MAKALE meliği hazırlanmış ve 2005 yılında Resmi Gazete'de yayımlanmıştır [4). Bu yönetmeliğe göre yerli kazan ve soba i mala tçıları akredite edilmiş kuruluşlardan Tip Emisyon Belgesi almak durumundadır. Gazi Üniversitesi ısıl Güç Laboratuvarında sıcak su kazan ları ve sobalar için Tip Emisyon Belgesi'ni nverilmesi amacıyla test istasyonları kurulmuş olup, akreditasyon için girişimlere başlanmıştır. Şekil 16'da kazan test merkezinde bulunan bir test istasyonu, Şekil 17'de de merkezde bulunan bir soba test standı gösterilmiştir. Kazan test merkezinde üç adet kazan test istasyonu bulunmaktadır. Bu standlarda ısıl kapasitesi 1.000.000 kcal/h'e kadar olan katı, sıvı ve gaz yakıtlı sıcak su kazanları test edilebilmektedir. Kazanlarda üretilen sıcak su belirli bir .6.T sıcaklık farkında plakalı tip ısı değiştirgeçlerinden geçirilerek soğutma kulesinden gelen sekonder devredeki suyu ısıtmakta ve kazanda üretilen ısı kuru tip soğutma kulesinden atmosfere atı lmaktadır. Birincil (primer) devre tarafındaki sıcaklık farkı ikincil devre tarafındaki otomatik kontrol vanaları ile sağlanmaktadır. Test sırasında çeşitli aralıklarda bacagazı bileşimi ve s ıcakl ığı ölçlerek kazanın verimi ve ısıl gücü hesaplan maktadır. Bacagazı bileşenleri sabit gaz analizörü ile yapılmaktadır [5). Soba test standında ise standarta Şekil 16. Kazan test standı Şekil 17. Soba test standı 80 Tesisat Dergisi Sayı 186 - Haziran 2011 belirtilen hassasiyete sahip bir tartının üzerinde yerleştirilmiş olan üç panelli platformdan yüzey sıcaklığı ölçüm leri ısı l çiftler ile alınmaktadır. Alınan ölçüm verileri, bir veri toplama cihazında toplanarak test süresince tartıdaki ağırlık değişimi ile sobanın ısıl performansı bulunmaktadır. Soba test standında bacagazı ölçümleri portatif tip bacagazı ölçüm cihazı ile alınmaktadır. Endüstriyel buhar kazanları ile ilgili ısıl ve çevresel performans testleri, merkezde bulunan ölçme ve veri töplama sistemleri vb. kullanılarak, kazanın kurulu olduğu yerde yapılabilecektir. Bu test merkezinde, soba ve kazanlar için yönetmelikler uyarınca gerekli olan tüm ısıl ve çevresel performans ölçümleri ile ilgili belgelendirme (CE Belgesi , Tip ve Emisyon Belgesi vb.) işlemleri gerçekleştirilebil ecektir. 3.3Ölçme Sistemleri ve Kalibrasyon Merkezi Tüm test ve Ar-Ge çalışmalarında, sistem davranış ve performanslarının gerçekçi bir biçimde belirlenebilmesi için ilgili sistem tasarım ve işletme parametrelerin (sıcaklık, basınç, hız, debi. derişim, kütle, kalınlık vb.) öngörülen sapmalar içinde ölçülmelerini gerektirir. Bunun için söz konusu cihazların kalibrasyonlarının ilgili standartlar uyarınca yapılması zorunludur. Bu bağlamda ilgili ça lışmala r için gerekli olan ölçme ve kalibrasyon sistemleri, özel iklimlendirilmiş, kalibrasyon bölümlerinde bulunmaktadır. Bu sistemler ayrıca uygulamalı eğitimler ve çeşitli Ar-Ge, prototip geliştirme ve deneysel optimizasyon çalışmalarında kullanılmaktadır. Şekil 18'de bazı ölçüm cihazlarına ait fotoğraflar verilmiştir. Şekil 18. Ölçüm c ihazları (ultrasonik debimetre, doppler tipi debimetre, yüzey sıcakl ığı ölçüm cihazı, veri toplama cihazı, bacagazı analiz cihazı) Bu merkezde ayrıca, sanayinin ihtiyaç duyabileceği ilgili kalibrasyon iş lem leri de gerçekleştirilebilecekti r. Sonuç ve Değerlendirmeler Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Makine Mühendisliği laboratuar binasında, Enerji Verimliliği Yönetmeliği uyarınca, sanayi tesisleri ve binalarda enerji yöneticisi ve eğitim etüt proje eğitimlerini vermek, bu sektörlerle ilgili, tasarım, imalat ve işletme aşamalarında enerji vrimliliğini sağlıyacak Ar-Ge ve uygulamalı çalışmalar yapmak amacıyla, DPT 2008 K 120630 kod no' lu proje mali desteği ku l lanılarak, sözkonusu laboratuvar alt yapısı, tamamlamış bulunmaktadır. 2010 yılı Ekim ayında Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü'ne, ilgili eğitim yetki belgesi almak için başvuruda bulunulmuş ve yetki belgesi almaya hak kazanan ilk üniversite olunmuştur. Bununla birlikte, ku rulan bu laboratuvarda yerli üretim, 1.000.000 kcal/h kadar ısıl güce sahip sıcak su kazanları ile sobaların ısıl ve çevresel performans testleri gerçek leştiri lmektedir. TÜRKAK akreditasyon sürecinden sonra, çeşitl i kazan, soba vb. belgelendirme (CE Belgesi, Tip ve Emisyon Belgesi vb.) işlemlerine başlanacaktır. Bu altyapı enerjinin verimli kullanılması, bunun getirdiği yakıt ve çevresel giderlerdeki azalmanın yaratacağı mali kaynak ile ekonomik, sosyal ve teknolojik altyapım ızın daha da güçlenmesine büyük katkı sağlayacaktır. Kaynaklar [1J Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik, Resmi Gazete, Sayı, 27035, 25/10/2008. [21 Sanayide Enerji Yönetimi Esasları, Elektrik İşleri Etüt İdaresi, Cilt 1,/l,lll,ıv, Mayıs 2008, 6. Baskı. [31 Yılmazoğlu M. Z., Kobilerde Enerji Verimliliğinin Artırılması, Nuclear and Renewab/e Energy Conference, Gazi Üniversitesi, 2009. {41 ısınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğınin Kontrolü Yönetmeliği, Resmi Gazete, Sayı: 25699, 13/01/2005. {51 Göç H., Bir Kazan Test Merkezinin Kurulması, Devreye Alınması, Belgelendirme Amaçlı ısıl ve Çevresel Performans Test/en; Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Ens., Yüksek Usans Tezi, 2010 {61 Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliği Kontrol Yönetmeliği, Resmi Gazete, Sayı: 26236, 22/07/2006. ■
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=