(./) ~ (./) o o ·-(./) ·- 02 Ll.J z w Ll.J z ::::> 0 Güneş Enerjisi Sistemleri Arasında CSP'nin Yeri Güne§ enerjisi sistemleri arasanda ıs ıl yöntemle gü~ ~-e elektrik üreimilll arıcak göreeeli olarak )"eni bir eknoloji olup gelecek için büyük potansiyel la§ıyan yoğunlaşbmıalı sistemler ile mümkündür. Orta ıe yüksek sıcaklıkla ısı elde etmede hdlanılan güneş ı§ını yoğunlaşbmıa '(intemi doğnısa oeyıı noktasal olabiliık.en, b.ızeıı lıtıhar tUrtı"ııleri (R.ınlüne çevrimi) için kızgın sıı bultao, bazen de Stirliııg -eya Bıa ton çevrimleri için gaz ısıtarak çal §maktadır. Kısa süreli ısı depolama ve doğal gaılı takw.(e le l;ontrol edilebiliıtiğj ~ok güslüdür. Bu mal<alede. yoğtınlaş rma ı güneş ooe~isi teknolojilerinin gelişme durumu. çözüm bekleyen teknik problemler ve geleceği üzerine öngörüler özallenerek de8erlendiıilmi§lir. Anahtar Kelimeler: )\)ğunla§tırı ~güne~ enerjisi . yenilenebilir enerji. elektrik üretimi 1. Giriş Yurdumuzda gtlneş enerjisi denince hemen herkesın aklına iki teknoloji geliyor: binalann çatılannda çoğu zaman düzensiz çır1<in görüntlller oluşturan sıcak su kolektörleri ve günlük dilde yerle~en yanlı§ bir temı inoloji ile "güneş pili" dediromiz fotovottaik (PV) paneller. Ancak 2010 yılının son günlerinde TBMM'de kabul edilen 6094 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı t<ullanımına ilişkin Kanunda Değişiklik Yapılmasına dair Kanunun .-.abuiOnden sonra g neş ene~isi gündaınin merkezineyerle§ti. Güne§ten sıcak su iire 'miyurdumuzda 1970'1erin sonundan beri var e gere sistem imalatı. gerekse lwllan uıı yönünden dünyada 2. dunıındayız. Yurdumuzda termos· onlu tip düzlemsel panel sistemler yaygın. 2000'1i yıllarda yaygınlaşmaya ba§laıJan vakum tüp ü sistemler daha yüksek lSıl verim ve yıl içinde daha uzun hizmet sü esi gibi avantaılarta. ağı~ıklı olarak bu teknolojiye ya rım yapan Çinli üreticileri dünyada lider yaptı. Daha verimsiz olmakla birlikte sa~ lam, sorunsuz ve uzun ömürlü düzlemsel panellere olan talep ise pek değişınedi ve ku anınılan giderek daha da yaygınla~ryor. Bu teknolojinin geli§tiği yön, yaz aylannda sıcak su üretimi i ;e kJş aylannda mekan ı maya takviye uygulamalannın yaygınlaşması olarak dikkat çıekmeldedir. PV paneller ile elektrik üretimi biryanda hesap makinası ve kol saati gibi d ş k g ç tilketimli cihaziarda dünyanın her yerinde çok yaygın . 1970'1erde ilk panelierin piyasaya sürtildüğü ve çok pahalı olduğu dönemlerden bu yana, 80 lesisat Dergisi Sayı 181-Ocak 2011 zaman içinde ınal~e erin düşüşü ve verimd~i iyileşmeler ile PV panel ullanım yerleri arasına trafik ikaz ışıkları , sokak-park lambalan. telefon, GS ve ınteme santralleri ve baz istasyonlan. meteorolojik ölçüm cihazları. hatta cep telefonu şa rj ahazlan vb. eklend ı. PV panell&den çok sayıda dizin oluş urup geniş alanlarda yüksek akını üreterek önce ücra köy. mezra, çiftlik. karakol vb. tesisleri beslemenin i uygulamalan 1970 yıliann ortalarında başladı. Daha bilyUk güneş ta~aları oluşturup elektıik şebekesine entegre edere enerj i re - timi ise 1992 yılından itibaren yaygınlaşmaya başladı ve dünyadaki toplam kapasite 2010 sonunda 20 GW'a (bazı kaynaklara göre 28 GWl u13§b. Öğlen saatlerindeki ani toplam IŞInun de~i 1000 W/m'l'ye ulaşan bir uygulama alanında 1 ~ /p el~rik elde etmek i~ n kristal silikon paneller lwllan dığında yaklaş k 2.4 ha (6 acre). (daha dü§ü verimli. fakat uctız} ince mpaneller kullanıldığında 3,2 ha (8 aCJe) alan gerekmekted·. 1992'de ortalama esis kurulum ma ~eti 15 USDJW iken, bu değer 2006'da 7,5 USDJW'a inın~ti. 2010 sonunda arsa mali eti hesaba katılmaksızın panel ve alternatif akıma dön ştllrticfı tamamlayıcı ekipman kurulum ma ~eti bir arada 0,8-1(i/V/p'ekadar düşmü§ durumda. Bu durumda kısa süre içinde PV pan erden elektrik llretimi birim maliyelinin mevcut ortalama kabul edilen 0.13 €/KW-h değerinden 0.07-0,10 €./l(V/-h'e. hatta al a dfışeteği ahmin ediJ~or. Bu sebeple 6094 sayılı yasada verilen 0,133 USD/kW-hta rife değeri çok dOşOk kalmayacak gibi görünmektedir. Güneş en elektrik gen~ alanlara ıht~aç gösterdiği için ene~i dönüşüm verimi de önemli bir faktördür. 2006 tarihinıle Sa~f8 O 'lifıit~ MDh k Fakulte M ıne ühtndl til bölümü~en mezıın oldu. 2009 ıarihind!! YOkse lisansını Mr•mara Oni11:rsltsi f(fl Sif leri Ensınuııı e~i ~n ab n: dalırıdıı liımamlaıhe ~torıı eği" ·ne tl.~laıl Ha~ 8)111 bllUmde <il «a ~lııırulannı yürütme tP.di· ~rıcııXııı~m2007'ı!oob?oli1Bir , MNA Enerji Enı.tr.iisıjnde çalı~ah1adr. Ma~ına MDitend li~i alanıım 198'9'da 1 anı (ODtU).I9931eyü e fisam-e 998"deoolıora ffiıe Ohio S~e Uniı"llrsity) ôırfOO'onnl ' 2004 )ıl d(Y,enl um nı aiJ'ı. 1999·/.lmarıı~nda hü ~ iııa Faliilteıi ina Malzeıresi 'll! Imalat Ti l~JSI Ana Bilim Ollınde @e bm .;lı"ll$ı d rd< h. Elıim 2009'dan !:eri TOBITAX MNA :erjj fnstisı:®de Ba§urman ~IIMAX80IDA Mcıal rcımSan, ' Tıc. ı\.Ş. Yoğunlaştınlmış güneş enerjisi (CSP) güneşten yüksek hacim de ve günlük olarak en uzun siire elektrik üretmenin bugüne kadar bulunmuş tek yolu yolu. Ancak 9Qğlı zaman PV (fo o vottaik) teknolojis~le veya güneşten sıcak su Vf!Ja ıs1 üretimi ile kanştınlıyor. Bunun teknolojik gelişim hızı ve olgtınluk seYiyesi yanında uygulama alanlannın daha kısıtlı oluşu ve yatınnı maliye erinin göreceli yüksek!~ gibi çeşitli sebepleri var. DOnya ölçe~inde CSP santrallerinin Eylül 2010 'bariy le kapasitesi ABD ve ispanya'daki 12 ticari tesiste toplam 921 MV. 12 santral inşaat halinde ve böylece 2014'te mevcut santraliere ek 14 tesis daha urulınll§ olacaktır. Gell§irıı hızı f'tl santralierin son 10 yılda gösterdiği yaıJılma hızına kıyasla düşük. ama 2007 sonrasında urulan ''yeni nesil" santralierin hemen tamamı %90-98 emreaıııad ·k ile tasanın fizibi liteleri - nin üstünde perfomıansla çalışnıaktad r.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=