(./) ~ (./) o o u ~ I TEKNiK BiLGi •• Duman Kontrolünün Onemi Tom EDWARDS* Duman'ın HVAC sistemlerinden ~erek yayılmasının iifılenmesi ha'f3l !w rtanlmas ı va binaya gelecek zararı en aza indirmek ba .ımından çok önemlidir. Dumanın solunması nedeniyle meydana gelen ölümler anma sonucu meı<dana gelen ölümlelin sayısı ndan kat kat daha faıladıı . il in~tiı ki. IIVAC sistemleri ~in tasaıfanımş geli§rni§duman azaltma o(intemlerinin gelişiyle du ınan soluması neden· le olan ölümlefde azalmaolmu§lur. Tasanmtı ve nıontajçıya daha faıla esıı lik sağlayan yeni alev/ duman dampefle ı i pi'Jasaya sunulmu§lur.ltjgun montaj ile lıerabef mevcut yasaların ve lesisal hırsii annın bilinmesi hayal hırta rabilir. Ulusal Yangınla !~ücadele denıeğine l a ·onal Fire Protection Association (NFPA)) göre yangında duman solumast nedetıiyle meydana gelen ölümterin sayısı. 2002ydı ölüm kayıtlarına göreyanmadan kaynaklananölümlerenazaran 2-1 oranındadır, bu oranın 1999 öncesi ölüm kayrtlarına bakıldığında 3-1 oldu~ göriliOr. Ayrıca yangın dumanı solumanın her yı l yanma kurbanlannda meydana gelen ölümterin %%'Yo60-80 oranında asıl nedeni olduğu da görülür. Genellikle kendilerini gönüllü olarak tehlikeye atan ittaiyicilerin tehlikeı/e karşı bağışıkhklan yoktur (NFPA kayıtlarına göre 2003 yılında duman soluması nedeniyle yaralalan itfai'jici sayısı 2890 dır). Tanım olarak solumayla yaralanma solunum yollan ve akciğerierde ısıl veya kimyasal yaralanmalara yol açacak a~ın ısınmış gaılann, buhann. sıcak sMiarın VPJfa eksik yanma soTüm doğal ve insan yapısı ürün lerin yanması solumayla yarala nmanın tipik özelliği olan solunum yolları ve akciğerierde değişiklik meydana getiren a ra larında hidrojen siyanür, aldehitler. hidroklorik asit ve akroleın de bulunan çe§itli kimyasalların olu~masına neden olur.Yaralanma ses tellerinin üzerinde veya altında veya her ikisinde de aynı anda meydana gelebilir. Ses tellerinin üst kısmında meydana gelen yaratanmalara genel olarak sıcağın solunması sebep olurken ses telleri altmda meydana gelen ya ralanmala ra genellikle toksinler ve çok küçük parçacı lar neden olur. Kuru sıcağın att so num yollarına kadar kolaylıkla işleyememesi nedeniyle akciğerterde gerçek bir zarara yol açması oldukça nadirdir. Soluma yaralanmasının olması herhangi bir yanma ile birleşerek tiını yaş gruplannda önceden tahmın edilen ölüm oranın da iki atına nucu ortaya çıkan zararlı ünleri n solunmasıdır. yükselmesına neden otur. 2000 :,9/lf/a aitU/tıslararası inşaat Yasast KlSim 101. 3 (amaÇ) "&ı yasanın amacı kamu sağfl~, giıvenfigı ve yap~nın sağfamltğ) vmasıyia genel refahı, yaf)llann gili§ çıkl§m1 sağlayan eJemanlan, binanın sağfamlli!m, sıhhi tesisatı, yeterli havaland1rmasr, enerpnin lwrvnması ıre bmanm çevresinden kaynaklanan yangm ve diğer tehlikelerden do/ayr can ıre mal güvenlinin sağjanmttSJ için minimum şalflan befirfemektir. N ŞeMinde ifade edilmiştir. 2003 yılmda bu kısma "can ve mal güvenliğinin" cümlecijnden sonra şu içerildeiri bir hükiim ilaveedilrni§1ir: "yanonla mücadele eden şahts/ar ve acil durumlara miklahale eden diğer ı7pjliler için mahul bir güvenfik setliyesınin ': 54 lesisat Dergisi Sayı 181-Ocak 2011 ekli 1. Üsıte pefde tipi bi ı yangın danıperi -e altta çoH.anaHı yan n damperi gözüküyor. Risk Faktörleri Yangının par1a masıyla birlikte ortamda llartıoo monoksit ve hidrojen siyanür üretimi artar, oksijen in tüke 'mi yoğunlaşırve 2 dakika içinde hareket edememe durumunu ortaya çıkanr, bu ~artlara maruı kalan ki§ilerde 10 dakıka içinde öiOm çok ol asıdır. 28 Kasını 1942'de meydana gelen Anıerikan arihindeki en kötü yangınlardan bırinde ~coconut Grove" isimli gece kuiObünun mil-ştenleri kulübün tek çıkış ~.apısı olan döner kapısının dumanın yere yıldığı 200 den faıla insanın yığılnıasıyla sıkışması neden~le içeride kalm ışlardır. O gece meydana gelen 492 ~lllm vakasının çoğu hastaneye gönderilen kurbanların ço~nda hastaneye getirilmelen takiben meydana geldiğı gibı dumanın solunması nedeniyleydi. Yakla§ık 40 yıl sonra las Vegas'daki MGM binasında bir yangın sonucu sismik bağlantılardan . boru kanallanndan ve kanalların toplandığı kanal kll')'ulanndan dumanın yürümesi ile 84 ölüm ve 679 yaralanma vakası meydana geldi. bu kazada ölüm ve yaralanmaların ~oğu yangının ~ıktı ğı kumarhane bölümünden çok uzakta olan Ost katıarda mPJfdana gelmişti. Bu önemli yangınların kötü şöhret leri büyüklüklerinden kaynaklanmı§ olmasına rağmen soluma ya ra la nmalarında en bü'/Dk tehlike'fe maruz kalanlar bir binada yangın çıktığı anda uyumakta olan lardır. Karbon mono sit olu§umu uyuma durumunu artınrve kaçı§ıdaha aı olası halegetirir. Beyindamarlannda mPJJdanagelen
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=