bozuklar, hastali nöbetleri veya a§ırt alkol alma gıbi uyanık kalma durumunda değişiklığa neden olan gıbi du umlar da solu um yaralanmaları için ris faktiirle idir. Ame ika'da eğitim kurumlarında yılda 8.000 den faz a yangın oldugu ilginç bir gerçek ·r, ancak buna rağmen okullardakı yangından ayrıakla nan ölümler yılda bir adetten daha azdır. Ge çekten de 1989 dan 1998'e ~adar meclislerde ve eA)tim binala ında olduEu rapor edilen binalardaki yangınlarda bir ölüm vakasına rastlan ma mıştır. Bu du um meclisteri ve eğitim urumla ının üçte i isinde fa lannda sprinkler {yağmurlama) söndürme sistemi olmamasına rağmen bi)yledır. için okullarda meydana gelen yangınl arda ölüm oranı ço azdır? Çünkü eğitim u mları dumanı solunması ı ve yangından kaynaklanan ölümleri azaltacak birçok kriterı salıamaktadır, örneğin yanmazve yangına dayanıklı malzeme lerden yapılır1ar, giriş çı ış yerle ri ne kolaylıkla laşılabılir ve buralara ulaşım tüm ullanıcılannca gayet iyi bilinır ve ya gını ve dumanı !)ölmeler içindetutaca şe ilde tasarlanmışlardt[ Okullardan öğre ceEimiz çok şey va r- mezu olduktan son a bile. Denge ve Yedekleme Önemlidir Bir bınanın sprinkler sistemi olup olmadığına bakılmaks ın. n~t kuralla ı ve uzma ların birlikte hemfikir olduğu usus önce liıtlı ve yedekli olması nedeniyle dumanın yayılmasının ö lenmesi önemlidır. Virgi ıa eya tı ~clean şeh inde yangın eduman kontrol danışmanı Or. John Klote şu hususu v rg lamaktadır. Öncelikle bakılm ası gere en husus dumanın ba~nlı bir sprınklenn bastıınıası durumunda dahı hala olu~maya devem edebileceği ve eğer · · yalrblmammı şsa anaila ın açı ıkianndan geçeb il eceğid ır. Şe ki l2. Ay ına fl211~ bağlantılı yangın/dtıman damperi ömeğj. 56 Tasısat Dergisı Sayı 181- Ocak 2011 Yedeklerneri olmanın önemini vurg layarak Klote ilave ola ak lowa eyaletinin bır kısmında ya ın geçmışte olan sel bas ıniarını örnek olarakgöst ·iyor. "lowa ilinde mahalli bir itfaiye şefi susıstemi hasarlı olduğundan bır gökdelanı kullanıma açamazsınız. Bazı bınalar spri kle sistemi olmadan yangın tehlikesine son derece açıkbr. Bazı tasarımlarda hıç yedekleme gözükmemekted ır diyor". Yi e başka bır eyaletten FloridaMargate ilinden bina uygulama kurallan uzmanı Vickie Lovell şu onuyu önemli olarak kabul etmektedir: ..sprinkler sistemleri dengeli ve en uygun korumayı sağlaması için bi anın bölme yapısıyla ağdaşmalı dır. Yangın Damperlerinin Alternatifi Olarak Yangm/Duman Damperleri Damperler binayı bölmalere ayırma i tiyacı d yan rnekani tesisat tasa rı mcısına ya dırncı olmak ıçın tasartanmışlardır. Bır '·yangın damperi"' ıle •yangın/d man dampe i ko ıbinasyonu" arasında belirgin bir fa k vardır. Yangın damperi kanal sıcak lığı dampen hare et geçirecek fünye mekanizmasında ı malzeme ın erıyeceğı dereceye çıkınca apanır. Kombinas~·on dampe i ise yüksek kanal sıcaxlığına veya duman dete törünün vereceği algılama sınyaliyle çalışır. ilave olara yangın damperle · dumanı durduracak şekilde UL (Underwriters Laboratory) standartlarına göre sızmaz olarak sını andırılmamıştır. Duma dampari veya yangın/duman dampan korubinasyon ise sızıntı ıçin sınıflandınlmış bir ··rü dü r. 2003 yılında IBC(lntema onal B ıldıng CodeU l uslararası Bina Yönetmeliği) ··m bina sınıf- ·c· stili Yangvı Dam pe ri ları ıçin içine hava kanallarını n veya transfer açı lıkla ının gırdığı §aftlarda ( yu larda) yangın/duman dampan xombinasyon la nnın bulunmasını şa olarak getire ek dumanın durduru lmasının önemini kabul etmiş ır. Bır ko idorda ır hava kanalı veya ava transfer açıklığının geçtiği er noktada d man dampe rl eri olması şart olarak istenmektedır. ilave olarak kat yüzeylennin toprak hizasından 25 metreden yukarı ve çı ı~ sevıyesinden O me e aşa~ısında ola binalarda duman geçirmeyen kapalı bölgeler ve basıncı yük se merdıven oş lu arı olması gere e edir. Bu yapı özelliği dumanı yayılmasını ve d manın yapacağı zararı azartma ve bina sakinlerine binadan emniye i bır çıkış yolu oluştu ma içındır. IBC'nin 7 6. Böl""münde duman damperleri (ya gııVd mandampari kombınasyonları d§hiO içi sızınb derecelendımıesi Klas ll den daha dlişük olmayacağını belirtm tedir (1 inenstati b ası çta 1 O ft3 dk/ft? de ndaha az olamaz). Bu sızıntı içın yükselen sıcaklık oranı 250"'f den daha az olamaz. Yangın duman ve yangınlduman ombinasyonu damperler uygun bir asarımın hayatı önemdeki parçalarıdır. Eğer bir yangın durumu varsa· yangın, du an ve yangın du ıan damperlerı kombinasyonları yangı nı ve sonucu ola dumanı çı ğı yerdeki bır korupartıman içınde tutaca ve bu şe ilde hem can ve mal kaybının azalmasına hem de yangın sondürme ekibini pa layan yangını söndürmesıne yardı mcı olaca r. Yangın, Duman ve Korobinasyon Damperle ri : Uygulama Özeti Duman damperle i fabri kasyon ola a üzerlerinde bulunan elektri li veya pnömati kumanda donanımı ile çalışır. Damperter duman detektör l erı ve/veya yangın alarmla ı ile kontrol edilir. Duman damperleri 555S sayılı UL Şekil 4. Di ey ~anatıı yangın' duma damperi ömeP;j -fabrikada monte edilen hareket m };an i zması üstte vaya altta olabilir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=