ve klape tasarımları kaynaklı verim farkları göz ardı edilebilecek kadar düşüktür. 4.3.2. Motorlar Oü§ey milli pompalar için kullanılan VHS (vertıcal hallow shaft) ve VSS (vertical solid shaft) motorla r içinyerli üreticilerden alınan örnek verim ve cos0 değerleri Tablo 2'de verilmiştir. Düşey milli pompalarda hem VHS hem de VSS motorlar kullanılabilece ğinden her iki grup dadikkate alı n m ıştı r. 4.3.3. Kablolar ve aramilleri Dalg~ç pompa ka blola rı istenen montaj derinliğine ve % 3 voltaj düşümüne gijre kesiti ile tanımlanır. Bu kayıp çeşitli denldemlerden hesaplanabi leceği gibi. standard kablo kesitleri temel alınara k % 3 Vo ltaj Düşümü, Kablo Kesiti-Akım şeklinde hazırlanmış seçim tablola rı da kullanılabilir. Düşey milli pompalar için aramilleri ise benzer şekilde aktarılacak güce göre belirlenir. Kritik durumlarda ta§ıya bileceği eksenet yükün de kontrol edilmesi gerekir. Aramillleri montaj deri n l iği ne ve mil çapına göre standardlarda belirtilen yaklaşık kayıplara sahiptır. Yüzey kaliteteri ve yataklama malzemeleri ile bu değerlerin l/3'ne kadar düş üleb ili r. Toplam güç dağılımiarına bakıldığında ortalama montaj derinlikieli de düşünülerek maksimum % 1-2'1er civarında bir kayıp düşü nü lebilir. Bunun da, en kö ü durumda kabloların % 3 voltaj kaybına kar§ılık geldiği , kablo ve aramili kayıplann ın bi rbirini karşıladığı söylenebilir. 4.3.4. Panolar ve kompanzasyon için kondansatör kay1plao Panolarda istenen kompanzasyon değeri için, motor cosl!l değerlesi en etkin maliyet ve kayıp kaynağıdır. Panodaki d~er koruma ve kontrol elemanları ortak olarak dUşünülebilir. Pano kayıpların tasarı ma bağl ı olarak ve temel bir hata yok ise dikkate alınmayacak kadar düşük olduğu gözlenmi§tir. Aynı güç için her 1 puantık dü§ük cos0 değeri için yaklaşık %10 daha fazla kVAR' I ık kondensatar gerektird iği bir ilk yatırım maliyeti olarak dikkate alınabilir. ilk yatınm maliyetleri açısından liste f iyat ları üstiinden kar§ılaştırma yapıldığında bu ihmal edilebilir. 130 lesisat Dergisi Sayı 181 -Ocak 2011 Bölüm- 5 Benzer Çatışma Koşullarına Göre ilk Yatırım Maliyetleri ve ÖBM Karşılaşt ı rmaları Tablo 3, bildiride ele alınan sistem verimi unsurlarını eş debi ve basma yüksekliğindeki bazı dalgıç ve düşey milli poınpalarda karşılaştırmak amacıyla hazı rlanmı şt ır. Rasgele seçi lmiş bu pornpalarda montaj derinlikleri. genellikle basma yüksekliklerinin l/3'ü kadar olmakta birlikte, basma yüksekliğine eşit kabul edi l m işt ir. Böylece daha verimli olan düşey milli pompa ların, daha pahalı olması sağlanmı§. dolayısı ile en emniyetli durum dikkate a lı n mıştı r. Seçilmiş buörne lerinliste fiyat l a rı üzerinde yapılan çalışmalar ne icesinde. dalgıç pompaların, düşey milli poınpa la ra göre % 19 ila 33 arasında daha ucuz olduklan b e li rt en miştir. Buna mukabil düşey milli pompaların verim leri, dalgıç pompa verimlerinden fark olarak % 3.6 ila % 6,6, oransal olarak% 5,7 ila % 10,7 arasında daha yüksektir. Örne'll olarak oluşturulan 7 pompalık bu grubun satı na lma ma liyette ri arasındaki fark, liste fiyatlanndan hesapla ndığında 30.500 YTL'dır. Piyasada dalgıç pompa grubu. 100.100 YTL'na. diişey milli pompa grubu 130.600 YTL'na teklif edilebilmektedir. Esasen satışian n bu fiyatıann önemlice bir miktar a ttında üre icilere, müşterilere, ödeme koşu lla rına veya al ınacak miktartara göre % 20'yi de aşabilen indirimleıle yapıla geldiği, hatta büyük ihalelerde bu oraniann % 30-35'e ka dar ula§tığı bilinmektedir. Bu örnek grubun enerji ihtiyaçlarına bakıldığında, dalgıç pompa tann 223 ,1 kW, düşey milli pompalann 207,5 kW'tık bir toplam gücü kullandıkları göriilür. işletme koşullarında stab iliteve benze rlik esas alınmış; bakım onanın maliyetleri eş kabul edilmiş lerdir. Daha yüksek verimli bir pompa grubu almak için fazladan Menecek olan miktann hangi sürede geri döneceğini bulmak için enerji bedeli 0,26 YTL/kWsa kabul ed ilm işti r. Bu bedelın, enerjı yokluğunda hızla artacağı da dü§ünülmeli ve hesaplama tar yalının karartarı arifasınde daıma yenilenmelidir. Tablo 3. Örnek Pompalar üzerinden, Düşey Milli ve Dalgıç Pompa Performans ve Maliyet Mukayesesi Datsıs Pompalar Hmve Su Yak. Yak. Yak. Yak. Yak. Yak. Yakla§ık o Montaj Po m pa lı4otor b blo Pano Sistem Şebeke <Vs) Deri nliği Güc u Ve ın Veı ml Kaybı Kaybı Yerimi GUcu Bedefi (m) (kW) % % % % % (I<W) ımı 10 40 3.9 73 78 98 99,5 55.4 7,1 5.400 lO 100 9,8 73 82 98 99,5 58,4 16.8 ı 1.700 25 40 9.8 /5 82 98 99.5 60.0 16.3 1.800 25 100 24.5 75 85 98 99.5 62.2 39.4 19.200 30 40 11.8 75 82 98 99.5 60.0 19.6 8100 30 100 29.4 75 84 98 99.5 61.4 47.9 20.600 50 100 49,0 76 87 98 99.5 64,5 76.0 27.300 Dü§'eYMilli Pompalar H ın ve Su Yak. Yak. Yak. Yak. Yak. Yak. Yakla~ık o Montaj Gücü Po m pa lı4otor Kab kı Pano Sistem Şebeke Bedeli <Vs) Derinl iği (kW) Verimi Verimi Kaybı Kaybı Verimi Güı:ii (YTl) (m) % % % % % (k W) 10 40 3,9 73 84 98 99.5 59,8 6.6 7..300 10 100 9.8 73 88 98 99.5 62.6 15.7 15.100 25 40 9.8 75 88 98 99.5 64.4 15.2 11 700 25 100 24,5 75 91 98 99.5 66.6 36.8 25.100 30 40 IL.8 75 89 98 99.5 65,) 18,1 11.400 30 100 29.4 75 93 98 99.5 68.0 43.2 26.100 50 100 49,0 76 92 98 99,5 68,2 71,9 33.900
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=