5. Veri Temini ve Hesaplamalar Proje kapsamında kullanılacak verilerin güvenilir olması büyük önem taşımaktadır. Büyük ölçekli projelerde birtakım kabullerle hesaplamalar yapılabilmesi de mümkün olmakla birlikte. mümkün ol d uğunca resmi kurumlarca kayıt altına alınmış verilerin kullanıl - ması gerekmektedir. Projede 30 yıl sonrası nüfus hesaplarnaları için gerekli nüfus verileri TÜiK web sayfasından alınmış, ileriye yönelik hesaplamalarda her bir yerleşim alanı için farklı olmak üzere nüfus projeksiyonlan kullanı lm ıştır. TÜIK verilerinde, 1965 yılından , adrese dayal ı nüfus sayımının yapıldığı2007 yılına kadarolan nüfus hareketleı i ile 2007 yılından itibaren yapılan nüfus sayımlan arasında önemli farklılıklar oldu~undan. nüfus projeksiyonlarının her bir yerleşim alanı için ayrı yapılması gereği ortaya çıkmışbr. Bu kapsamda iller bankası, azalan hızla artış ve doğru eğimi metodlan ile nüfus hesapları de~erlendirilmişti r. Kentsel atıksu kirlil ik yüklerinin BOl, KOl, AKM, N, P bazında hesaplanması için gere ll birim yiik değeıleri onusunda literatürde verilmiş değerter karşılaştırılmış, nüfus biiyükliiklerine bağlı olarak far1\lı birim yük değerleri seçilmiştir. Hassas alanların belirlenmesinde. yüksek azot ve fosfor konsa ntra s -yon l arı içerebilmesi nedeniyle endüstriyel atıksuların da incelenmesi büyük öneme sahiptir. Endüs riy el tes islerden kaynaklanan kirlilik yüklerin in hesaplanmasında esas alınan veriler T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı aracılığıyla Çevre ve Orman iı Müdürtüklerinden elde edilmiştir. Bu verilerin yetersiz olduğu durumlarda ise endüstrilerden kaynaklanan atıksuların karakterizasyonu üzerine yapılan kapsamlı bir literatiir araştırmasından yararlanılacaktır. Bu literatür araştı rması ile endüstrilerden kaynaklanan atıksu ların karakterizasyonunun yanı sıra Türkiye'de faaliyet gösteren endüstri tesislerinden azot ve fosfor yükleri açısından değer1endirmeye alınması gereken sektörler belir1enecektir. Kirlilik yükü hesabında endüstriler. deşarj izni olanlar ve olmayanlar olarak iki ana grupta değerlendirilecektir. Deşarj izni olan endüstrilerden kaynaklanan yükler. tes isleri n atıksu arıtma tesislerini belirli 130 resisat Dergisi Sayı 180-Aral 2010 bir verimle işlettikleri kabul edilerek hesaplanacaktır. Deşa~ izni olmayan endüstrilerin ise hiç arıtma yapmadıklan, bu nedenle literatürde karakterizasyonu verilen ham atıksu niteliğindaki suları alıcı ortama deşa~ ettikleri kabul edilecek ir. Endüstrilerde çalışan kişilere ait e sel nitelikli atıksularda n kaynaklanan yükleri ise end üstrilerd e çalışan kişi sayısı. endüstrinin yıl içinde faaliyet gösterdiği giin sayısı ve ilgili atıksu karaktenzasyonu değerleri kullanılarak hesaplanacaktır. Yayılı kaynak olarak tanımlanan tarımsal faal iyetler, hayva n cılık , vd. iş lem lerd e n ileri gelen atık yüklerinin hesaplanmasında da, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın internet saytasında yer alan hayvancılık ve kullan ılan zira i ilaç tUrlerine da ir verilerinden yararlanılmıştır. Tarımsal alanların biiyUkl üğü ve faaliyetin tlirii konusundaki veriler ise ÇOB'dan temin edilecektir. Hassas alanların belirlenmesinde. yüksek azot ve fosfor konsantrasyonlan içerebilmesi nedeniyle yayılı kaynaklann incelenmesi büyük öneme sahiptir. Havzalardaki nüfusu 2 binin altında olan. belediyesi olmayan yerleşim bölgelerinin kanalizasyonu olmadığl kabulü ile, biitün sızdı rm a lı ve sızdırmasız foss eptikler yayılı kaynak olarak kabul edilecek ir. Yerfeşim yerlerinin 2010 yılı eşdeğer nüfuslan ve kişi başı giinlük kirlilik yükleri değerleri Kentsel Atıksu Arıtma Tesisleri Teknik Usüller Tebfiği (20 Mart 2010 tarih ve 27527 no ile Resmi Gazete'de yayımlanan) kullanılarak hesapla nacaktır. Havzalardaki düzensiz dep()lama alanlanndan gelen sızıntı sulannın hesabı yapılırken; bölgenin yıllık ortalama yağış verilerinin ortalamalan alınarak ve dilzensiz depolama alanının yüzölçümü ile çarpılarak sızıntı suyu debisi hesaplamaları yapılacaktır. Kirlet ici değerteri Katı Atık Ana Planı' nda n (Çevre ve Orman Baka nlığı , 2006) alınacaktır. Hayvancılıktan kaynaklanan ve Pyükleri hesapla nı rken tüm Türkiye'nin hayvancılık verileri TÜiK'den alınarak, veriler yerleşim yeri bazlı ve tür bazlı olarak düzenlenecektir. Hayvancılık hesabında biiyükbaş, küçükbaş ve kümes hayvancılığı olacak şeklinde üç kategoriye aynlacaktır. ilçe bazında alınan veriler havzalara ayrı la ra k , kir1etici literatür değer leri ile hesaplamalar yapılacak ır. Havzalardaki arazi kullanımından kaynaklanan yayı lı yükterin hesabında: Çevre ve Orman Bakan lığı'nda n alınan CORINE arazi kull anımı verilerinin , belirli bir katsayı ile çarpılarak hesapla nacaktır. Havza lard aki tarım kökenli yayılı besi maddesi ve pestisit kullanımı sonucunda oluşan yüklerio hesabınd a , il Envanteri ~odernizasyon Projesi yıll ık gübre kullanım verileri ileÇevre ve Orma n Bakanlığı'ndan alınarı CORINE verileri yardımıyla hesaplamalar yapılacaktır. Çayır ve meralardan kaymaklanarı yükler Çevre ve Orman Bakanlığı'ndan alınan CORINE verileri yardımıyla hesaplanan orman alanlarının belirfi bir katsayı ile çarpı lmasıyla hesaplanacaktır. Havzalardaki trafik ve diğer hava kirfenmesi etkilerinin oluşturduğu atmosfer kaynaklı binkimden gelen yüklerin hesabında kirletici olarak NOx ve NH3 parametreleri değerl end irilecekti r. Hesaplamalar yapılırken toplam azot hesabında Melen Havzası Koruma Eylem Planında hesaplanan yıllık ortalama birim yükleri ku llanılacaktı r. Projede, su kaynaklanna dair kalite veri leri DSi Genel Müdürliiğiinderı temin edilmiş, özellikle yüzeysel su kaynaklan ile ilgili veri eksiklikleri, proje kapsamında yapılacak saha incelemelerinde alınacak su numunelerinde yapılacak analizler ilegiderilecektir. 6. Projenin Ar-Ge Niteliği Proje kapsamında. AB uyum siireci çerçevesinde, Türkiye'de kurulmas ı gereken at ıksu arıtma tesislerinin seçiminde baz alınacak hassas bölgelerin belirfenmesi amaçlanmaktadır. Projenın sosyo-e onomik hedefi ise "çevrenin kontrolü ve korunması"d ır. Proje çıktıları Avrupa Birliği'ne adaylık sürecinde ve daha sonraki geçi§ sürecinde, çevrenin koru nmasına yönelik direktiftelin gereğini yerine getirmek üzere ülkemizde bir veri tabanının oluşması ve "çevrenin kontrolü ve korunması" amacıyla ileriye yönelik stratejilerin ge l işt in letıilm es i için bir baz niteliği taşıyacaktır. Proje, AB uyum siireci nde Tiirkiye içi n hayati önemdeolan ulu sal stratejikhedefleri n gerekli kıldığı bilimsel ve eknol()jik yaklaşunların oluşturulmasını sağlayacaktır. Bu
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=