Tesisat Dergisi 191. Sayı (Kasım 2011)

MAKALE 112 Tesisat Dergisi Say ı 191 - Kas ı m 2011 Sitelerde bulunan çok say ı da küçük kapasiteli paket ar ı tma tesislerinin ise düzenli olarak su analiz ölçümleri yap ı lmad ı ğ ı gibi bu tesislerin resmi makamlar taraf ı ndan düzenli denetimi ise neredeyse imkâns ı zd ı r. Zekeriyaköy At ı ksu Biyolojik Ar ı tma Tesisi’nin, İ stanbul’a ait örnek biyolojik veya ileri biyolojik ar ı tma tesislerinin ç ı k ı ş suyu de ğ erleri ile mukayesesi Tablo 3 ’te verilmektedir. Zekeriyaköy At ı ksu Biyolojik Ar ı tma Tesisi, halen 4015 m³/h kapasitesi ile İ stanbul’un hem en eski, hem en büyük kapasiteli örnek biyolojik ar ı tma tesisleri aras ı ndad ı r. Tablo 4 ’te İ stanbul’da bulu- nan büyük kapasiteli biyolojik ar ı tma tesislerinin listesi, kurulu ş tarihleri, kapasiteleri ve ortalama günlük debileri verilmektedir. 4. Paket Ar ı tma Tesisleri İş letilmesi Ş ehir kanalizasyon sistemine yak ı n olmayan site ve benzeri yerle ş imler için in ş aat ruhsat ı ve iskân için ar ı tma tesisi yapmalar ı isten- mektedir. Genellikle yasal yapt ı r ı mlardan kur- tulmak ve ekonomik nedenlerden dolay ı ucuz paket ar ı tma sistemleri tercih edilmektedir. Gelecekte yanl ı ş projelendirilmi ş paket ar ı t- ma tesislerinin, yanl ı ş yerlerde kullan ı lmas ı sonucunda ülkemizde maalesef ar ı tma tesisi çöplükleri olu ş acakt ı r. Ayr ı ca yayg ı n olarak tercih edilen paket ar ı tma tesisleri resmi makamlar ı n kontrol ve denetim zorlu ğ u nedeniyle çevre aç ı s ı ndan da fevkalade önemli tehdit olu ş turmaktad ı rlar. Bu tip sitelerde paket ar ı tma tesisleri genellikle sitede bulunan ar ı tma konusunun uzman ı olmayan teknik per- sonel, hatta teknik personeli olmayan çok say ı da sitede ise güvenlik, bahçe veya temizlik görevlileri taraf ı ndan i ş letilmeye çal ı ş ı lmaktad ı r. Zekeriyaköy civar ı nda bulunan ve paket ar ı tma sistemi kullanan iki site ile ilgili özet bilgiler ve paket ar ı tma sistemlerinde kar ş ı la ş ı lan sorun- lar Tablo 5 ’te verilmektedir. Örnek olarak verilen A ve B siteleri ve bunun gibi kendi paket ar ı tmas ı n ı kendi i ş letmeye çal ı ş an siteler, paket ar ı tma tesisi kullanmak yerine tek bir merkezi ar ı tma tesisine ba ğ lana- rak at ı ksular ı n ı ar ı tmalar ı durumda yukar ı da belirtilmi ş olan i ş letme problemleri ile kar ş ı - la ş mayacaklar. Ayr ı ca merkezi ar ı tma tesisi avantaj ı ndan dolay ı daha ekonomik ar ı tma maliyetlerine sahip olacaklar, daha düzenli su ç ı k ı ş analizleri ve denetimleri yap ı labilecektir. Zekeriyaköy At ı ksu Biyolojik Ar ı tma Tesisi özel olarak i ş letilen merkezi ar ı tma tesisleri için güzel bir örnektir. Bugün için Zekeriyaköy böl- gesinde bulunan Vi ş ne 1-2-3, Turunç 1-2-3, Ça ğ la 1-2, Çitlenbik, Yaprak, Kardelen ve Ko- naklar mahallerinde bulunan 14 site, yakla ş ı k 1200 ev ve i ş yerinin kanalizasyon ve evsel at ı ksular ı n ı ar ı tmaktad ı r. Resim 2. Yak ı n bölgede bir paket ar ı tma tesisi. Tablo 2. Anl ı k Ç ı k ı ş Suyu Numune Analiz De ğ erleri 2011 Y ı l ı Ay 1 2 3 4 5 6 7 Ortalama BOI mg/I <50 6,5 15 10 3 5 7 7 8 KOI mg/I <180 <50 <50 <50 <50 <50 <50 <50 <50 AKM mg/I <70 <10 20 20 <10 <10 <10 <10 <13 Ph 6-9 7,7 7,6 7,5 7,8 7,6 7,3 7,7 7,6 Limit De ğ er (LD) Kayna ğ ı : 1 R.G. 31.12.2004 No:25687 Su Kirlil ğ i Yönetmeli ğ i Tablo 21.2 Kompozit Numune 2 saatlik Test Yönetimi: SM: Standart Methods for the Examination of Water and Wastewater (APHA, AWWA, WEF) 21 st Ed. (2005)EN Tablo 3. İ stanbul’daki Biyolojik Ar ı tma Tesisleri Ç ı k ı ş Suyu De ğ erleri Ç ı k ı ş Suyu Parametreleri Üst Limit Zekeriya Ar ı tma Tes. İ SK İ Tuzla İ SK İ Ataköy İ SK İ Pa ş aköy* BOI <50 mg/I 8 mg/I 23 mg/I 25 mg/I 7 mg/I KOI <180 mg/I <50 mg/I 136 mg/I 125 mg/I 28 mg/I AKM <70 mg/I <13 mg/I 27 mg/I 35 mg/I 9 mg/I * Pa ş aköy Ar ı tma Tesisi, Ömerli Su Havzas ı nda 2000 y ı l ı nda kurulmu ş örnek, ileri biyolojik ar ı tma tesisidir. Tablo 4. Kapasitelere Göre İ stanbul’daki Biyolojik Ar ı tma Tesisleri Tesisin Ad ı Kurulu ş (Y ı l ı ) Kapasite (m³/gün) Ort. Debi (m³/gün) 1 İ SK İ Ataköy At ı ksu İ leri Biy. Ar. Tes. 2010 390.000 318.844 2 İ SK İ Tuzla At ı ksu İ leri Biy. Ar. Tes. 1998 250.000 285.323 3 İ SK İ Pa ş aköy At ı ksu İ leri Biy. Ar. Tes. 2000 200.000 101.328 4 İ SK İ Bahçe ş ehir At ı ksu İ leri Biy. Ar. Tes. 2004 7.400 7.021 5 Zekeriyaköy At ı ksu İ leri Biy. Ar. Tes. 1995 4.015 800 6 İ SK İ Terkos At ı ksu İ leri Biy. Ar. Tes. 2000 1.730 1.575 7 İ SK İ Gümü ş yaka At ı ksu İ leri Biy. Ar. Tes. 2007 1.700 2.011 8 İ SK İ Çanta At ı ksu İ leri Biy. Ar. Tes. 2006 1.600 3.576 9 İ SK İ A ğ va At ı ksu İ leri Biy. Ar. Tes. 2010 1.600 556 10 İ SK İ Ömerli At ı ksu İ leri Biy. Ar. Tes. 2008 500 444 5. Merkezi Ar ı tma Tesisleri İ le Paket Ar ı tma Tesisleri İş letilmesi Bir biyolojik ar ı tma tesisinin do ğ ru olarak i ş - letilebilmesi, do ğ ru bir projelendirme kadar önemlidir. Bir tesisin i ş letilmesi esnas ı nda ön- celikle a ş a ğ ı da s ı ralam ı ş oldu ğ umuz faktörlere dikkat edilmesi gerekmektedir: Z Giri ş Debisi ve Kirlilik Yükü Z Besin/Mikroorganizma Oran ı Z Düzenli Kontrol ve Analiz Z Düzenli Periyodik Bak ı m 5.1. Giri ş Debisi ve Kirlilik Yükü Ar ı tma tesisi projelendirilmesinde esas al ı nan en önemli kriter giri ş debisidir. Nüfustaki de- ğ i ş imlerin ve tesisin ekonomik ömrünün göz önünde bulunduruldu ğ u bir projelendirmenin ard ı ndan, tesisin sürekli olarak düzenli ça- l ı ş mas ı n ı sa ğ lamak için, giri ş debisi ve kirlilik yükünün stabil tutulmas ı oldukça önemlidir. Bahsetmi ş oldu ğ umuz evsel at ı ksu ar ı tma sistemleri mikroorga-nizmalar ı n varl ı ğ ı nda Tablo 5. Zekeriyaköy’de Paket Ar ı tma Sistem Mukayesesi & Sorunlar ı A Sitesi B Sitesi Konut/ İş yeri Say ı s ı 108 239 Doluluk 50 140 Toplam Debi (m³/gün) / Gelen Debi (m³/gün) 100/40 300/100 Devreye Al ı nma Tarihi 2000 2000 Paket Ar ı tma Tesislerinde Kar ş ı la ş ı lan Sorunlar Ar ı tma tesisleri yerin alt ı nda oldu ğ undan mikroorganizma üretilememekte, F/M oran ı n ı ayarlamak için üre kullan ı lmaktad ı r. Rüzgarl ı dönemlerde yo ğ un koku problermi ya ş anmaktad ı r. Ar ı tma tesislerinin havaland ı rma yetersiz oldu ğ undan ve F/M oran ı ayarlanamad ı ğ ı ndan mikroorganizma üremesinde sorun ya ş anmakta, sorunu gidermek için üre kullan ı lmaktad ı r.