MAKALE vanaları seçimleri yapılır. AWWA (American Water Works Association) kuruluşuna göre ise emme kapasitesi aşağıda belirtilen formül ile hesaplanır (birimler Amerikan sistemine göredir): Q = 0. 0472C✓(SID )5 (7) Q = Hacimsel debi -scfm C = Chezy katsayısı S = Boru hattı eğimi -fVft ID = Boru hattı iç çapı - in2 Görüldüğü gibi denklem, (4) no'lu Chezy denkleminden elde edilmiş bir denklemdir. Eğer hacimsel debi değerini etkileyen faktörleri incelersek, boru hattı iç çapının, eğiminin ve boru hattı malzemesinin debiyi etkilediğini görebiliriz. Dolayısı ile AWWA tarafından da tavsiye edilen (7) no'lu denklem, en doğru sonucu veren denklemdir. Tam çaplı boru hattı patlaması yaşanma olasılığının düşük olduğu, şebeke drenajının, boru hattı çapından daha küçük bir izolasyon vanası ile yapıldığı sistemlerde ise daha farklı bir yol ele alınır. Bu gibi sistemlerde, tam boru çaplı bir su akışı yaşanmayacağı için sadece izolasyon vanası çapı kadar su akışı yaşanacağı dikkate alınarak hesaplama yapılır. Aşağıda, bu gibi projeler için kullanılan hesaplama formülü bulunmaktadır: Q D = (Vı )(A) (8) 00 = Tahliye kapasitesi - m3/san V O = Boru hattı drenaj hızı -m/s A = Boru hattı iç kesit alanı - m2 Q D = C/✓(2gLJh))(ır(Dj2)2 (9) 00 = Tahliye kapasitesi - m /san Cd = Katsayı = 0.6 g = Yerçekimi ivmesi - m/san2 t:.h = Hava Vanası ve İzolasyon V anası arası kot farkı - m D0 = İzolasyon Vanası çapı = Ana hat Resim 8. İzolasyon vanası 140 Tesisat Dergisi Sayı 169 - Ocak 2010 Metre Otomatik 6 5 3 74 2 0 0 0 0 0 0 1��--� 10 Resim 9. Resim 10. Tek küreli/tek fonksiyonlu hava vanası Formülden de görüleceği üzere bu hesaplamada boru hattının eğimi ve basınç kaybı dikkate alınmaz. Dolayısı ile hesaplama, basit sistemler için kullanılmaya uygundur. 4.4. Hava Vanalarının Konumlandırılması ve Montajı Hava Vanalarının doğru montaj şekli Resim 8'de görülebilir. Hava Vanalarının altına her zaman bir izolasyon vanası monte edilmesi tavsiye edilir. İzolasyon vanası, ileride ihtiyaç duyulabilecek bakım durumlarına olanak verebilmek ve hava vanasına giden su akışını kesmek amacı için kullanılır. Hava Vanaları, Resim 9'da görüldüğü gibi.pompalama sistemlerinde, yükselen boru hattı eğimlerinde, tepe noktalarında, azalan boru hattı eğimlerinde, köprü geçişlerinde, eğim açısında herhangi bir değişiklik olduğu durumlarda, sulama hatları dağılımında ve aynı eğimle devam eden uzun hatlarda konumlandırılmalılardır. Bu gibi yerler, hava kütlelerinin toplanabileceği bölgeler olduğu için vana montajı yapılmayan bölgelerde hava birikintileri oluşabilir. Aynı eğimde devam eden uzun hatlar için farklı kaynaklar 400-600 Sulama sistemi m'de bir hava vanası yerleştirilmesini tavsiye etmektedir. Resim ıo·da. bir pompa sistemi üzerinde hava vanası yerleşimini detaylı olarak görebilirsiniz. Ayrıca, su kütlesi ayrışması oluşabilecek yerlerde, ani pompa kapanması oluşabilecek yerlerde, daha önce de bahsedildiği gibi emniyet vanası olarak Vakum Vanaları montajı yapılması tavsiye edilir. Kaynaklar [11 Doğuş Vana, "2008 DVD Catalogue", İzmir, 2008 [21 Y. Dvir, "Fluid Control Devices", pp 245-273, Control App/iances Books, Habashan, 1997 [31 M. Tarshish, "Reduction of Energy Expenses By Air Re/ease From Pipelines'; pp 1-5 , 1998 [41 Nafta/i Zloczower, "Pressure Surges andA ir Va/ve Specification, Location, and Sizing'; pp.5-22 [51 "Theorr, Application, and Sizing of Air ves", pp. 6-9, 1997 Val [61 AJ/istair Balutto, "Selection and Positioning of Double Acting Valves ", pp, 1-6, 1998 ■ Bu makale, 16-18 Ekim 2008 tarihleri arasında yapılan 6. Pompa ve Vana Kongresi'nde bildiri olarak sunulmuştur.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=