MAKALE vanayı açmakta ve içeriye hava emmektedir. Belirtilen vana, sistem çalışırken oluşan küçük hava kabarcıklarını tahliye etme özelliğine sahip değildir ve böyle bir amaç için kullanılmamalıdır. Çift Küreli/Üç Fonksiyonlu Hava Vanaları (Resim 3) ise, Şekil 5'te de görülebileceği gibi Tek Küreli/Çift Fonksiyonlu Hava Vanalarına benzer bir gövdeden oluşmakta, fakat ana kürenin yanında ek olarak küçük bir küre daha bulunmaktadır. Böylelikle ana küre, şebeke doldurulurken büyük miktarlarda hava kütlelerinin sistemden tahliyesine ve şebeke boşaltılırken büyük miktarlarda hava kütlelerinin sisteme emilmesine yol açarken küçük küre, çalışma esnasında oluşan hava kabarcıklarının sistemden tahliye edilmesine yol açar. Vana, üç fonksiyonu da içerdiği için su şebekelerinde en çok tercih edilen hava vanasıdır. 1 Şekil 5. 134 Tesisat Dergisi Sayı 169 - Ocak 2010 Resim 4. Darbesiz Hava Vanaları (Resim 4) ise farklı çaplı, çift çıkışa sahip hava vanalarıdır. Çift Küreli/Üç Fonksiyonlu Hava Vanalarının bütün özelliklerini kapsayan Darbesiz Hava Vanaları, bu özelliklerin yanında darbesiz kapanma özelliği gösterir. Su kütlelerinin yüksek hızlarda hareket etmesi sonucu şebeke içerisindeki hava da yüksek hızlarda itilmektedir. Dolayısı ile oldukça hızlı olarak tahliye edilen hava, içeride negatif basınç oluşturarak su kütlesinin daha da hızlanmasına yol açmaktadır. Böyle bir durumda su kütlesi, hava vanasına ulaştığında çok yüksek hızlarda vanaya çarparak sistemde darbe oluşmasına sebep olur. Böyle durumlarda, standart hava vanaları yerine darbesiz hava vanaları kullanıldığında, yüksek hızlarda tahliye edilen hava kütlesi, vananın önündeki özel darbe klapesinin kapanmasına Resim 5. Şekil 6. sebep olur ve hava tahliyesi daha küçük ikinci bir orifisden yapılır. Böylelikle hava tahliyesinin hızı düşürülür ve şebeke içerisinde hava yastığı oluşturulur. Yüksek hızlarda seyreden su kütlesiise yavaşlayarak darbesiz bir şekilde sistemde yoluna devam eder. Darbesiz Hava Vanaları, özellikle su geçiş hızının yüksek olduğu derin kuyu pompa sistemlerinde tercih edilmektedir. Yüksek risk taşıyan, ani pompa kapanması ve su kütle ayrışması ihtimali bulunan sistemlerde emniyet amaçlı Vakum Vanaları (Resim 5) bulunmalıdır. Vakum Vanaları, içerisinde yüzer top sistemi bulunmayan, klape ve karşı ağırlık mantığı ile sızdırmazlık sağlayan bir hava vanasıdır (Şekil 6). Bu özelliğinden dolayı vana, standart hava vanalarına oranla daha hızlı açılarak daha büyük miktarlarda hava kütlesini şebekeye emebilir. Ani pompa kapanması yaşandığında veya su kütlesi ayrışması oluştuğunda, şebekeye olabildiğince hızlı miktarlarda hava emilmelidir. Bunun nedeni, içeride oluşabilecek negatif basınçların şebekeye zarar verme olasılığıdır. Dolayısı ile, bu gibi acil durumlarda vakum vanaları açılarak sistem parametrelerini normal seviyelere düşürürler. Vakum Vanaları, yüksek kapasiteleri ve hızlı tepkileri dolayısı ile oldukça avantajlıdır fakat sistemden hava tahliye etme özellikleri bulunmadıkları için sadece acil emniyet vanaları olarak kullanılırlar. Daha önceki bölümlerde de bahsedildiği gibi boru hattı içerisindeki küçük hava kabarcıkları sistemin verimini düşürerek pompalama maliyetlerini artırmakta ve boru hattı içerisindeki korozyon oluşumunu hızlandırmaktadır. Şebekenin tepe noktalarında toplanan bu hava kabarcıklarını sistemden tahliye etmek için l" Tek Küreli/Tek Fonksiyonlu Hava Vanaları (Resim 6) kullanılır. Şekil 7'de de görüldüğü üzere, vana içerisinde, bir pime bağlanmış yüzer bir top bulunmaktadır. Vana içerisine giren hava kabarcıkları yüzer topu düşürmekte ve vana çıkış orifisinden tahliye edilmektedir. Vana, sadece hava kabarcıklarını tahliye fonksiyonuna sahip olmakta ve büyük çaplı hava emme ve tahliye fonksiyonlarına sahip olmamaktadır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=