• Ymeınniılne nbeibn ial i re neenr ej i r jki u lkl aa ny ınma kvl aer ıynüı nk pkruolflial innıe nasıl bir etkisinin olacağının belirlenmesi, • İnşaat malzemelerinin sürdürülebilirliğe olan katkılarının belirlenmesi (ör. farklı ısı izolasyon ürünlerinin standart tipolojiye s hip bir bina bazında karşılaştırılmaları). aAyrıca, özellikle gelişmiş ülkelerde, mal s binin tasarlanan bir yapının referans bir yap a ı h y i a göre ne kadar iyi enerji performansı göstermesi gerektiğini proje şartnamelerinde belirtmeleri uygulaması yerleşmiştir. Enerji modellemesi, bu noktada tasarlanan binanın ve referans nanın enerji performanslarının belirlenmesi b n i de ve karşılaştırılmasında kullanılmaktadır. Bugün ABD'de yeni yapılan binalarda enerji performansının henüz avan proje aşamasında belirlenmesi ve bundan sonraki tüm proje ve inşaat süreçlerinin bu performansı yakalayacak şekilde sürdürülmes likle, binaların enerj i i g p e e r rf eok rmmeak nt esd la ir r . ı B k uon g u esn u e n l da minimum değerler belirleyen ASHRAE 90.1 standardı referans alınarak yapılmaktadır. Bir örnek ile anlatmamız gerekirse, mal sahibinin binanın ASHRAE 90.1 standardında belirlenen referans ması k r i t ebri ni nai ydaaghöar epr%oj e2 n5 i nd abhaaş ıanzd ea nkeor y ji d h u ağr u c n a u varsayalım. Tasarım ekibi bu projeyi gelişti ken, enerji analistleri binanın enerji moderliirni geliştirirler. İlk aşamalarda çoğunlukla vars yımlara dayalı olarak gelişen bu analiz, he a m tasarlanan bina, hem de ASHRAE 90.1 referans binası olmak üzere iki model üzerinden s lir. Proje aşamasında, her iki model de ta üsr a e r g la enan binanın yapı, form ve konum özelliklerine sahiptir, ancak referans bina ASHRAE 90.1 standardında verilen minimum kabuk özellikl rine (duvar, pencere ve çatı ısı izolasyon değe e r leri, pencere günışığı gölgeleme performansları, vs.) ve elektromekanik sistem verimliliklerine sahiptir. ASHRAE 90.1 standardı aynı zamanda referans binada kullanılacak iklimlendirme ve havalandırma sistemlerini detaylı o lamaktadır; burada tasarım ekibi bluararekfearçaınks binadan %25 daha az enerji tüketen bir tas rıma ulaşmakla sorumludurlar. Tasarım ekibin a in bunu gerçekleştirmek için önünde çok sayıda olasılık vardır, örneğin düşük ısıl iletkenliğe s hip pencere camlarının seçilmesi, yaz aylarınd a a soğutma yüklerinin azaltılması için çeşitli oto mlaraıtnikdavneyfaaymdaalnauneı l gölgelendirici yapı eleman lması, ısıtma ve soğutmada 108 Tesisat Dergisi Sayı 174- Haziran 2010 yenilenebilir enerji kaynakları veya ısı pompası gibi yüksek verimliliğe s ların kullanılması, binaahkoi pn umme kl aanndi kı r ıel mk i apsm ın a d n a pasif önlemlerin alınması gibi. Enerji analisti, tasarım ekibine her bir olasılığın tasarlanan binada nasıl bir enerji performansı iyileşmes ne yol açabileceğini enerji modellemesi yoluyl i a söyleyebilmektedir ve tasarım ekibinin karar verme süreçlerinde somut kriterl mesini sağlamaktadır. er kullanabilEnerji modellemesinin kullanımı bina tasarım ile sınırlı değildir. Binanın faaliyete geçmesinin ardından, yukarıda bahsettiğimiz kesin enerji tüketiminin hesaplanmasındaki hassasiyet eksikliği, enerji modellemesinin kalibrasyonu yoluyla aşılabilmektedir. Enerji modellemesi kalibrasyonu, binadaki tüm elektromekanik sis yertleemrinleerdinaenerji tüketimlerinin, binanın çeşitli ğılmış elektrik ve ısıl enerji sayaçları ile gerçekleştirilmektedir. Bu sayaçlar, örneğin bir sene boyunca tüm sistemlerin tek tek saatlik enerji tüketimlerini kaydetmektedirler (bina oto masyon sistemi bulunması durumunda bilgiler bu sistemde toplanmaktadırlar). Saatlik enerji tüketimleri, aynı bir senelik dönemdeki iklim bilg i leri (dış hava sıcaklığı, güneş ışımas gar hızları) ile bir araya getirilerek, soyut ı,enrüezrji modellemesindeki ilişkiler daha hassas kilde tanımlanabilmektedirler. Bu kalibr b a isr y şoe n, yine deneyimli enerji analis rine getirilmektedir ve son u ctul enrdi at avraarfoı lnadna ennyeer j i modeli, hem beklenen enerji tas rine getirilip getir i lmediğinin doğraur lraunf umnausnınydea, hem de binanın gelecek operasyonel sürecinde verilecek kararların tam olarak ne gibi etkilerinin olacağının ortaya çıkarılmasında faydalı ol tadır. makTarafımızdan yapılan enerji modellemes malarından birinde, İstanbul'da bulunan vieçualulışs lararas cak değıişbiikr lfi ki rlme ra syoanauict umnedvac suet nbei lr i kb it noapdl aamy aepnıel ar j i maliyetinde oluşacak yüzdelik azalmalar hes lanmıştır. Toplam enerji maliyetinin simülasa y p o nunda, bina iç ve dış aydınlatması, havalandırma ve egzoz fanları, yoğuşmalı kazan ve hava soğ malı ehiller ile beslenen iki borulu fan coil sistem ut i, su ve yangın pompalarının tüketimleri yanında, binada bulunan bilgisayarlar ve televizyon gibi tüketici elektroniği ürünleri ile bain marie, bulaşık makinesi, kahve makinesi flaarrıknlıın tüketimleri de dikka gtiebi aml ı numtfaışktıer.kiYpampaılann simülasyon çalışmaları ile, aşağıdaki enerji verimliliği önlemlerinin yıllık eanzaelrmji atyüakeytiminde % kaçlık ol açacağı, hem hheemr bidreönölnelmemiçin tek tek, lerin birlikte iuçyinguhleanmaları durumları saplanmıştır: • Çatı izolasyo ması, nun artırıl • "Lo perf w-E" düşük yayılım ormansına sahip pk ıel mn caesr ı e , camlarının ta • Mevcut iklimlendirme sisteminin ısı pompalı VRF sistemi ile des lenmesi, tek • Tüm sis tasonu tevme lerignecehlaefri otomatik o reye sokularlaakrakb inadeivçi sıcaklıkların 15 °C'nin üzerinde tutulması, • Su po kans kom n p tr aolallürınıpno m f p r a elar ile ve fan coil ünite vanalarının iki yollu vanalar ile değiştirilmeleri, • Tüm oda termostatlarının normalden bir derece düşük ısıtma ve bir derece yüksek soğutma değerlerine ayarlanması. Bu enerji modellemesi çalışması sonunda mal sahibi, hangi önlemleri uygulaması durumunda en kısa geri dönüş süresine sahip olacağ sine kes ken bu çianlıbşimr şaenkınilde ulaşmış ve kararlarını ı v b e il r g ir i sonuçlarından faydalanmıştır. Ülkemizde enerji modellemesi yeni bir konu olmakla beraber, belli bir büyüklüğ deki projelerde uygulanma ihtiyacı, hüenmüzeenreinrji performansına mal sahipleri tarafından verilen öbnineam, hem de LEED veya BREEAM gi bi yeşil sertifikasyon sistemlerinin gereksinimleri nedeniyle kendini gös şılık, üniversitelerde vteeyramemketesld e i k r. oBduanlaa r ıknadra bu konuda herhangi bir mesleki eğ memektedir. Yapı sektörünün enerji ittüimketvimeriinl i önemli derecede azaltmasına yol açabilecek bu konunun yapı sektörünün tüm oyuncuları tarafından yakından tanınmasının faydasının farkına varılması gerekmektedir. ■ *L EYEaDzaAnP: ÖMmi metraMMOiLmT Aa Yr l ı k
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=