MAKALE 4.1. İnşa Edilmiş ya da Edilmekte Olan Bir İstasyona Pompa(lar) Tasarlamak ya da Seçmek Bu durumda genellikle daha önceden yapılan ön hazırlıklar sonucunda yapı ve pompa adedi ortaya çıkmıştır. Yapı ile minimum, maksimum ve tasarım su seviyeleri belirtilmiş demektir. Pompa adedi ve yerleşimi de beli rlend iği için ve yapısal olarak emme koşulları da değişmeyeceği için, üreticiyi belirli bir hız aralığında seçim ya da tasarıma zorlar. Bu detaylardan ileride söz edilecektir. Çoğunlukla verilen bir maksimum devir (ki bu da istasyon su seviyeleri önceden bi r sınır düşünülerek belirtildiği içindir) söz konusu olduğunda, tasarımcı boyutsal sın ırlamaları da dikkate alarak devir ve kademe sayısında çeşitlemeye gidebi lir. 4.2. Kurulacak Bir İstasyona, Oradaki Koşulları da Belirleyerek Alternatifler Yaratmak Daha önce söz edildiği gibi tasa rımcının elinde teorik olarak sonsuz sayıda yaklaşım özgürlüğü vardır. Ama pratikte bunlar azalır ya da sınırlanırlar. Bu sınırlamalardan söz etmek gerekirse; • Çoğunl ukla sistemlerin sabit hızlı olması istenir. Sistemin süreklilik eğrisi (debi-zaman) sabit hızlı bir motor ile sağlanacak şekilde düşünülür. Eğer çok özel koşullarda kısa süreli farkl ı performans değerlerine ulaşmak gerekiyorsa istasyondaki pompalar çeş itlend i rilir. Böylece sabit hızlı farklı sayı ve performans değerinde pompalardan oluşan bir istasyon planlanır. Bir diğer nokta da standard hızlardan uzaklaştıkça frekans konvertörü benzeri ek ekipmanlar ile onların getirdiği maliyetten uzaklaşmaktır. Kapalı çevrim sistemlerde yani basma yüksekliğinin kot farkında n değil de, sistem kayıplarından oluştuğu yapılarda farklı devir uygulamaları kimi zaman uygulanabilir. • Standard hızlara gelindiğinde ise seçenekler daha da s ını rl a nır. Bu sefer standard hızlarda, standard motor güçleri öne çıkar. Genelde hız arttıkça motor güçleri düşer ya da standard hızlarda ama özel güçlerde motorlar söz konusu olur. 126 Tesisat Dergisi Sayı 177 - Eylül 2010 • Genel olarak pompalar için debiye bağlı hız sınırları söz konusudur. Hız arttıkça pompa küçülür, küçüldükçe sürtünme kaynaklı kayıplar artar. Bu da hidrolik tasarım kaynaklı bazı sınırlamalar getirir. Hidrolik sınırlamaların yanı sıra, sistemin bütünü düşünüldüğünde mekanik olarak da rulmanlar, yataklar miller vb. kaynaklı başka sınırlamalar ortaya çıkar. • Bir ya da daha fazla standard hız başlangıç olarak belirlendiğinde yaklaşık pompa büyüklükleri ortaya çı kartılı r. • Pompa büyüklükleri ortaya çıkınca da bina su alma yapısı için olası büyüklükler ortaya çıkar. Su alma yapıları, yani su seviyeleri pompa yerleşimine göre inşaat işlerini yönlendirir. Bu da istasyonun fiziksel koşulları ile kurulacağı yerdeki coğrafi koşullar arasındaki ilişkiyi belirler. Hız artıkça emme hızı da artar bu da daha fazla daldırma seviyesi gerektirir. Bu durumda montaj derinlikleri artar su alma yapı maliyetleri yükselir. • Bir diğer nokta ise, motor hızları arttıkça aynı güçler için motor maliyetlerinin düşmesidir. Bu da alıcı tarafından değerlendirileb i l ir. • H ıza göre emiş yapıları çeşitlendirilebilir, montaj ve daldırma derinlikleri hız düştükçe azalır. • Hız düştükçe pompa maliyeti artar, pompa büyür ve kademe sayısı artar. • Hızı düşürmeden pompayı büyütmeden kademe sayısını artırmadan pompa adedi artırılarak yani debi düşürülerek de inşaat boyutları (derinlik olarak) düşürülebi lir. Bütün bunlar, alıcı ile tasarımcı arasında maliyetler, üretim kolaylıkl arı , motor benzeri ekipmanlara ulaşım, teslim süresi gibi çeşitl i noktalar açısından değerlendirilmelidir. Tablo 2. Toplam Debi = 2250 I/s Hm = 120 mistenen Bir istasyon İçin Altern atifler yak. min. su seviyesi Q Pompa Kademe Hm Hız Özgül Çanak Çapı -2 m -4 m -8 m (1/sl adedi sayısı (m) (O/Dl Hız Ns (mm) (m) 2550 1 1 120 1450 1.21 979 -14.l -16.l -20.l 2550 1 1 120 1000 0.83 1319 -5.7 -7.7 -11.7 2550 1 1 120 750 0.62 1685 -6.7 -8.7 -12.7 2550 1 1 120 1450 1.21 979 -14.l -16.l -20.1 1275 2 1 120 1450 0.85 914 -6.2 -8.2 -12.2 850 3 1 120 1450 0.70 885 -4.5 -6.5 -10.5 2550 1 1 120 1000 0.85 1319 -5.7 -7.7 -11.7 1275 2 1 120 1000 0.59 1254 -5.5 -7.5 -11.5 850 3 1 120 1000 0.48 1226 -5.4 -7.4 -11.4 2550 1 1 120 750 0.62 1685 -6.7 -8.7 -12.7 1275 2 1 120 750 0.44 1620 -6.5 -8.5 -12.5 850 3 1 120 750 0.36 1592 -6.5 -8.5 -12.5 2550 1 1 120 1450 1.21 979 -14.l -16.l -20.l 2550 1 2 60 1450 2.03 799 -14.2 -16.2 -20.2 2550 1 3 40 1450 2.75 729 -14.4 -16.4 -20.4 2550 1 1 120 1000 0.83 1319 -5.7 -7.7 -11.7 2550 1 2 60 1000 1.40 1040 -4.9 -6.9 -10.9 2550 1 3 40 1000 1.90 926 -4.6 -6.6 -10.6 2550 1 1 120 750 0.62 1685 -6.7 -8.7 -12.7 2550 1 2 60 750 1.05 1299 -5.6 -7.6 -11.6 2550 1 3 40 750 1.42 1137 -5.2 -7.2 -11.2 2550 1 1 120 1450 1.21 979 -14.l -16.l -20.l 1275 2 2 60 1450 1.43 722 -6.0 -8.0 -12.0 850 3 3 40 1450 1.59 606 -3.7 -5.7 -9.7 2550 1 1 120 1000 0.83 1319 -5.7 -7.7 -11.7 1275 2 2 60 1000 0.99 963 -4.7 -6.7 -10.7 850 3 3 40 1000 1.10 802 -4.2 -6.2 -10.2 2550 1 1 120 1450 0.62 1685 -6.7 -8.7 -12.l 1275 2 2 60 1450 0.74 1221 -5.4 -7.4 -11.4 850 3 3 40 1450 8.82 1013 -4.8 -6.8 -10.8
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=