Tesisat Dergisi 191. Sayı (Kasım 2011)

120 Tesisat Dergisi Say ı 191 - Kas ı m 2011 UYGULAMA Su, günümüzdeki en kritik ve önemli konular ı n ba ş ı nda gelmektedir. Is ı transferi, temizleme ve çözücü gibi birçok endüstriyel uygulama- da en yayg ı n olarak kullan ı lan ak ı ş kand ı r. Bu amaçla kalite ve maliyet aç ı s ı ndan etkin bir ş ekilde kontrol edilmelidir. Sürdürülebilir su temininin sa ğ lanmas ı en önemli global sorun- lardan biridir. ABB alçak gerilim sürücüler at ı k sudan temiz su elde edilmesi ve sonras ı nda da ğ ı t ı m ı a ş amalar ı n ı n tümünde birçok uygula- mada önemli rol oynamaktad ı r. Günümüzde su sektöründe kar ş ı la ş ı labilecek sorunlar ı a ş a ğ ı daki gibi s ı ralayabiliriz: • Su maliyetlerindeki art ı ş • Su kaynaklar ı n ı n azal ı m ı • Su kalitesizli ğ inin proses ve ürünlerdeki olumsuz etkisi • At ı k su ar ı tma tesisleri i ş letme, kurulum maliyet art ı ş ı ABB tüm bu sorunlar ı göze alarak, mü ş terile- rine en etkin çözümleri sunmak için çal ı ş ma- lar ı n ı sürdürmektedir. ABB sürücüler, at ı k su tesisine suyun kaynaktan al ı m ı ndan, tesiste i ş lenmesine ve sonras ı nda da ğ ı t ı m ı na kadarki tüm proseslerde kullan ı lmaktad ı r. Uygulama- ya yönelik olarak debimetre, bas ı nç sensörleri gibi cihazlardan al ı nan de ğ i ş kenlere göre pom- pa, fan ve kompresörleri regüle etmektedir. ABB sürücülerin sa ğ lam ı ş oldu ğ u enerj tasar- rufu ve mekanik ömrün artt ı r ı m ı yan ı nda a ş a- ğ ı daki faydalar ı n ı da s ı ralayabiliriz: • Su kalitesinin daha etkin kontrolü • Daha ak ı ll ı otomasyon sistemleri • Azalt ı lm ı ş enerji tüketimi Tüm bu bilgiler ı ş ı ğ ı nda su sektörü için ener- ji tüketimi büyük bir önem te ş kil etmekte ve mevcut sistemlerdeki pompalara sürücü uy- gulamas ı ile çok ciddi düzeyde enerji tasarrufu elde edilmektedir. İ SK İ Terfi İ stasyonlar ı nda ABB ACQ810 Sürücülerle Enerji Verimlili ğ i Sürücü Uygulamas ı ile 4,5 Ay Ortalama Geri Dönü ş üm Süresi Bu kapsamda ABB Elektrik San. A. Ş .’nin motor sürücüleri partnerlerinden Hal ı c ı Elektronik ve Telekomünikasyon San. Tic. Ltd. Ş ti. 2011 y ı l ı ba ş ı nda ba ş lad ı ğ ı İ SK İ terfi istasyonlar ı nda sürücü uygulamas ı ile enerji verimlili ğ i anla- m ı nda ba ş ar ı l ı sonuçlar elde etmi ş tir. İ lk a ş a- mada toplam 18 terfi istasyonundaki direkt yol verilen pompa motorlar ı na sürücü uygulamas ı gerçekle ş tirilmi ş tir. Uygulama sonucunda İ SK İ ’nin haz ı rlam ı ş oldu ğ u raporlara göre, komple projenin geri dönü ş üm süresi ortalama 4,5 ay olarak ç ı kar ı lm ı ş , y ı ll ı k ortalama enerji tasarrufu bedeli ise yakla ş ı k 600.000 TL olarak aç ı klanm ı ş t ı r. İ lk fazdaki ba ş ar ı l ı sonuçlardan sonra, di ğ er terfi istasyonlar ı nda da bu reviz- yon projesinin devam ı gerçekle ş tirilmektedir. Uygulama Detaylar ı İ SK İ terfi merkezlerindeki bu uygulamada, sis- teme eklenen bir bas ı nç transmitteri üzerin- den al ı nan analog bilgiye göre sürücünün h ı z kontrolü gerçekle ş tirilmi ş tir. İ stenilen optimum bas ı nç bilgisi de ğ erine göre pompan ı n h ı z ı nominalden, istenilen proses de ğ erine göre çal ı ş t ı r ı lm ı ş ve yüksek oranda enerji tasar- rufu gerçekle ş tirilmi ş tir. Terfi merkezlerindeki mevcut santrifüj pompalar, endüstride ve bi- nalardaki en yayg ı n tip pompalar olup, s ı v ı n ı n bas ı nc ı n ı artt ı rmak amaçl ı kullan ı lan mekanik cihazlard ı r. Çal ı ş ma prensibi olarak ise, s ı v ı pompan ı n içinden geçerken pompa pervane- sinde h ı zland ı r ı l ı r ve yüksek h ı zda gövdeye bo ş alt ı l ı r. Kullan ı lan bu enerji mümkün olan en verimli ş ekilde s ı v ı bas ı nc ı na dönü ş türülür. A ş a ğ ı daki ş ekilde de görülen pompa e ğ rileri, pompan ı n teknik performans ı n ı göstermek- tedir. Yatay eksen ak ı ş h ı z ı n ı , dikey eksen ise üretilen yükü ve gücü göstermektedir. Nor- malde pompa e ğ risiyle birlikte verilen sistem e ğ risi, boru hatt ı n ı n statik yükünü ve direncini gösterir. Pompan ı n çal ı ş ma noktas ı , sistem e ğ risi ile pompa e ğ risinin kesi ş im noktas ı d ı r. Benze ş im yasalar ı na göre, bir santrifüj pompa- n ı n devri (n), ak ı ş h ı z ı (Q), basma yüksekli ğ i (H) ve tüketilen güç (P) aras ı nda a ş a ğ ı daki gibi bir Terfi Merkezi Ad ı Verim Art ı ş ı % Kazanç (Ay-kWh) Kazanç (Ay-TL) Frekans Konvertörü Maliyeti (TL) Amorti Edilen Süre (Ay) Esenyurt T.M. 49,50% 80.769 17.365 12.148 0,7 Büyükdere T.M. 1% 610 131 10.479 80 Sar ı yer Maden T.M. 8% 10.850 2.333 16.927 7,3 Levent T.M. 10% 32.649 7.019 19.425 2,8 Malkoço ğ lu T.M. 6% 10.774 2.316 20.139 8,7 Mahmutbey T.M. 4% 26.939 5.792 13.646 2,4 Bayramtepe T.M. 11% 10.941 2.352 10.956 4,7 Tokatköy T.M. 19% 1.579 339 4.557 13,4 Ferhatpa ş a T.M. 8% 16.879 3.629 20.139 5,5 Beykoz T.M. 10% 1.902 409 5.821 14,2 Battalgazi T.M. 18% 5.248 1.128 8.518 7,5 Dolayoba-2 T.M. 23% 11.276 2.424 7.951 3,3 Maden T.M. 0% 0 0 15.023 0 Ma ğ aratepe T.M. 13% 3.350 720 9.055 12,6 Sultanbeyli Sakarya T.M 14% 5.825 1.252 10.432 8,3 Kocabay ı r T.M. 3% 3.364 724 8.518 29,4 Gülsuyu-1 T.M. 1% 1.676 360 10.956 30,4 Gülsuyu-3 T.M. 10% 2.157 463 4.843 10,5 Mehmet Sönmez Ürün Müdürü / ABB Elektrik San. A. Ş . Dr. Yük. Müh. Hüseyin Hal ı c ı Genel Müdür / Hal ı c ı Elektronik San. Tic. Ltd. Ş ti.