Tesisat Dergisi 191. Sayı (Kasım 2011)

MAKALE 124 Tesisat Dergisi Say ı 191 - Kas ı m 2011 Beta Mühendislik Metal İ malat San. ve Tic. Ltd. Ş ti. Soner B İ ÇER Titre ş im İ zolasyonu YAPI TEKNOLOJ İ DOSYASI Geçmi ş te istenmeyen makine titre ş imlerinin izolasyonu için bir mantar parças ı veya ka- uçuk üzerine oturtulmas ı yeterli görülürdü. Fakat günümüzde daha iyi bilgiler ve yüksek beklentiler sonucunda bu geleneksel çözümler hem büyük binalarda hem de genel endüstriyel çevrelerde yetersiz kald ı . Bina yap ı mlar ı nda, geli ş mi ş tasar ı mlar daha hafif fakat çok daha esnek yap ı lara izin ver- mektedir. Ayn ı zamanda, artan güçlü klima- havaland ı rma ve yard ı mc ı cihaz gereksinimleri ortaya ç ı kmaktad ı r ve bunlar daha çok en üst katlardaki makine dairelerine monte edilmek- tedir. Bunun sonucunda cihaz titre ş imi büyük bir problem olarak gündeme gelmektedir. Benzer olarak genel endüstride de çal ı ş anlar ı n a ğ ı r titre ş im ve bina gürültülerinden ar ı nd ı r ı l- m ı ş daha geli ş mi ş ya ş am ve i ş ortam ı taleple- ri, titre ş im ve bina gürültüsünün iyile ş tirilmesi ihtiyac ı n ı artt ı rm ı ş t ı r. İ yi bir sonuç elde edile- bilmek için hesaplanm ı ş bir titre ş im kontrolü yap ı lmas ı gerekir. Statik Çökmenin Önemi Titre ş im izolasyonu cihaz ı n kendi a ğ ı rl ı ğ ı alt ı n- da s ı k ı ş an kauçuk veya yay gibi elastik montaj elemanlar ı üzerine oturtularak sa ğ lanabilir. Elde edilen izolasyonun derecesi montaj eleman ı n ı n s ı k ı ş ma miktar ı (statik çökme) ile do ğ rudan orant ı l ı d ı r. Elde edilen statik çökme artt ı kça o denli iyi titre ş im izolasyonu sa ğ lan ı r. İ zolasyon Verimlili ğ i Herhangi bir elastik izolasyon sisteminin et- kinli ğ i izolasyon verimi terimiyle ifade edilir. Bu ise; izolatörler taraf ı ndan sönümlenen toplam titre ş im gücünün yüzdesi ile tan ı mlan ı r. Grafi ğ i kullanarak, basit bir yayl ı sistemin izo- lasyon verimi statik çökme ve rahats ı z edici frekans de ğ erleri bulunabilir. Kauçuk izola- törler için daha do ğ ru bir hesaplama statik çökme yerine dinamik do ğ al frekans de ğ erleri kullan ı larak yap ı labilir. Herhangi bir durumda- ki izolasyon verimini de ğ erlendirirken a ş a ğ ı da- ki durumlar göz önüne al ı nmal ı d ı r. • Cihaz tipi ve çal ı ş ma aral ı ğ ı • Titre ş ime neden olan gücün do ğ as ı ve yük- sekli ğ i • Cihaz hareketlerindeki k ı s ı tlamalar (atalet bloklar ı na bak ı n ı z) • Cihaz ı n bina içinde bulundu ğ u yer Örne ğ in %80 izolasyon verimi, giri ş kat ı na yerle ş tirilmi ş olan 5 kW gücündeki bir cihaz için tatmin edicidir belki, fakat özellikle de de ğ erli bir ofise veya yerle ş im birimine biti ş ik esnek üst kat zeminine monte edilen 100 kW gücündeki bir cihaz için tamamen yersizdir. Böyle bir durumda %97’ye yak ı n bir izolasyon verimi istenir. Statik Çökme Rehberi rahats ı z edici frekans, statik çökme ve montaj noktas ı aras ı ndaki önemli teorik ili ş kiyi özetlemektedir. İ zolatör Seçimi Titre ş im kontrol problemlerine geni ş kapsaml ı etkili ve ekonomik çözümlere do ğ ru seçimlerin yap ı lmas ı yla ula ş ı labilir. Bunlar; Yayl ı Elemanlar • Kapal ı , aç ı k ve dü ş ey s ı n ı rland ı r ı lm ı ş • Kauçuklar Tek ve çift çökmeli