Tesisat Dergisi 191. Sayı (Kasım 2011)

122 Tesisat Dergisi Say ı 191 - Kas ı m 2011 UYGULAMA ba ğ lant ı bulunmaktad ı r. Ak ı ş h ı zla do ğ ru orant ı l ı olarak de ğ i ş mektedir. Yükseklik ise h ı z ı n karesi ile, güç ise h ı z ı n küpü ile orant ı l ı olarak de ğ i ş - mektedir. A ş a ğ ı daki ba ğ lant ı ya göre pompa h ı z ı - n ı n %20 oran ı nda azalt ı lmas ı ile, %50’ye varan enerji tasarrufu sa ğ lanabilmektedir. ISKI proje- sinde kullan ı lan santrifüj pompalar ve benze ş im yasalar ı ndan kaynakl ı , ortalama %20-30 aras ı bir enerji tasarrufu sa ğ lanm ı ş t ı r. 2 1 2 1 Q Q η η = Ak ı ş , h ı z ile do ğ ru orant ı l ı d ı r. 2 2 1 2 1 H H ⎟⎟ ⎠ ⎞ ⎜⎜ ⎝ ⎛ = η η Yükseklik de ğ i ş imi, h ı z de ğ i ş imi- nin karesi ile do ğ ru orant ı l ı d ı r. 3 2 1 2 1 P P ⎟⎟ ⎠ ⎞ ⎜⎜ ⎝ ⎛ = η η Güç de ğ i ş imi, h ı z ı n de ğ i ş iminin küpü ile do ğ ru orant ı l ı d ı r. Teknik olarak bir sincap kafesli asenkron motorun h ı z ı n ı n de ğ i ş tirilmesi için motora uygulanan besleme geriliminin frekans ı n ı n de ğ i ş tirilmesi gerekmektedir. Sürücüler, sa- bit ş ebeke gerilim (V) ve frekans ı ndan (Hz) istenilen düzeyde de ğ i ş ken ç ı k ı ş gerilimi ve frekans ı elde eden cihazlard ı r. Sürücünün ç ı k ı ş frekans ı motorun hangi h ı zda dönece- ğ ini belirlemektedir. Sürücü ile yolverme di- ğ er kontrol metodlar ı na (direkt, y ı ld ı z-üçgen, yumu ş ak yolverici) göre daha kompleks bir yap ı dad ı r ve, daha yüksek güç faktörüne sa- hip olmas ı , motor kalk ı ş esnas ı ndaki ak ı m ı s ı n ı rlayarak elektrik-mekanik sistemin öm- Ş ekil 1. Santrifüjlü pompa: Endüstride ve kamu hizmetlerinde en yayg ı n kulla- n ı lan pompa tipi. Ş ekil 2. Pompa performans e ğ rileri. Uygulama makrolar ı Tek sürücü tek pompa (PID kontrol) Uygulama makrolar ı Tek sürücü ile çok pompa kontrolü rünü uzatmas ı ve enerji tasarrufu gibi birçok faydas ı bulunmaktad ı r. İ SK İ projesinde direkt yol verilen pompala- ra, bas ı nç transmitteri üzerinden gelen bilgi direkt olarak sürücüye analog giri ş olarak ba ğ lanm ı ş t ı r. Bu bilgiye göre istenilen bas ı nç seviyesi sürücüye set edilmi ş tir. Böylece ih- tiyaca göre pompa motorunun h ı z de ğ i ş imi ile hem daha etkin kontrol, hem de çok ciddi düzeyde enerji tasarrufu sa ğ lanm ı ş t ı r. ABB ACQ810 Sürücüler Projede kullan ı lan ABB ACQ810 sürücüler, su ve at ı k su uygulamalar ı için dizayn edil- mi ş ve pompa kullan ı c ı lar ı taraf ı ndan ihtiyaç duyulan tüm fonksiyonlar ı içermektedir. Mo- düller önceden programlanm ı ş pompa kontrol fonksiyonlar ı n ı içerir. Bu fonksiyonlar ı n seçil- mesi ve uygulanmas ı tek ve çoklu pompa uygulamalar ı için, önceden yap ı land ı r ı lm ı ş makrolar ı n kullan ı m ı yla oldukça kolayd ı r. Ay- r ı ca, kullan ı c ı lar ı n kendi sürücülerini daha da özelle ş tirmelerine olanak veren kolay kullan ı - labilir programlama asistan ı sunulmaktad ı r. ACQ810 sürücülerin standart olarak sahip oldu ğ u EMC ve harmonik filtreler ile enerji kalitesi aç ı s ı ndan da sorunsuz devreye alma ve sonras ı nda i ş letme sa ğ lanm ı ş t ı r. Ayr ı ca geli ş mi ş Türkçe kontrol paneli ile kullan ı c ı - lara daha kolay kurulum ve kullan ı m imkan ı sunulmu ş tur. Özet olarak; su sektöründe de enerji maliyet- leri çok ciddi bir pay ı olu ş turmakta ve tüke- tilen gücün büyük bir k ı sm ı pompa motorla- r ı nda harcanmaktad ı r. Sürücü uygulamas ı ile çok ciddi oranda enerji tasarrufu gerçekle ş - tirilebilmektedir. Su ve at ı k su uygulamalar ı için özel olarak tasarlanan ACQ810 sürücü modülleri, tek ve çoklu pompa sistemleri için özel tasarlanm ı ş pompa kontrol fonksiyonla- r ı n ı standart olarak desteklerler. Bu fonksi- yonlar, su ve at ı k su proseslerinin düzgün ve sorunsuz çal ı ş mas ı n ı temin ederek, gereksiz i ş kayb ı n ı azalt ı r ve enerji verimlili ğ ini mak- simize eder. Bu fonksiyonlar ı yumu ş ak do- lum, pompa e ş ya ş lanma, yedekleme, debi hesaplama, çoklu paralel pompa kontrolü, pompa temizleme, seviye kontrolü v.b. olarak s ı ralanabilir. Sürücülerin pompaya özel bu özellikleri pompa sisteminin çal ı ş ma ömrü maliyetini azaltarak, zaman ve paradan ta- sarrufa yard ı mc ı olur. ABB, su sektörüne yönelik sunmu ş oldu ğ u geni ş ürün yelpazesi ve sahip oldu ğ u partner- leri ile birçok anahtar teslim projeyi ba ş ar ı yla gerçekle ş tirmi ş tir. İ SK İ Terfi merkezleri proje- sinin ilk faz ı n ı ba ş ar ı l ı bir ş ekilde tamamlay ı p teslim eden ABB partneri Hal ı c ı Elektronik ve Telekomünikasyon San. Tic. Ltd. Ş ti., sektör- de sahip oldu ğ u deneyim ve referanslar ile bu pazarda güvenilir bir oyuncu olarak faaliyet- lerine devam etmektedir.