kayıplan nı azaltnıa için, cam tüp i alı boru ara ndaki hava 0,1 atm'e vakumlanmış r. Isı· ya dayanı lı b<ırosil at cam tüp, yüksek bı geçirgenliğe ve adyasyon kayıplan nı en aza indirmek için antireflekf bi r yapıya sahip ·. Srcaklı nedeniyle meydana gelen genleşme farklannın etkile ·ni gidemıek için körüklü cam - etal birleştinciler kullan·Jmaktadır. Para bo k o uk yans lar genellikle 100 mboy ve 6ma. khktadır (apartü r) ve genelllkle uzey-güney ekseninde onumland ı rılırla r. Gel tirilmekte ola yansıttcılarda bu açı ık 8-10 m mertebesine doğru genişiernekte ve böylece yoğunlaştırma ocanı yükselti lme?: ıstenmektedir. 20 lO yı lı itibariyle tü ticari paralıo li k ol k tesislerde kullanı an çevrim a ş :anı sentetik ısıl yagdır. Ge ceğm tesıslerinde ıse do~ udan buhar ··retimi ve özel tuz karışımiatı kılila ı lma sı ve datıa yüKse ve imelde edilmesi beklenmektedir. Senieti yağdaki ısı e~anjör:e e suya iletil erek ön-ısıtma, buhartaşbrma ve ızdırma ışiemi ~le 390 °C ve 70-90 bar kızgın uhar ede edilmektedir (Şekil 1). Buhar tür ninden çıkan ve aynştıntan doymuş buhar. yeniden giriş sıca lığına ısıblır ve eşeısen li i ·nci türbine göııdenl i r. Bu ikinci çevnmde sonra arb k soğuyan bullar, so~utma k lesinden geçiri leıek sıvıtaş ktan sonra yenidençevrime girmektedir. ispanya'dalu mevcuttas ı de %1 2- l6doğalgaz takviye · kul anıbrken, sadece bir kısmında (Andasol 1ve 2 gıbi) tuz banyosunda ısı depolama kullanılma adı. Yöneti · ıi rt ikte bü ·· ava ta getiren ısı depolama tesis alanının iki ata kada genişlemesi · zo nlu kılmaktadır. Işınını n en yüksek o uğ §3rt1arda büyü 1. . olarak 2~250 Wele k ü etebilen bu sistemler %15-16 verim ile te nolojik rüştünü anı am ış ve ban~lar tarafindan kredilend ı ilebilir aile~ a 'f olara d~ertendi ilnıek1edir. Parab<ı l ik oluk sistemlerdeki temel Ar-Ge hedefı çalışma sıcaklığının ve iYJiece sistem çalışma veriminin yüksel · ını e sid i r. Güneş takip sıstem lerinin paraboli oluk ko lektörlere uygulanması yanında, ayna, anti-reflektif Inı aptı cam tüp ve se ci yüzey (absorbant) kaplamalı metal tüp pe ormansının yiteş nlmesi de gerekmektedir. Yurdumuzda Hit~ Sotar84 Tesrsat Dergisı Sayı 181 - Ocak 2011 Zortu Enerji Fırması Denizli ve Manısa'da birkaç pilot tesis kurm ış ve gelişt i rmekte d i r. Aynca birkaç t<OBi ölçekli sanayi kuruluşunda yürü .. len Ar-Ge çal ışmaları mevcuttu . Kısa vadede şebekeye vermek ..zere ele trik üretimi mümkün görünmese de, sera ısıtma ve meyve-sebze kurutma vb. yeıel ihf açıann karşılanması amacıyla yaygın aşarak kullanılabileceği gorünme tedı r. Hassas ve ı rılgan niteli teki cam-metal tüp grubu halen · hal edilmekte olup, u te o!ojinin geli şmesi ve yaygınlaşması içine onomik ölçe te yerli üretimin teş kedilmesi gerekmektedir. 2.2. Doğrusat fresnel Aynatı Sistemler Yansıl ıcı ''e yoğ nla~ rıcı olarak te , parabo· lik ayna ullanmak yerine çok sayıda (20-25 adet) düz ayna kullanarak çalışan s tem re do~rusal Fresnel yansıtıcıh sistem ad ı verilmektedir (Şekil 2). Bu sistemlerde 20 cm genişlı kteki ay a daha e onomiktir anca 50 m uzun! ğu ndaki her ayna dizı ·ni ayrı bir tek ekse li güneş takıp sıstemi ulunmak durumu dadı r. Sonuç olarak parab<ılik aynalı sistemin %60-70'ine mal olan b sis emle verimlilik olarak %6-8 sağlama tadır, ancak doğrudan b ar üretimı ıle çalışması ve gelece te y·· sel ·ıece çalışma sıca ı~ı ile verimin arttın lması beklenmektedir. Aynalann a lt ındakı ala az güneş ıs eyen bazı bit ·ıerin yetiştirilmesine veya otopa kolara kullanıma uygundu. Bi a çatıları üs ·· e ku ulabilen modeller geli~ ·ri tmektedir. Doğrusal F esnel aynalı sistemler hen ..z teknoloıı k problemleri tam çözülmüş olmamakla birlikte gelecekte düşü malıye i ya om seçe eği arayaola içın uygun görü mektedir. Türkıye'de 2000'1ı yıliann başında Denizli'de 10 m'lik deneysel bı r prototip tasarlanıp yapılarak üzeı'inde ba denemeler ya pıldıktan sonra çalışma daha iler e götürülenıem iştir. 2.3. Merkezi Alıcılar Merl<ezi alıcı ıeya güneş xulesi olarak adlandırı lan bu sistemlerde güneşten gelen direkt ışınlar, gen bir ala a ya lm ve ı e senh güneş takıp sıstemlan ıle dona lmış yüzlerce ayna (" iostat") tarafından kule üzerindeki alıc ı üzerine yoğunlaşbrıhr (Şekil 3). Yoğunlaşan ışınım alıcı içeri nde dolaştırılan tuzlu ergfYik. gaz veya havaya ısı olarak akta ılır. Tuzlu erg ığin alıcıya giriş sıcaklığı yakla~ık 2770C iken sıcak tanka pompalanmada 777"C'a .adar ıstb lmış olur. G.. e ıhtiyaç duyulduğunda sıcak tankta so~uk tanka pompala rken bir ISI değiş ncisinde ızgın buhar üreiili . Güneş kulesisiste lerinde yoğunlaştırma ora 300 ife .500 arasında değişi en, sıcaklık l.SWC'a kada çı abilir. Ma simum güç 10 MW ve üzeri iken s tem verimi %23-25'e uıaşmaktadır. tema · er arasında en verimli, ancak büyü yatırım gerektiren güneş kulesi sternlerinde i ça ışma caldığı diğerterme göre çok yükseli bulu uğu ı ·n f enil irlikve emniyet en önemli faktörter olarak ortaya çıkmaktadır. Qijneş uleleri çevrim akışkanı ola ak nitrat tuzları yanında dııWudan su buhan ve gaz da k !anmaktadır. Ooğruda su buha genel ola ak s emi ekonomikle~tirirken, çalışma sıca11hğı kısıtla dığı için verım de di.i§ü kalmaktadır. Çevrim a §kanı gaz olduğunda ise e erji dönüşümü gaz tü oini ile sağlannıalrtadır. Kuruluş açısından güneş kulesi sistemlerinin parabali oluk tesısler yanında en üyü avantaj ı kilometrelerde bo kullanım yerine tesisatın ın basit ve kompakt oluşudur. Yeni nesil heliosta r fotovollaik ı>anelden güç alıp, ablos z dij' al sistemle kontrol edilereli elektrikli eyleyı ler tarafından açılandırıldığı içi ku ul mu da kolay ve hızlı olabilmektedir. Sonuç ola'ak, :ontrol sisteminin ve yüksex sıca ığa daya ıklı uzun ömürlü alı tasarımının zortuğu sistem maliyetini yü seıtmektedir. Bu nedenlerlegü eş ku esı ya nmlanhenüz bankalar tarafından finanse edilmemektedir. 2.4. Çanak kolektörter Çana, moto sistemleri; kolektö, top ayıcı ve bir motordan oluşan başlı başına bir ünitedir (Şekil 4). Güneş enerjisi, çana biçimli parabolik bıryüzey tarafından bir alıcı yüzey üzerine ııo a şe linde (yaklaşı k 3.000 -4.000 katı yoğunlaştınlır. Alıcı yüzeyde toplanan ışmımın ya doğrudan rsr e e~ı olarak ulla ılmasını sağlar ya da bır Stırting motoru içerısındeki çalı§ma akış anına akta ır. Motor ısıyı ekani
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=