MAKALE standart sapma değerleri 10-60 arasındaki değerlere sahip borular için incel sarıma ait (Hmin= 25 m) güvenili rel inkd di . e Bğ ue r lt e a ri Şekil 4'te gösterildiği gibi hesaplandı. Hazen-Wil liams pürüzlülük katsayısı, şebeke deki işletmesel sorunlar için bir göstergedir. Örneğin, düğüm noktaları ihtiyaçları gerçek işletme değerlerine eşit olmayınca bir başka deyişle şebekedeki bazı düğüm noktaları he saplanan miktardan daha farkl ı olduğunda hidrolik sorunlar oluşur. Ayrıca, unutul muş bir izolasyon vanası ya da düğüm rüzlülük katsayısı standart sapmn oakstı na ısaı rdtaırırp.ü Bu katsayının işletme boyunca standart sap ma değerindeki zamanla artışı önlemek için, bakım ve işletmenin titiz olarak gerçekleşt rilmesi gerekmektedir. Sonuç olarak, Hazeni Williams pürüzlülük katsayısındaki standart sapma değeri, işletme koşulları ve bakım peri yotu hakkında yorum yapabilmemizi sağlar. Boru eskimesi etkisinin değişimi Hazen-Williams pürüzlülük katsayısının zaman la azaldığı gözlenmiştir. Bilindiği gibi tiz ve düzenli olarak işletilir ve bakım, ışyeabpeıklıer stai , bu azalma oranı da azalır. Hesaplanan güveni lirlik değerleri de Şekil 5'te gösterilmiştir. Tasa rım seçeneği Hmin = 25 m olarak seçilmiş, boru eskimesine ait problem minimuma indirilmiştir. Güvenilirlikler arasındaki azalmalar önem meyecek kadar küçüktür. Ancak, Hmin = 2 s 5 e n m tasarımından daha düşük maliyetteki al ler tasarımlarda güvenilirlik azalmala r ı nt eı nr nfaatzi fla olduğu görülmektedir. Bu durumda da boru te mizliklerinin (yıkamalarının) (flushing) ne denli, önemli olduğu görülmektedir. 4. Sonuç Tasarım seçenekleri arasında, gece yükleme sinde Hmin�25 m koşulunu sağlayan, �....,, ile çalışan minimum güvenilirliğe dolayısıyla minimum mal iyete sahip şebeke en optimum olarak seçi lebilir. Bu çalışmada optimum tasarım önerisi olarak H . = 18 m tasarımı mın gösterilmektedir. Maliyet-güvenilirlik eğrisinde (Şekil 3), maliyetin arttıkça güvenilirliğin de arttığı açıkça görülmektedir. Ancak, bell i bir güvenilirlik noktasından sonra, maliyetin yük sek miktarda artmasına rağmen güvenilirliğin sadece çok az bir miktarda arttığı görül mekte166 Tesisat Dergisi Sayı 172- Nisan 2010 u:ı:ı.ıı:o 1.350. rt.O UIUDI 1.250.CO., , ... .., 1.1!:ıO.OJ:I Lltl. ml 1.050.tol ,..,..,. "-""' 11-"" ıa.m iS.IOl ,o.m lS.IOl II.IIS "-""' "-""' "-""' ,.,..,,. Şekil 5. Boru eskimesine göre güvenilirlikteki değişiklik (basınç yaklaşımdan). dir. Bu durum bize, optimum bölgeye girildikten sonra (Şekil 3), maliyeti daha fazla artırmanın gerekli olmadığını göstermektedir. Tasarımcı, optimum bölge özelliklerine karar vermeli ve tasarım bu özelliklere göre yapılmalıdır. Eski ve/veya şebekede bul unmayan borular ve kapalı vanalara sahip borular Hazen-Will iams pürüzlül ük katsayısını azaltır. Bu çalışmada, Hazen-Williams pürüzlülük katsayısı standart sapma değeri arttıkça, şebeke güvenilirliğinin azaldığı görülmektedir. İşletme hataları ve ba kım kayıtlarının düzgün tutulmamaları yüzün den, olması gereken durumda bırakılmayan ve bazen unutulan izolasyon vanal pasitesini düşürm nilirliği azaltmaktaedkıtre. Sboirnubaşka adrıeşyeişbleekgeüvkeaç olarak, izolasyon vanalarının durumları düzgün, titiz ve verimli bir şekilde kontrol edilmelidir. Boru eskimelerinden kaynaklanan güvenilirlik değerlerindeki azalma oranları da boruların düzenli bakı mı ve yıkanması (fl ushing) i le dü şürülebileceği görülmelidir. Kaynaklar [11 Bao, Y.X., Mays, L. W (1990). "Model for Water Distribution System Reliability ", Journal of Hydraulic Engineering, ASCE, 116(9), pp.1119-1137 [21 Walski, T M., (1985) "Pipe Network 0ptimization by Enumeration", Procee dings of Specialty Conference on Com puter App/ications in Water Resources, ASCE, New York, New York pp. 558-567 [31 Gupta, R., Bhave, P.R. (1994). "Re/iabilit y Analysis of Water Distribution Systems, " Journal of Environmental Engineering, ASCE, 120(2), pp.447-460 [ 41 Gessler, J., (1985). "Pipe Network 0pti mization by Enumeration", Proceedings of Specialty Conference on Computer Applications in Water Resources, Ame rican Society of Civil Engineering, New York, New York pp.572-581, [51 Nohutçu, M., (2002) "Ana/ysis of Water Distribution Networks with Pressure De pendent Demand''. M.Sc. Thesis, METU [6] Mısırdalı, M., (2003). ''A Methodololfl tor Calculating Hydrau/ic System Reli ability of Water Distribution Networks", M. Sc. Thesis, METU [71 Bhave, P.R., (1981). "Node Flow Ana sis of Water Distribution Networksly ", Transportation Engineering Journal, ASCE, 107, pp.457-467. [81 Germanopoulos, G., 1985, "A Technical Note on the lnc/usion of Pressure De pendant Demand and Leakage Terms in Water Supp/y Network Mode/s''. Civil Engineering Systems, Vol.2 [91 Chandapillai, J., (1991). "Realistic Simulation of Water Distribution Systems", Joumal of Transportation Engineering, ASCE, 117, pp.258-263. [101 Tanyimboh, r T, Tabesh, M., Burrows, R., 2001, ''Appraisal of Source Head Methods tor Calculating Reliability of Water Distribution Networks ", Joumal of Water Resources Planning and Ma nagement, ASCE, 127(4), 206-213 ■ Bu makale, 16-18 Ekim 2008 tarihleri arasında yapılan 6. Pompa ve Vana Kongresi'nde bildiri olarak sunulmuştur.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=