TEKNiK BilGi duman damperi kombinasyonlan-uygulama ve montaj bakımından esne~iklerini artımıışlardır. UL testlerinin sayısı yeni tasannılan ve montaj yöntemlerini de kapsayacak ~ekilde önemli ölçüde artmışbr. Bu tasanmlar do~nı dampelin seçilmesini ve montajını yapınıcı mühendis. nıüteahhi ve KJ (yetkı sahibi kuruluşa) önemli bir yllk getirmellsizin kolaylaştıı m ışt ı r. Mekanik denetleyici kusu l u~la r ve plan yenileme ekipleri bu deği~ikler hakkında seıninerlerle e~itilmellte ve me'jdana gelen paradigma (genel kavram) değişmelerinden süre~i bilgi sahibi olmalan sağlanmaktadır. Bu kapsamda damper imalatçılannın onaylı montaj kılavuzlarının montajın kon rol ve dene lennıesı sırasında AlU yetkililerinde de bulunması çok önemlidir. Yangm/duınan daınperi kombinasyonlarında yapılan bazı önemli tasarını ıe uygulama d~i~kli lderi içinde şunlar sayılabilir: • Tek taraflı açılı montaj Son zamanlara kadar tüm yangın ve yangın/ duman dampe i kombinasyonlannın her iki taraftan duvara bir açı ile monte edilmeleri gerekirdi. Bu uygulama maliye · artırmasının yanında son kat uygulaması yaıııtmış şafttara uygu lanmasın ı da çok zor laştırmaktaydı. Şimdi birçok tasarım UL tarafından onaylı sadeoe tek taraftan aÇIIı olarakmontaj şeklini uygula maktad ır- bu suretle damperin montaj zamanı yarı yarrja azalm ıştı r. Bu uygulama hem dikdörtgen hem de daire şeklindeki damperter i~in geçerlidir. • Damper kovan uygulamalan (Şekil 2) Montaj talimatlan danıperin kovana bağlanmasını ve UL tarafından onaylı bölme ayırma bağıama parçalan için gerekli olan e~nti ler için verilecek aralığı göstennesi gerekmekted ir. Yeni damper tasanın ları çeşitli flanşlı bağlantı grubu kombinasyonla r ına uyumlu olmalan bakımından test edilmişlerdir. Bu dumm nıütea h hidin her ip flall§ı kullanmasına e damper kovanı için hemangi bir özel bağlantı dü~ünmemesine imkan sağlamaktad ı r. 60 Tesisat Dergisi Sayı 181-Ocak 2011 • Duvar dı~ına (Şekil 3): Yıllard ır UL damper montajlan sadece eğer damper kanatları duvann içinde ise onay lanıyordu . Bazen diğer "saklanmı~ ba~lantılar" (örneğin su tes i satı , hava kanalı. elektrik kablo kanallan vb) damper hareket mekanıımasına müdahale edebilir. Son zamanlarda yeni ta sarımlar ilave 8 inch <~20 cm) "duvar dışına" montajı da kapamaktadır. Damper kovan ı ısı yairtınılı bir malzemeyle sarılmakla ve etkin olarak duvarındayanma derecesini damperile aynı dereceye getirmektedir. • Dikey kanatlı montaj (Şekil4): Yukanda beli en diğertesisat elemanlannın dampera nıani olmasını önlemek için diğer bir ilave husus da dikey kanatlı damper kullanmaktı r. Bu yöntem damper hareket ettirrne nıellanizmasının dampelin üst veya alt tarafından çalışmasını sağlar. Bu şekilde tesisat elemanlannın - özellilde yan yana yapılan kanallarda - m dalıale problemi çözülmüş olur. Bu dOzenierne aynı zamanda çok kaUı besleme şa annda çok az daha az basınç dü~mesini sağlar. • Koridor yangın/duman damperleri (Şekil5): Yönetmelikler gereği bi~k kOfidorun yangın/ duman damperleriyle korunması zorunlu olduğundan, birçok tasannı koridorlardan yapılan nıontaja da müsaade etmektedir. Bu tasarım la rda damperter doğrudan duvara ve-1a zemine-nomıal olarakgerekeıılterltangi bir montaj açısı uygulanıası e genleşme aralığı bırakma zorunluluğu olmadan- monte edilip sabitlenebilir. Estetik olarak güzel go. zOken aynı seviyede monte edilen ızgara lar hem hava akışı hem de koridonın altından eri~me bir kapı yapmaya gerek kalmadan erişme için bir ortam sağlar. • Zemin altı damperleri: Dampeıin ~resi etrahnda 1-Vz inchlik (~ cm'lik) montaj açısını ortadan kaldıracak şekilde montaj yapılmasını sağlayan onaylı metotlar da mevcuttur. Bu işlem döşeme altı uygulamalarında kri önemde olab en 3 inchlikyaklaşık 7,5cm likbir alan ı serbest bırakmaktadır. Bu şekilde damperyüksekliği basınç düşmesini en aza indirecek şeki lde artın l makta d ı r. • Maksimum damper ölçüsü Maksimum UL- onaylı damper ölçiiieri son yıllarda artmıştır Bu özellikle gen i~ açık hava döniiş kanallarını mOmkiln hale getirmişti r. Bu maksimum ölÇ(] sınırlandı rmala n sadece UL555 şartlarına uyum için test edilen damperterle alakalıd . Dikey montajlar için maksimum ölçüler yatay montaj için veriletı maksimum ölçülerden arklı olabilir. UL imalatçrlann maksimum damper ölçülenn ı montaj kılavuzla aliselemelerin i şart olarak getirmektediL BuUL tarafından onaylı ölç leri maksimize edere bina içindeki birinıle ri alt bölmetere ayı ra ca ila ekanal işinin getireceği ilave masraf ortadan ka ldınlabilir. Özet Duman'ın HVAC sistemlerinden ge~rek yayılmasın iifllenmesi biryangın durumunda hayat kurtarılması ve binaya gelecek zararı en aza indirme bakınırndan çok önemlidir. Dumanın so lunması nedeniyle meydana gelen ölümler yanma sonucu meydana gelen ölümterin sayısından kat kat daha fa zlad ı r. Uluslar arası inşaat s andardı bu konunun önemini ka ıramış ve sonucu olarak sistem tasarınıcısına 'e ınonta jcıya daha fazla esneklik sağlayan yeni ale /duman geçişini önleyici damper tasanınları geliştiıilmi~tir. Tasanm veya montaj sı rasında mutlaka imalatçı firmanın montaj talimatia rına (genellilde web sayfalarında me cuttur) ve yangın konusunda onay vermeye yetkili yerel makamlara (ömeiDn itfaiye) {J\HJ' ye) başvurun AHJ(Authority Having J uıisdiction) bu konu kapsamında yerel itfaiye te~kilatıdır, binayı yürürlükteki kurallara göre denetler ve binanın mıman ve mühendisıni bilgilendirir. Örneğin binada komple yangın alamı sistemi olması gerekiyorsa su akış anahtarı, elle kontrol edilen alaını kutusu e duman de ektörü bir OACT (Digital Alar ın Com m unicator Transmiter- Oijital Alarm iıeti~im Transmiterine) bağlan ı r. •
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=