TEKNİK BİLGİ Amel iyathaneler ve Cerrahinin Tarihçesi Erkan TUNCAY TTMD-Türk Tesisat Mühendisleri Derneği İstanbul Temsilciliği'nin 2009/10 eğitim seminer programı kapsamında, "Hijyenik Klima ve Sistem Uygulamaları" konulu bir seminer düzenlendi. 6 Şubat 2010 tarihinde düzenlenen seminerde, Erkan Tuncay'ın gerçekleştirmiş olduğu 'ı\meliyathaneler ve Cerrahinin Tarihçesi" başlıklı sunumu okuyucularımızla paylaşıyoruz. Hastalık insanlık tarihi kadar eskidir ve hastalık için yapılan cerrahi tedavinin de insanın başlangıcından beri varolduğunu kabul etmek yanlış olmaz. İlk insanlar genellikle hastalıkların kötü tanrılar tarafından gönderildiğini düşünüyorlardı. Ancak dikkatli olan bazıları birtakım hastalıklarda hangi gıdaların iyi geldiğini ya da gelmediğini gözlemlediler. Bu şekilde yapılan gözlemler birikti ve tedavi yöntemleri oluşmaya başladı. İlk insanlar muhtemelen kanamaları durdurmaya çalıştılar, ancak elde kanıt olan ilk cerrahi tedavi trefinasyondur. Kafatasının bir kısmının matkap benzeri aletlerle çıkartılması kafa travması, epilepsi tedavisi için oldukça sık uygulanan bir te davi biçimiydi. Bu işleme ait bulunan en eski kemikler 12.000 yıl öncesine aittir. Cilalı taş devrine ait birbirinden farklı medeniyetlerden M.Ö. 2000'Ii yıllarda Güney Amerika'da ön İnkalar, M.Ö. 5100 yıllarında Fransa'da ilk Avrupalılar, M.Ö. 8000'Ii yıllara kadar dayanan Mısır bulgularında tre finasyona ait kanıtlar bulunmuştur. Uygulama muhtemelen bir ayin şeklinde gerçekleştiriliyordu ve krallar, din adamları veya büyücüler tarafından uygulanmaktaydı. Mısır Çağı Bu dönemde hastalıkların "görünmez dünyadan" geldiğine inanılıyordu. Eski Mısırlılar eczacılık konusunda çok ilerlemişlerdi, her türlü hastalık için hayvan salgı ve organlarından yapılmış ilaçlar ve özel diyetler vardı. Ayrıca bu dönemde özelleşme başlamıştı. Heredot'un belirttiği gibi ". . .biri göz hastalıklarını, diğeri baş, diş, karın veya iç organları tedavi eder". Cerrahi bu devirde çok gelişmemişti, ancak ısı ile dağlama yaygın olarak kullanılmaktaydı. Eski Mısır dönemindeki dikkat çeken diğer bir özellik 76 Tesisat Dergisi Sayı 179- Kasım 2010 ise temizliğe verilen aşırı önemdi. Yerleşim birim lerinin, şehirlerin ve kişilerin temizliği yasalar ile düzenleniyordu. Resim 1. Resim 2. "Beyin" kelimesi ilk olarak Edwin Smith Papiruslarında M.Ö. 1700'Iü yıllarda kullanıldı. Mısırlılar beyini parçalara ayırarak beyin lopları ve kıvrımlarını incelediler. Mısır ameliyat ekipmanları son derece gelişmiş ekipmanlardı ve bir çoğu orta çağın sonuna kadar gelişmiş aletler olarak güncelliğini korudu. Mezopotamya Mısır'daki kadar ileri bir uygarlık kurulan Asur ve Babil devletlerinde hastalıkların görünmez şeytanlar tarafından oluşturulduğuna inanılırdı. Rahip-doktorlar hastalarına çeşitli büyülü sözler ve dualarreçete ederlerdi. Bu devirde hayvanların iç organlarına bakarakgeleceği tahmin etmek çok geliştiği için anatomi de paralel olarak ilerledi. En çoksaygı duyulan organ, büyüklüğüve kanlanması nedeniyle karaciğer oldu. Bu nedenle ruh ve aklın merkezi kabul edildi. Bilinen ilk anatomik model kilden yapılmış bir koyun karaciğeridir. Resim 3. Mısır Kom Ombo'da karmaşık ameliyat aletlerini gösterir taş yazıt
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=