MAKALE [5] standardına göre imal ettiğimiz DN400 orifis plakasıyla yapılmaktadır. Orifis plakasının d=400 mm önündeki ve d/2 = 200 mm arkasındaki 6.P ölçülecek. Deşarj katsayısı Cd hesaplanacak ve aşağıdaki denklemler yardımıyla debi hesaplanacaktır[6]. c d = o.s959+0.0312p' ' -o.1s4p' + 9 ~:'.~,'·' C ıt r,,;:,;:: Q = ~ E - d' ,ı26Pp vl - p• 4 Test standının boyutlarının ortaya çıkarılmasında EN1267 ve ANSI/ISA 75.02-2008 standartlarından faydalanılmıştır. Buna göre test edilecek vananın önünde ve arkası nda en az 20 x DN düzlük olması gerekmektedir. Ayrıca test vanasından 2xDN önce ve 10 xDNsonraki 6.P ölçülerek aşağıdaki denklemden Kv hesabının yapılması gerekmektedir. 3. Akış Katsayısı (Kv) Nedir? EN 1267:1999 standardındaki tanımına göre Akış Katsayısı (Kv) vananın içinde 1 bar'lık basınç kaybına tekabül eden debi (kg/m3 ) miktarıdır. Akış katsayısının Amerikan ölçü birimleriyle hesaplanan (gallon/dakika ve psi) haline de C, denmektedir. K, =q,,✓ An p ,.,,,, x Po Formülden de anlaşılacağı üzere K, değeriyle basınç kaybı ters ora ntılıd ır, yani basınç kaybı düştükçe K, değeri artar. 4. Akış Direnci (Zeta Ç) Nedir? Akış direnci de, adından da anlaşılacağı üzere vananın akışa karşı yaptığı dirençti r. Basınç kaybı arttıkca vananın akış direnci de artar. Ç = 2x t,p, p xu' Kv ölçümleri yapılırken dikkat edilmesi gereken önemli noktalardan biri de, hesaplamalarda boruların sürtünme katsayı l arı n ı çıkarmaktır. Bunu sağlamak için test vanası yerine boru parçası koyarak sistemin basınç kaybı hesaplanmalı ve vana sisteme dahil edildiği zaman oluşan basınç farkından çıkarılmalıdır. Deney standında farklı vana genişliklerin i (face to face) test edebilmek amacıyla Resim 2'de görüldüğü gibi flanşlı makaralar hazırlanmı ştır. Böylece deney standının pek çok vana tipi için de kullanılması sağlanmıştır. 130 Tesisat Dergisi Sayı 186 - Haziran 2011 Resim 2. 5. Çekvalf Deneyleri Deney standında çekvalflerin açılması için minimum debi ihti yacı , tam açıldığı durumdaki basınç kaybı, pompanın devreden çıktığı anlarda çekvalfin kapanma süreleri, hatta oluşan basınç artışları ve çekvalfin maruz kaldığı burulma momentleri de incelenebilmektedir. Deney standı ndaki kot farkı sayesinde sistemdeki pompa devreden çıkarılarak gerçek hat simülasyon yapılabilmektedir. Vananın miline bağlanan manyetik torkmetre ile mile gelen yükler ölçülmektedir. Çekvalf üzerinde bulunana yardımcı ekipmanların ağırlık kolu, hidrolik damper vb. sistem üzerindeki etkileri de incelenebilmektedir. 6. Veri Depolama Sistemi Deney standı üzerinde bulunan basınç, sıcaklık, seviye ve tork ölçüm cihazları SCADA sistemi üzerinden takip edilmekte ve ölçümler istenen sıklıkta kaydedilmektedir. Ölçümlerin yapılmasının yanı sıra debi-vana pozisyonu, basınç kaybı-vana pozisyonu, basınç-zaman, debi-zaman, debi-tork grafikleri de alınabilmektedir. 7. Akış Karakteristiklerinin Çıkarılması Deney standında vanaların DN600'e kadar 0-90 derece aralığındaki Kv değerleri hesaplanarak akış karakteristikleri çıkarılabilir. Ayrıca, yapılan bu deney standı sanal ortamda yapılan CFD analizlerini doğrulamak/düzeltmek içni yol gösterici olacaktır. Ayrıca, Kv değeri yüksek, sisteme getirdiği yük düşük vanaların üretilmesinde önemli rol oynayacak ve enerji veri m liliği konusunda firma duyarl ı l ığı m ızı artıraca ktı r. Teşekkür Projemizde bilgi birikimi ve tecrübesiyle bize yol gösteren Prof.Dr.Habib UMUR'a teşekkürlerimizi sunarız. Kaynaklar [11 EN1267:1999 "Test of flow resistance using water as a test f/uid" [21 ANSI/ISA 75.02:2008 "Control va/ve capacity test procedure" [31 AWWA M49 "Butterfly Valves: Torque, Head Loss and Cavitation Ana/ysis 11 [41 PD GEN/TR 13930:2009 "Rotodynamic pumps- Design of pump intakes - Recommendations tor installation of pumps" [51 BS ENIS0 5167-2:2003 "Measurement of fluid flow by means of pressure differential devices inserted in circularcross section conduits running ful/ Part2: 0rifice Plates" [61 Umur,H., ''Akışkanlar Mekaniği", 4.Baskı Dara Yayınları ■ Bu makale, 28-29-30 Nisan 2011 tarihleri arasında düzenlenen 7. Pompa-Vana Kongresinde bildiri olarak sunulmuştur.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=