TEKNİK BİLGİ birleştirmeler, eklemlerde açısal esneklik ve rotasyonel hareket sağlarlar (Şekil 2). nılacak doğru birleştirme sayısını belirlKeumlleak içi n, boru sisteminin uzunluğunu ve boyutunu ve de maksimum ve minimum çalışma ısılarını hesaba katmak suretiyle bir boru sisteminin doğrusal uzunluğundaki değişimi hesaplayın. Tam doğrusal hareketin larda, bir yivli genleşmegeerkekylei roi l dkuuğl lua ndıularbumilir. Tamamen defleksiyona uğramış ek yerlerini n doğrusal hareket sağlayamay malıdır. Ancak, kısmen deflekasciayğ o ın ua n uu ğt ur al mmaış ek yerleri bir miktar doğrusal hareket sağlay bilmektedirler. Standart kesimli yivlere sah a ip boruların, aynı boyuttaki standart yuvarlak-yivli borulara kıyasla, iki kat daha iyi genleşme, daralma ve defleksiyon yeteneği sunduğu unutulmamalıdır. Yivli mekanik birleştirmeler kullanan eksenden kaçı k birleşmeler, zararl ı seviyede bükülmeyi engelleyecek miktarda saptırma yapabilme yeteneğine sahip olmalıdı lar (Şekil 3). Eğer borular sıcaklık değişimle r ri sebebi ile genişler ise, uç kısımlarda daha fazla genişleme olması beklenmelidir. Esnek birleştirmeler boru genişleme veya daralma sın lukılaortıo i m çina t e ikn o iyla i r a ayk a t r eınla yf iaeptıml meaz lseır g. Be roerkul i ud ci ru. Sbaobşi t şekilde bağlı sistemlerde boşluklar, hem genişleme hem de daralmaları telafi edecek şekilde ayarlan malıdırlar. Serbest hareket edebilen (kayabilen) sistemlerde ise, ek yerlerini aşırı defleksiyona uğratmadan boru hareketine eşlik edebilmek için, yeterli uzunlukta kayık olarak bırakılmalıdır. Yapılan sabitleme ve desteğin uygun olduğun dan emin olun. Sabitleme parçaları hareketi belirlenen yön, branş bağlantıları ve yapının ters istikametinde yönlendirmek veya yön, branş bağlantıları ve yapıdaki kritik değişimleri ön mek için kullanılmalıdır. Önceden tahmin edil l e e n Sabitleme 40 140 ► < ► -:- -,- Genleşme Baskı itiş gücünden kaynaklanan hareket Şekil 3. Eksenden kaçık birleşmeler, boru sistemlerindeki zararlı bükülmelerin yönünü saptırabilir. boru hareketlerine eşlik etmek için, boşluklar ve farklı türden destekler kullanılmalıdır. 2.2. Yivli Mekanik Boru Komponentlerine Sahip Genleşme Ekleri Genleşme ekleri aksiyal olarak kompreslenebilir veya genişletilebilir. Kaynaklı bir genleşme eki, tipik olarak bir sisteme monte edilmiş lastik veya metal körük türü özel eklerdir ve düzenli bakım gerektirirler. Diğer genleşme ekleri, yivli mekanik birleştirmeler veya kıvrı msız borulara yerleştirilmiş esnek birleştirmelere sahip özel, yivli kısa boru nipelleri kullanılırlar (Şekil 4). Bu tür genleşme ekleri önceden belirlenmiş bir genleşme ve daralma miktarı sağlarlar. Bu ayar, birleştirme parçası eklemek veya çıkartmak suretiyle değiştirilebilir bir dizi esnek birleştirme yerleştirildiği zaman, ortaya çıkan y leşme ekleri, sistemdeki vibrasyon veivbliagseknıyı azaltmak suretiyle ekipmanı koruyabilir. ister özel ister yivli genleşme ekleri kullanılsın, hareketin cihaza gitmesini sağlamak ve yana doğru hareket olmasını önlemek için bitişik borular düzgün şekilde yerleştirilmelidir. Özel üretim genleşme eklemlerini n düzgün şekilde çal ışmalarını sağlamak için, bir boru sistemi, aksiyal boru hareketini yönlendirmek için, uygun destek, yatak ve sabitleme parçaları ile ayrı genleşme ve daralma bölümlerine ayrılmalıdır. Sabitleme parçaları güç analizi açısından, "ana" ve "orta" olarak sınıflandırılmalıdır. Sabitleme Sabitleme veya ar ası 6 inçlik bir boru üzerinde iki sabitleme parçası arasında, ısı artışı sebebiyle ortaya çıkması beklenen genleşme /'.:ı = 1.5 inç olacaktır. 6L= 1.5 in 1.5 inçlik büyümeye eşlik edebilmek için, mühendis; a) ASHRAE El kitabına uygun şekilde bir kaynaklanmış genleşme halkası tasarlayabilir veya 9 fi 4 4.5ft -� b) Bir dizi esnek birleştirme parçası kullanmak suretiyle bir genleşme eki yerleştirebilir. '""" 26.5 to in • � Not: Bir dizi esnek birleştirme parçası kullanılabilir. Ancak, kuplaj sayısı ve hareket kabiliyeti üreticiye göre değişecektir. Şekil 4. Genleşme-eki tiplerinin bir karşılaştırması. Ana sabitleme parçaları uç noktalara, ana dal bağlantılarına ve boru yönü değişimlerine yerleştirilir. Bir ana sabitleme parçası üzerinde etkili olan güç, hizalama yatakları ve ağı destek parçaları tarafından yaratılan bas rılnık ç, hız akışı ve sürtünmeden kaynaklanır. Orta sabitleme parçaları ise uzun boru sistemlerine yerleştirilir ve daha az karmaşık olan genleşme eklerinin kullanımını kolaylaştırmak amacıyla, onları daha ufak genleşme bölümleri ne ayı rır. Bir orta sabitleme parçası üzerinde etkili olan güç, klavuzlann yarattığı sürtünme, destek veya kancaların ağırlığı ve bir genleşme ekin reslemek veya genişletmek için gereki lkioomlapn aktivasyon gücü tarafından yaratı lmaktadı r. Boru hizalama kılavuzları, bir genleşme ekinin 140 40 Sabitleme •---► parçası ..... Genleşme eki Klavuzlar Klavuzlar eki Klavuzlar Şekil 5. Genleşme ekleri üzerinde sabitleme parçaları ve kılavuzların yerleşimi. 94 Tesisat Dergisi Sayı 172 - Nisan 2010
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=