MAKALE ihtiyaç duyarlar. İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi'ne ait 22 adet ileri biyolojik atıksu arıtma tesisi bulunmaktadır. Paşaköy İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi'nde bir ay içinde tüketilen enerji ve enerjinin kul lanıldığı üniteler Şekil l'de gösterilmiştir. Pa şaköy İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi'nde enerjinin en yoğun olarak kullanıldığı üniteler sırasıyla; bio-P ve havalandırma (% 38), giriş terfi merkezi (% 19), çamur susuzlaştırma (% 15), çamur kurutma (% 13) ve son çöktürme (% 12) üniteleridir. Koku giderimi (% 1) ve dezenfeksiyon (% 1) sistemi en az enerji tüketiminin olduğu ünitelerdir. İstanbul'da bulunan ileri biyolojik atıksu arıtma tesislerinde kullanılan pompalara ait enerji tüketimleri değerleri Tablo 4'te gösterilmiştir. Tablo 4. istanbul'da Bulunan Bazı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesislerinde Kullanılan Pompalara Ait Enerji Tüketim Değerleri Toplam Toplam Tesis Giriş Terfi Arıtılan Elektrik Merkezi Tesis Adı Atıksu Tüketimi Elektrik Miktarı (kW saat-ay) Tüketimi (m3/ay) (kW saat-ay) Ataköy İleri Biyolojik 10.548.650 3.151.235 524.710 Atıksu Arıtma Tesisi Tuzla İleri Biyolojik Atıksu 11.345.567 2.478.262 405.801 Arıtma Tesisi Paşaköy İleri Biyolojik 5.057.810 2.274.456 686.228 Atıksu Arıtma Tesisi Ağva İleri Biyolojik Atıksu 66.644 630.720 238.320 Arıtma Tesisi 7. Atıksu Arıtma Tesislerinde Kullanılan Pompalar ve İşletme Sorunları Terfi merkezlerinin ana kullanım amacı su yun pompalanmasıdır. Terfi istasyonlarında pompalar ve gerekli yardımcı ekipmanlar bukapasitesi ve inşa metoduna göre dizayn özel likleri değişir. Bir pompa istasyonu için sistem analizi, en uygun pompa ünitelerini seçmek ve bunların çalışma noktalarını tayin etmek için yürütülür. Bu analiz, sistemin manometrik yükseklik- debi (boru karakteristik) eğrilerinin hesaplanması ve bunların mevcut pompala rın mana-metrik yükseklik- debi (pompa karakteristik) eğrilerinin kullanılması ile yapılır. Modern pompa istasyonları (terfi merkezleri), rutin operasyonda genellikle otomatik olarak çalışırlar. Küçük terfi merkezlerinde, genellikle personel bulundurulmaz ve ekipmanların özel bakım ve yağlama gibi günlük bakımından başka bir çalışma gerekmez. Özellikle büyük şehirlerde geniş bir bölgeye hizmet veren büyük terfi merkezlerinde ise personel bulun durulur. Genel olarak operasyon için değişimli olarak bir veya iki personel yeterlidir. İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) so rumluluğunda işle-tilmekte olan 36 adet evsel atıksu arıtma tesisi terfi merkezi ve 57 adet atıksu terfi merkezi mevcuttur. Söz konusu terfi merkezlerinin işletilmesinde birçok so runla karşılaşılmaktadır. Terfi merkez-lerinden kaynaklanan sorunların ivedilikle çözülmesi ve atıksuların arıtma tesislerine ulaştırılması atıksu işletmeciliğinde önem arz etmektedir. Kum içeriği Pm[%] 20 10 5 1 0,5 10 100 Atıksu terfi merkezlerinde karşılaşılan sorunlar aşağıda ifade edilmiştir: • Atıksuların ihtiva ettiği kum ve çakıl, • Atıksular da bulunan korozif maddeler (tuz veya kimyasal maddeler), • Atıksular da bulunan ipliksi malzemeler (üstüpü, kumaş vb.), • Elektrik kesintileri. Terfi merkezlerinde karşılaşılan bu sorun lar, terfi merkezlerinde aşağıda ifade edilmiş olumsuzluklara yol açmaktadır: • Pompalarda çabuk aşınma ve faydalı ömürlerinde azalma, • Kapasitelerinin altında çalışma veya atıksu ları iletememe, • Enerji tüketiminde artış. Kum tutucu ünitesi atıksu ile gelen kumların tutulması ve boru, pompa ve mekanik ak sama zarar vermesini engellemek amacıyla atıksu arıtma tesislerinde kullanılmaktadırlar. Atıksularda kum içeriği kanalizasyon şebeke sinin birleşik veya ayrık olmasına göre (hacim olarak) yaklaşık % 0,002-0,008 arasında değişmektedir. Terfi merkezlerine gelen kum ve çakıl, pompaların çalışmasını ve perfor mansını olumsuz yönde etkiler. Atıksu kanallarının derinlikleri fazla olduğundan dolayı terfi Pompa basma yüksekliği Ho [m] 1000 10000 Pompa hizmet ömrü [sa] lunmaktadır. Terfi merkezlerinin atıksu basma Şekil 2. Kum içeriğinin ve pompa basma yüksekliğinin fonksiyonu olarak pompa aşınma oranları[3). 15 2 Tesisat Dergisi Sayı 189 - Eylül 2011
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=