Tablo 2 Boyama İşleminde Atık Akışkanın Sıcaklık, Debi ve Süreleri İşlem İşlem Süre Sıcaklık Debi ilgilidir. Çünkü hiçbir terbiye işlemine 50°C'nin üzerinde bir sıcaklıkta başlanmaz. Aksi takrirde birçok problemi de beraberinde getirebilir. Bu nedenle çok daha yüksek s ı caklı kta sıcak su elde ermek mümkün olduğu halde özellikle bu sıcaklık seçilmiştir. Yapılan hesaplamalar sonucu. Sırası (Dakika) l Kasar 30 2 Asitleme 10 3 Yıkama 20 4 Boyama 20 5 Yıkama 10 6 Yumaşıtıcı 20 Verilmesi Cr: çözeltinin özgül ısınma ısısı (J/kg °C) Hesaplamaları esas alınan önemli noktalar şun lardır: 1- Bir parti malın boyanması için acılan sıcak çözelti miktarı 25.000 litredir, 2- Bir vardiyada bir parti mal boyanmaktadır. Fabrika üç vardiya çalıştığından 24 saatte acılan çözelti miktarı; 3*25.000 = 75.000 le = 75 ton/gün (78°C) olur, 3- İşletmede 8 adet makina çalıştığ ına göre günlük acılan toplam çözelti miktarı: 8* 75.000 = 600.000 le/gün olacaktır. Isı geri kazanma ünitesinin (ıs ı eşanjörü) tasarımı ile ilgili veriler: - Acık su yükü: 600.000 le/gün = 600 ton/gün - Acık su ortalama sıcaklığı (eşanjöre giriş sıcaklığı): 78"C - Acık suyun eşanjörden çıkış sıcaklığı: 25°c - Soğuk remiz suyun eşanjöre giriş sıcaklığı: 15"C - Eşanjörde elde edilmek istenen temiz su sıcaklığı: 50°C - Soğuk temiz su debisi: 900 ton/gün (temiz su artezyen suyudur, işletmeni n kendi imkanları ile elde edilmektedir.) Eşanjörde elde edilmek istenen sıcak lı ğın 50°C seçilme nedeni tamamen tekstil terbiye teknolojisi ile (OC) 96 50 96 96 50 40 (Litre) 5000 5000 5000 5000 5000 5000 - Eşanjör tipi: Tek gövde dört geçişli - Eşanjörün aynadan aynaya 3,5m uzunluğu: - Her bir geçişteki boru sayısı: 80 adet - Eşanjör yüzey alanı: 88m2 - Eşanjör ısıl kapasitesi: 1540 kW bulunmuştur. Erojeni!LMaliyeti: Projenin maliyetine esas teşkil eden temel kalemler ve cucarlar Bursa Organize Sanayi Bölgesi'nde kurulu bulunan eşanjör, kazan, tank ve pompa konusunda üretim, sacış ve montaj yapan çeş i tli firmalarla, T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yapı İşleri Tesisat Birim Fiyat ve Tarifeleri (1995)'den alınmıştır. Tesisat maliyeci sırası ile; ısı eşanjörü, acık sıcak su coplama tankı (30 ton), temiz sıcak su tankı (40 con), termostaclı vanalar (üç yollu), normal vanalar (iki yollu), pompalar (3 adet), borular (l", 150 m), bina maliyeci (arsa, yapı malzemeleri vs)'den oluşmuştur. Toplam cechizac tutarı (izolasyon dahil) 785 milyon TL'dir. Yatırım maliyeci, casarrufların gerçek leşmesi için gerekli harcamaları içerir. Bu ise sacın alınan yeni ekipmanın fiyatının yanı sıra halihazırda var olan ekipman ın kaldırılması , gerekli temel ve drenaj sistemlerinin kurulması gibi tesisatın tipine göre çok değişik olabilecek yerleş cirme masraflarını da içermektedir. Yatırım maliyeci TESiSAT OERGISI SAYI 18 , 1 hesaplanırken aşağıdaki maliyeclerin de gözönüne alınması gerekmektedir. Bunlar sırasıyla ekipman, mühendislik (% 10), bağlantılar ve kablolar (%7), montaj (%12), cescler ve ayarlar (%6), üretim kayıpları (%4), beklenmeyen harcamalar(% 10) olup toplam rahmini maliyet 1milyar175 milyon TL'dir. Yıllilner:ji.Iasarı:ufı.ı..Iucarı: İncelediğimiz bu işletmede bir günde Ni lüfer Çayı'na acılan sıcak çözelti miktarı 600 ton/gün (78°C)'de, 25bin kg/saat debideki atık sıcak su 78°C'den 25°C'ye soğurken ve bu esnada eşanjöre 37 bin kg/saat debideki soğuk temiz su 15°C'den 50°C'ye kadar ısıcılmakcadır. Bu ısıtmada kazanılan enerji. Q =m* Cp *6 Tsu = 37.000 kg/h* 4.19 kJ/kg °C* (50-15)°C Q = 5426 MJ/b bulunur. Diğer taraftan 1 litre fuel-oil'in caşıdığı enerji: 40.614 MJ/kg 'dır. Soğuk suyun ısıtılmasıyla kazanılan enerjinin fuel-oil eşdeğeri: 5426/40.614 = 133.6 kg/saat bulunur. Günde ortalama 20 saat çalışıld ığı ve yılda 300 iş günü olduğu düşünülürse, yıllık tasarruf: 20 saat* 300 gün* 133.6 kg/saat = 801 ton fuel-oil/yıl olduğu görülür. Ortalama fuel-oil fiyatı 7478 TL/kg (Temmuz 1995 fiyatı) alındığında; enerji tasarrufundan sağlanan yıllık kazanç: 801.000kg * 7478TL/kg 5.989.878.000 TL bulunur. Bir yatırı mın ekonomik olup olmadığını değerlendirmek için bir kaç mecod vardır. Bunlardan en basiti (geri ödeme süresi) metodudur. Bu ise yatırımda sarf edilen ti.im paranın geri alınması için geçen süredir. Geri ödeme süresi (Ay) Yatırım Maliyeti= 1.1 1s.ıxxı.mı .,ıı Yıllık Tasarruf 5.989.878.IXKI Geri Ödeme Süresi yaklaşık üç aydır. Netice olarak; Bursa'da faaliyet gösteren 7adet boyalıanedeki veriler baz alınarak yapılan hesaplamalarda her bir işlermede bir yılda elde edilebilecek ortalama ısı enerjisi tasarrufu con fuel-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=