Tesisat Dergisi 190. Sayı (Ekim 2011)

SÖYLEŞİ 164 Tesisat Dergisi Sayı 190 - Ekim 2011 maliyete de etki ediyor. Kimi üründe emniyet dikkate alınıyor. Örneğin depreme karşı duyar- lı ya da hidrolik mekanizması daha emniyetli olan sistemler var. Bu tabi bir tercih mesele- si. Bir müşteri buna ne kadar önem veriyor? Bulunduğu konum önemli. Belki hidroelektrik santralin hemen altında bir kasaba veya bir köy var, bu durumda emniyete daha fazla dik- kat etmek gerekiyor. Tabi bu durum firmadan firmaya, müşteriden müşteriye değişebiliyor. Marka seçiminin ötesinde, ürünün se - çiminde de yardımcı oluyor musunuz? Siz nasıl yardımcı oluyorsunuz? İki türlü yardımcı oluyoruz. Biz müşterilere ulaşmaya çalışıyor ve gereken şartnameyi on- larla paylaşıyoruz. Rekabet olması gerekiyor. Zaten buna da gereksinim var. Şartnamenin de rekabete açık olması lazım. Örnek vermek gerekirse; sızdırmazlık yatağının krom nikel, paslanmaz kaynak olması gibi bir özelliği şart- nameye koyduğunuz zaman rekabet adedini 3’e 4’e indirmiş oluyorsunuz. Böylece, müş- teri olarak daha dar alanda ama en azından kaliteye daha önem verir bir pozisyona soku- yorsunuz. Amaç, bunu müşteriye anlatabilmek ve kendisini ikna edebilmek. Bu tabi kolay bir iş değil. Müşavirlere, müteahhitlere, son kul- lanıcıya bunu anlatmak lazım. Çünkü özellik- le bu HES uygulamalarında HES’leri yaptıran firmaların çoğu büyük holding sahipleri, yatı- rımcı gruplar. Bunların, 100 milyon Avro har- cayacağı bir hidroelektrik santralin vanası bir detaydır, belki farkında bile değildirler. Vana o kişi farkında olmadan takılıyordur. Ancak biri- leri bunun farkına varırsa bahsettiğimiz durum gerçekleşebilir. Biz de bunu yapmaya çalışıyo- ruz. Bugün vermiş olduğumuz seminerdeki gibi Türbin Ana Giriş vanası (Kelebek Vana) Türbinin açılması ve kapanması için giriş hattında çok sağlam ve güvenilir bir vana seçilmelidir. Normalde bu yerden PN 25 e kadar hidrolik silindirli, levye ve ağırlıklı bir çift eksantrik Kelebek Vana kullanılır, daha yüksek basınç oranlarında Küresel Vanalar düşünülmektedir. Kapama (Acil Durum Kapaması) Kapama hareketi için hidrolik kontrol devre- sindeki bir elektromanyetik vana etkinleştiri- lecek ve böylelikle üzerindeki hidrolik kol ve ağırlık sayesinde kelebek vananın güvenli ve yumuşak bir şekilde herhangi tehlikeli bir su darbesi oluşturmadan kapatacaktır. Kapama süresi kullanılan hidrolik yağın viskozitesin- den bağımsız olarak su koçu darbesi hesap- lamalarından çıkan değerle örtüşmelidir. Açma Kelebek vanayı açmak için türbinin harici ünitesinden (harici yağ kaynağı) gelen hidro- lik yağ basıncı veya entegre hidrolik pompa sistemi vasıtasıyla bağımsız olarak çalışan hidrolik birimle tahrik edilen vanadaki bir hidrolik silindir kullanılır. Bu vana türbine maksimum randıman vermek için, türbinin çalıştırma ve kapama aşamasında çok yüksek aralıktaki akış hızına direnebilmek ve tam açık konumda en düşük sürtünme kaybıyla çalış- mak zorundadır. Levye ve ağırlıklı hidrolik kumanda Performans ve güvenlik gerektiğinde levye ve ağırlıklı hidrolik kumanda tertibatı gündeme gelir. Kumanda tertibatı tipi levye ve ağırlık kombinasyonuyla birlikte bir elektro hidrolik birimle teçhiz edilebilir veya harici bir yağ ba- sıncı sağlayan sistemle çalışır. Hidrolik birim sistemin çekirdeğini teşkil etmekte olup en Hidroelektrik Santrallerinde Kullanılan VAG Vanalar katılımcılara; “Vana önemli bir ekipmandır. Bir hidroelektrik santralde güvenliği sağlayan bir güvence ve sigortadır. Buna dikkat ediniz. Böyle bir ekipmanı alırken ucuzuna gitmeyin, bunun en kapsamlısı neyse onu almaya çalışın, kali- telisini alın ki içiniz rahat etsin. Hiçbir şey de olmayabilir de ama olduğu zaman vereceği tahribat çok büyük olacaktır. Onun için de biraz daha paranıza kıyıp, doğrusunu alınız” diyoruz. Eklemek istediğiniz bir şey var mı? Bu söyleşide vermek istediğimiz mesajlar kullanıcılara, HES’lerin sahiplerine iletildiği taktirde biz de amacımıza ulaşmışız demektir. Uzun vadeli görmeleri, maliyete uzun vadeli bakmaları lazım ama şu andaki ortamda buna pek önem veren yok. Türbinin Önünde Levye ve Ağırlıklı Hidrolik Birimli Kelebek Vana yüksek güvenlik tedbirleri altında tasarlan- malıdır. Hidrolik birim, vana farklı fonksiyonlarda kul- lanmak için özelleştirilmiş çözüm sağlayabil- me imkanı verecek şekilde modüler bir tasarı- ma sahip olmak zorundadır, söz konusu farklı fonksiyonlara örnek olarak şunlar verilebilir: l Kombine pompa çalıştırma ve pompa koru- ma vanası kumanda tertibatı olarak, l Hız detektörü ve/veya deprem sensoru kombinasyonuyla birlikte boru patlaması- nı önleyen hız ve deprem sensörü ile do- natılmış vana kumanda tertibatı olarak. l Türbine girişi vana kumanda tertibatı olarak. “Vana önemli bir ekipmandır. Bir hidroelektrik santralde güvenliği sağlayan bir güvence ve sigortadır. Buna dikkat ediniz. Böyle bir ekipmanı alırken ucuzuna gitmeyiniz.”