ı standartlara yönlendirme yapmaktad ı r. En- düstriyel amaçl ı gaz yakan cihazla ilgili bir standard ı n mevcut olmas ı ve standarda uy- gunlu ğ un belgelendirilmesi halinde i ş imiz kolay gibi görünmektedir. Tesisatta kullan ı lacak ürün bir belgelendirme kurulu ş u taraf ı ndan uygun- luk de ğ erlendirmesi i ş lemine tabi tutulacak ve uygun bulunan ürünler belgelendirilecektir. Bir ürünle ilgili standart/standartlar ı n mevcudiyeti hem üreticilerin, hem uygun- luk de ğ erlendirme kurulu ş lar ı n ı n ve hem de ilgili taraflar ı n i ş ini kolayla ş t ı ran bir faktördür. Çünkü bir ürün standard ı haz ı rla- n ı rken, standard ı haz ı rlayan kurulu ş taraf ı n- dan, gerek ürünle ilgili gerekse de ürünün ça- l ı ş aca ğ ı sistemle ilgili teknik gerekler dikkate al ı nmakta ve gerekti ğ inde, ilgili standartlara göndermeler yap ı larak, ürünün ve sistemin temel ihtiyaçlar ı na cevap aranmaktad ı r. Bir standard ı n mevcut olmamas ı durumunda ürün performans ı , ürün güvenli ğ i, çevre sa ğ l ı ğ ı ve enerji verimlili ğ i gereklerinin nas ı l ve kim taraf ı ndan belirlenece ğ i hususu önem kazan- maktad ı r. Örne ğ in TS EN 676 standard ı gerek endüstri- yel ve gerekse de domestik uygulamalar için cebri üflemeli gaz yak ı tl ı brülörleri kapsa- maktad ı r. Bu nedenle, endüstriyel amaçlarla üretilen cebri üflemeli gaz yak ı tl ı brülörlerin, ilgili standartlara ve ilgili Yönetmeliklere uy- gunlu ğ unun belgelendirilmesi halinde teknik gereklerin sa ğ lanaca ğ ı dü ş ünülebilir. Yine TS 11391 ve TS 11393 standartlar ı kapasite s ı n ı r ı koymaks ı z ı n tüm atmosferik gaz yak ı tl ı brülörleri kapsamaktad ı r. TS 11391 standard ı , atmosferik gaz brülörleri ile ilgili genel kurallar ı tan ı mlarken; TS 11393 standard ı , atmosferik brülörlü gaz tüketim cihazlar ı n ı n tan ı m, kural, deney ve i ş aretlemesi ile ilgili genel çerçeveyi belirlemektedir. Bu standartlara ve ilgili Yö- netmeliklere uygunlu ğ unun belgelendirilmesi halinde yine teknik gereklerin sa ğ lanaca ğ ı dü- ş ünülebilir. Bu nedenle ürünle ilgili standard ı n olmas ı durumunda, uygulamac ı lar aç ı s ı ndan i ş ler kolayla ş maktad ı r. Ancak yukar ı daki standartlar ı n kapsam ı nda olan ürünler ayr ı ca ilgili Yönetmeliklerin gereklerini de sa ğ lama- l ı d ı rlar. Mevcut uygulamada, tesisat ı olu ş turan bile ş enlerden biriyle ilgili ürün standard ı olmama- s ı durumunda gaz da ğ ı t ı m ş irketleri hakl ı olarak, konuyla ilgili(do ğ al gaz yakan cihazlar) akreditas- yonu olan kurumlardan ürünle ilgili “gaz yakmaya uygunluk belgesi” talep etmektedirler. Özellikle endüstriyel amaçl ı gaz yakan cihaz çe ş itlerinin bir k ı sm ı nda C tipi ürün standard ı yoktur. Ürün- le ilgili bir ürün standard ı olmad ı ğ ı ve ürün çe ş itlili ğ i oldukça fazla olmas ı na ra ğ men, ne yaz ı k ki, bu kategorideki ürünlerin uygunluk de ğ erlendirmesi için, sektör taraf ı ndan belir- lenmi ş ve herkes taraf ı ndan kabul edilebilir teknik kurallar da mevcut de ğ ildir. Herkes ta- raf ı ndan benimsenmi ş ortak kurallar olmay ı nca, her bir muayene kurulu ş u kendine göre uygunluk de ğ erlendirme kriteri belirlemekte ve belirledi ğ i kriterlere göre ürünleri de ğ erlendirmektedir. A ş a ğ ı da, herhangi bir standarda girmeyen bir gaz yakan cihaz ı n uygunluk de ğ erlendirmesi için, yetkilendirilmi ş bir muayene kurulu ş u taraf ı ndan kullan ı lan de ğ erlendirme kriterlerine ait bir örnek görülmektedir: Örnek de ğ erlendirme kriterleri incelendi ğ inde, emisyon ölçümleri ile görsel kontrollerin yeterli kabul edildi ğ i görülmektedir. Sistem gazla çal ı ş an bir sistem olmas ı na ra ğ men, gaz yakan cihazlar- da mutlaka dikkate al ı nmas ı gereken, gaz devresi s ı zd ı rmazl ı ğ ı , yanma devresi s ı zd ı rmazl ı ğ ı , doku- nulabilir yüzey s ı cakl ı klar ı , sistemde kullan ı lan brülörlerin teknik uygunlu ğ u ile ilgili bilgiler (veya brülörün yanmas ı ile ilgili güvenlik deneylerine ili ş kin kontrol kriterleri), enerjinin rasyonel kulla- n ı m ı , elektriksel riskler gibi birçok temel krite- rin dikkate al ı nmad ı ğ ı dikkat çekmektedir. Bu Teknik düzenlemenin bulunmad ı ğ ı hallerde, ürünün güvenl, olup olmad ı ğ ı ; ulusal veya uluslararas ı standartlara; bunlar ı n olmams ı halinde ise söz konusu sektördeki iyi uygulama kodu veya bilin ve teknoloji düzeyi veya tüketicinin güvenli ğ e ili ş kin makul beklentisi dikkate al ı narak de ğ erlendirilir. S ı cak hava jeneratörü