Tesisat Dergisi 190. Sayı (Ekim 2011)

MAKALE 106 Tesisat Dergisi Say ı 190 - Ekim 2011 Orta Do ğ u teknik Üniversitesi, Uygulamal ı Matematik Enstitüsü binas ı nda (UME), bir taraftan bina bilgi güvenli ğ i di ğ er taraftan da enerji kullan ı m ı nda tasarruflu olabilme amac ı yla güneye bakan d ı ş cephede çift ci- dar uygulamas ı yap ı lm ı ş ve yarat ı lan sera ile havaland ı rma sistemine ön ı s ı tma ş ans ı olu ş - turulmu ş tur. Yaz ve k ı ş ko ş ullar ı na göre serada ı s ı nan havan ı n yönlendirilmesi basit menfez- lerle çözülmü ş tür. Yaz ı n serada ı s ı nan havan ı n gölgeleme ile bina içine girmesi engellenirken, k ı ş ı n kem pasif hem de ş artland ı r ı lm ı ş olarak ı s ı nan havan ı n kullan ı m ı sa ğ lanm ı ş t ı r. (Bkz. Ş ekil 6 ) Hollanda’da Utrecht kentinin su ve Yap ı endüstrisinde Güne ş Enerjisinin Pasif Kullan ı m ı n ı n (GEPAK), yap ı enerji gereksinimmaliyetlerini dü ş ürdü ğ ü gerçe ğ i art ı k herkesçe kabul edilmektedir. GEPAK, ilk yat ı r ı mmaliyetini art ı r ı c ı bir unsur de ğ ildir. Ancak GEPAK’ ı n ba ş ar ı s ı , yap ı lar ı n do ğ ru tasarlanmas ı ile mümkündür. Tasar ı mc ı lar yat ı r ı m maliyetini dü ş ürmek amac ı yla kendilerini sadece mevcut yal ı t ı m yönetmeliklerine uymakla yükümlü görmekte, i ş letme sürecini göz ard ı etmekte, farkl ı tasar ı m çözümleri ortaya koymamaktad ı r. Yat ı r ı mc ı ise istenen yap ı konforunu elde edebilmenin tek yolu olarak elektronik kontrollü ve yüksek yat ı r ı m maliyetine sahip sistemleri kullanmak oldu ğ unu dü ş ünmektedirler. Binalardaki ı s ı tma enerjisi yükünü azaltan kontrollü ı s ı kazan ı m ı , havaland ı rma ve ayd ı nlatma enerjisi yükünü azaltan do ğ al ayd ı nlanma ve havaland ı rma sa ğ layan pencere ve camlar, GEPAK’daki etkin ve önemli yap ı elemanlar ı ndand ı r. Saydam yal ı t ı mlar ve ı s ı l depolar, ileri teknoloji camlar, faz dönü ş ümlü malzemelerle doldurulmu ş ve fotokromik camlara sahip duvarlar gibi duvar, pencere ve cam üzerinde çe ş itli Ar&Ge faaliyetleri yürütülmektedir. Ş imdilik bu çal ı ş malar ilk yat ı r ı m maliyetleri aç ı s ı ndan ekonomik görünmemektedir. Buna kar ş ı l ı k basit fizik kurallar ı ve mevcut teknoloji kullan ı m ı ile ba ş ar ı l ı , dü ş ük yat ı r ı m ve i ş letme maliyetine sahip konforlu binalar elde etmek mümkündür. Gündüz kullan ı m ı yo ğ un kamusal binalarda GEPAK’ ı n desteklenmesi ve tasar ı mc ı n ı n yönlendirilmesi, uygun tasar ı m prensiplerinin ve ö ğ elerinin kullan ı m ı yla yap ı i ş letme ekonomisine önemli ve olumlu katk ı lar sa ğ lanabilecektir. Anahtar Kelimeler: Güne ş enerjisi, Enerji etkin bina tasar ı m ı , M evcut Durum ve Yönetmelikler ile Uygulamalar k ı sm ı n ı Makalenin 1. Bölümü’nde (189.say ı ) siz de ğ erli okuyucular ı m ı zla payla ş m ı ş t ı k. Bu say ı m ı zda ise Güne ş Enerjisinin Pasif Kullan ı m ı (GEPAK) konusunda bilgiler aktar ı yoruz. GÜNARDA Enerji ve Yap ı – Ara ş t ı rma ve Dan ı ş ma A. Ş A. Erkan Ş AHMALI Kamusal Yap ı larda Güne ş Enerjisinin Pasif Kullan ı m ı ve Tasar ı ma Yans ı mas ı yollar ı n bak ı m, yönetim ve yap ı m ı ndan sorum- lu “Rijkswaterstaat Utrecht” İ daresine ait 30 y ı ll ı k mevcut bina yenilenerek tekrar kullan ı ma aç ı ld ı . Bu yenileme sürecinde ça ğ da ş , enerji etkin, insan ya ş am ı na sayg ı l ı bir bina yapma amac ı yla çe ş itli öneriler aras ı ndan seçilen projenin ana giri ş holü, ETFE olarak bilinen Ethylene-tetrafluoroethylene membranlarla [7] çevrelenmi ş ve çift cidar ı n aras ı bas ı nçl ı hava ile doldurularak ş i ş irilmi ş tir. Böylelikle dü ş ük radyasyonda dahi iç mekanda konforlu bir s ı - cakl ı k, sorunsuz bir akustik ve cama göre %92 geçirgenli ğ e sahip bir gün ı ş ı ğ ı sa ğ lanm ı ş t ı r. Ürünün kendi kendini temizleme özelli ğ i, B1 s ı n ı f ı yanmazl ı k, -190/+150ºC aras ı nda bir s ı cakl ı k fark ı na dayan ı kl ı l ı k, do ğ a dostu olma özelli ğ i, cama göre çok hafif olmas ı ve yeni- den kullan ı labilme özelli ğ i bu ürünün yaratt ı ğ ı enerji etkinli ğ ine ek bir katma de ğ er de yarat- maktad ı r. (Bkz Ş ekil 7 ) Amerikal ı Gensler [8] tasar ı m ofisince tasarla- nan 2014 y ı l ı nda tamamlanmas ı öngörülen ve 632 metre yükseklikte dünyan ı n dördüncü, Çin’in ise ikinci en yüksek binas ı unvan ı n ı ala- cak olan Shanghai Tower binas ı da günümüzde in ş aat ı devam eden sürdürülebilir ve ye ş il bina GÜNE Ş ENERJ İ S İ DOSYASI 2. Bölüm Ş ekil 6. ODTÜ-Uygulamal ı Matematik Enstitüsü ODTÜ, Ankara, Mimar A.Erkan Ş ahmal ı , 2006.