TEKNİK BİLGİ yangın güvenliği bağlamında önemli sorumlu lukları bulunmaktadır. Şartnameden sorumlu olanlar ve tasarımcıların sadece sistemin günlük kullanım ihtiyaçlarını karşılaması ve yürürlükte olan bina yapım standartlarına uy gun olmasını sağlamaya dikkat etmek dışında, aynı zamanda binanın sakinlerini de koruma yükümlülükleri bulunmaktadır. Bu nedenle şartname hazırlarken, bir binada drenaj ya da kanalizasyon sistemiyle alakalı herhangi bir emniyet önlemine yönelik en temel unsur, yangının bir bölmeden diğerine yayılma olasılığını azaltmak olmalıdır. Örneğin bir hastane binasında yangın ayırma duvarları veya katları arasından geçen ana drenaj borusu ve üst katlardaki boru devreleri, alevin diğer katlara yayılma tehlikesi meydana getirmemek üzere yanmayan döküm demirden yapılmalıdır. Bir binanın yangın güvenliği bakımından baş langıçaşamasındagözardı ettiğimiz bir husus da, binada yangının kötü sonuçları ve binanın tekrar yaşanabilir hale gelme hızıdır. Eğer bir yangın meydana gelirse, binaya, özellikle drenaj sistemi borularına ne olacaktır 7 Yangın testlerinden de kanıtlandığı üzere, plastik sistemler sadece yangının olduğu bölmede yanıp tahrip olmaz, ilave olarak erir ve ana drenaj borularından yangın geciktirme bileziklerinden aşağı akarak alt kattaki boru grubuna geçer. Bunun anlamı, binanın kanaYangın geciktirici bilezikler. 13 6 Tesisat Dergisi Sayı 172 - Nisan 2010 lizasyon sisteminin tekrar çalışır hale gelmesi için epey iş yapılması gerektiğidir. Yangının boyuna ve büyüklüğüne bağlı olarak, yanma yan dökme demir drenaj sistemleri, içinde yangın olan bölmelerde bile hala kullanılır durumdadır. Bazı durumlarda yangından sonra binanın yapısı, yani çatısı, zemin ve duvar kaplamaları, pencere ve kapıları ve binada kullanılan tesisatın tamamen yenilenmesi gerekmekte, ancak dökme demir ana drenaj boruları hala kullanılır durumda kalmaktadır. Bazı durumlarda boruları birbirine bağlayan ekleme parçalarının değişmesi gerekmektedir; zira aralardaki lastik contalarda çizilmeler olmaktadır, fakat birçok durumda borular ve fitinglerbol su ile yıkanabilirve boyanabilir; bu şekilde zaman ve yeni malzeme kullanımından tasarruf edilebilir. Yanabilen malzemelerle ilgili diğer bir önemli konu da, yangın sırasında ortaya çıkan duman miktarıdır. PVC U malzemelerin yanmaları ile ortama zehirli gaz yaydıkları, HDPE malzemenin ise kurumlu bir duman çıkarttığı herkesçe bilinmektedir. Bunların yanında dökme demir boru sistemleri, çok az emisyon salımı yapmakta ve bu da birçok durumda sadece üzerindeki kaplama veya boya ile sınırlı olmaktadır. Dökme demirden yapılan drenaj sistemlerine ilişkin ürün standardı EN 877, son zamanlarda CE markasını da içermiş ve bunun sonucu olarak bu ürünlerin yangına karşı direnç derecelerinin belirlenmesi için bağımsız bir yangın araştırma laboratuvarında test edilmesi şartı ortaya çıkmıştır. Bu durum, üzeri kaplanmış komple bir drenaj sistemi için en iyi yangın derecelendirmesi olan ideal ürünü seçmek zorunda olan şartname hazırlayıcı ve tasarımcılara daha sağlıklı değerlendirme yapma imkanı sunmaktadır, bunlar da A2,Sl, d0 olarak ifade edilir(Kategori A=yanmayan, Sl en düşük duman emisyonu, d0= akma yapmaya anlamındadır) . Yüksek katlı binalar için drenaj sistemlerinin şartnamesini belirlerken kriterfiyat olmamalıdır; bu unsurun maliyetinin ağırlığı, gerçek bir binanın maliyeti içerisinde % 2-3'ten fazla değildir. Yanmayan dökme demir drenaj boru ları kullanmak, herhangi bir yangın tehlikesini ve onunla beraber gelen duman gibi diğer tehlikeleri azaltır ve bunun yanında plastik boru sistemlerine nazaran kanıtlanmış olarak daha uzun bir hizmet ömrü sunar. ■ *Yazan: Mike RAWLINGS, Saint Gobain PAM UK Kaynak: Building Engineer, 6 / 2009
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=