seçimini etkileyen faktörlerden bazıları şunlardır: - Isıtılan akışkanın sıcaklık, debi ve komp ozisyonu, - Acık ısı taşıyan akışkanın sıcaklık, debi ve kompozisyonu, - Isıc ılan akı şkanın ısır ıla bi leceğ i maksimum sıcak lık . Çeşi eli cipte ı s ı geri kazanım ek i pmanları (cihazlan) vardır. Atık akışkanlardan ısı geri kazanımını iki kategoride inceleyebiliriz: 1- Atık sıvılardan ısı geri kazanımı 2- Arık gazlardan ısı geri kazanımı 3.1. Atık Sıvılardan Isı Geri Kazanımı Encli.isrriyel tesislerde arık sıvılardan ısı çekmek üzere, en çok ısı eşanjörleri (ısı değişcirgeçleri) kullanılmaktadır. Isı eşanjörleri, sıcak bir akışkandan soğuk bir akışkana enerji transferini sağlayan cihaz lardır. Genellikle sıcak ve soğuk akışkan birbirlerinden ayrı ve karışmadan dolaşırlar. Akışkanları ayıran malzemenin ısıyı iyi iletmesi ve a kı ş kanl arı n yol açabileceği korozyonlara karşı dayanıklı olması gerekir. Is ı transfer kabiliyeti ve mikcarıııı artırabilmek için, çok geçişli eşanjörler kullanılabilir ve akışkanlardan birinin ısı eşanjöründe bir kaç defa dolaşması sağlanabilir. Mü h endislik uygulamaları nda genellikle küçük cip (kompakt) gövde boru cipi eşanjörler kullanılır. Bunlarda maliyet ve boyutların küçültülmesi daima mümkündür. Ayrıca enerjinin geri kazanılmasında en ekonomik ısı eşanıoru alanını bulmak için diyagramlar ela kullaııılır .(2) 3.2 . Atık Gazlardaıı Isı Geri Kazanımı Arık gazlardan ısı geri kazanımı amacıyla kullanılacak ısı cihazları, enerji tasarrufu ve hava kirliliği açısından büyük yararlar sağlayacakrır. Ancak böyle durumlarda öncelikle arık ısının kullanım alanlarını üç grupta toplamak mümkündür: 1- Proses arık ısısının, prosese giriş havasının ön ı s ıtması nd a kullanılabilmesi, 2- Proses arık ısısının bina ısıtma ve havalandırma sisteminde ısıtma amacıyla kullanılabilmesi, 3- Havalandırma sistemlerinde acılan ısının geri kazanılarak giriş havasının ön kısmında kullanılabilmesidir. Arık gazlardan ısı geri kazanımında ısı eşanjörleri başta olmak üzere, ısı pompası ve ısı boruları da kullanılmaktadır. 4.ENDÜSTRİYEL ATIK AKIŞKANLARIN EKONOMİK ANALİZİ Dünyamızın içinde bulunduğu enerji darboğazından kurnılabilmesi yenisürekli enerji kay nak l arının bulunmasıyla mevcut kaynakların optimum kullanılmasına bağlıdır. Enerji ihtiyacının fazla olduğu başta tekstil olmak üzere ocomociv, kağıt, kimya, gıda ve buna benzer sanayi dallarında arık akışkanlardan yararlanarak enerji ekonomisine (parasal tasarruf) katkıda bu lunul abileceğ i gibi üretilecek malzemenin birim maliyecinin düşmesine dolayısıyla iç ve dış pazarlarda rekabet gücünün artmasına yardımcı olunacaktır. Bunun yanında çevre ki rl ili ği de olumlu yönde etkilenmiş olacaktır. Bu çalışmanın amacı, Bursa bölgesinde kurulu tekstil, otomotiv ve benzeri diğer sanayi tesislerindeki arık akışkanlardan ısı geri kazanman ın ekonomikliliğ i ve bu sektörlerde var olan potansiyeli ortaya çıkararak elde edilebilecek enerji tasarrufunu, dolay ı sıy l a ülkemiz ekonomisine yapacağı katkıları somut bir şekilde ortaya koymaktır. Bu çalışmada , cekscil sektöründeki enerji tasarrufu ekonomik analizi örnek olarak ele alınmıştır. Bilindiği gibi gel işmekte olan pek çok ülkede olduğu gibi ülkemizde de tekstil sektörü lokomotif sektör durumunda olup ihracatımızda 6 milyar dolar civarında olduğu gözönüne alınırsa tekstil sektörü ihracatımızın yaklaşık %33'üne sahiptir. Ülkemizin 6 Mart 1995're Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği'ne geçiş için prensip anlaşması yapması sonucu, aralarına girmek için büyük çaba göste rdi ğim i z Avrupa Topluluğu ülkeleri ile özellikle tekstil sektöründe ihracatımızın devam edebilmesi ancak kaliteli ve ucuz mal üretmekle mümkün olacaktır. Kaliteli kavram doğrudan konu ile ilgili olmaması sebebiyle bir tarafa bırakılacak olursa, ucuz mal üretiminin ancak gi:rdi maliyetlerinde yapılacak tasarruf çalışmaları ile mümkün olacağı açıktır. ÖRNEK UYGULAMA : Hesaplamalarımızda Bursa'da faaliyet gösteren 190 boyahaneden sadece 7 ayrı boyahane örnek alınmıştır. Bunlardan ela biri için detayl ı ekonomik analiz verilmiş, diğer işletmeler için elde edilebilecek enerji tasarrufunun Ton Fuel-Oil eşdeğeri cinsinden rahmini hesap yapılmıştır. Ele alınan işletmede; sekiz adet boyama ünitesi olup, bu boyahanede ham suprem kumaş boyanmakca olup tüm ön yıkama, boyama ve son yıkama işlemleri aynı makina üzerinde yapılmaktadır. Bir boyama işlemi için ısı geri kazanma hesaplarına esas olacak debi, sıcaklık ve süreler Tablo 2'de veri lmiştir. Belirlenen sıcaklık değerleri işlemden sonra arık suyun yaklaşık olarak kanala boşalma sıcaklığıdır. Son işlem olan yumuşatıcı verilmesi 40°C'de olup bu sudan ısı geri kazanımı ekonomik olmayacağ ından hesaplamalara dahil edi lmemiştir. Tablo 2'cleki işlemlerden her biri 5000 litre olmaktadır. Tablodan görüldüğü gibi bir boyama işlemi için toplam 25.000 litre sıcak çözelti dışarı kanala atılmaktadır. Bu çözeltilerin sıcakl ı kları birbirinden farklı olduğundan hesaplamalar için ortalama bir sıcaklık bulunması yerinde olacak tır. Bu hesaplama aşağıdaki şekilde yapılır; T =m1cp1T1 +m,cp,T,+ m,cp,T,+m1cp,T1+m,cp,T,./Mcp T =5000(96+ 50+96+96+ 50)125000 E 78C Burada; m,, m 2 , m 3 , m 4 ve m 5 her bir işlemde acılan çözelti miktarı (kg/s) M: Toplam sıcak çözelti miktarı(kg/s) T,, T 2 , T 3 , T 4 ve T 5 her bir işlemde acılan çözelti sıcakl ığı (0C) _ _________________ _ _ TE~S~İS~A~T:.....::. DERG_ls _ı_s_A _v_ı_1_a _ _ __________ _ _ _____
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=