MAKALE felaketlerin aksine, bu küresel krizin ortak bir uluslararası müdahaleyi harekete geçirmediği ifade edilmektedir. 2006 İnsani Gelişme Raporu başyazarı Kevin Watkins; "Su ve temizlik/sağlık koşullan konusunda, dünyada gereğinden fazla konferans faaliyeti yapılıyor, ama ortada hiçbir inandırıcı eylem yok" diyerek bu sorunu kalkınma gündeminin başköşesine yerleştirecek bir Küresel Eylem Planı'na ihtiyaç olduğundan söz etmiştir. Su sorununun küresel ölçekte ele alınmasını ge rektiren birçok unsur mevcuttur. Bunun yanı sıra su sorunu, bazı bölgelerde bölgesel işbirliği poli tikaları ve stratejileri ile de ele alınıp çözülebilir. Esas olarak dünyada su ve temizlik sorununda ilerleme sağlanması için büyük miktarda ve çok uzun vadeli geri ödeme koşullarıyla yatırım ya pılması gerekmektedir. Bunun için de yeni finans model ve stratejilerine ihtiyaç bulunmaktadır. Dünya genelinde öncelikli olarak su kaynakla rının geliştirilmesi için doğal dengeyi bozan ve suyu kirleten uygulamalardan uzaklaşılmasına yönelik bilincin artırılması gerekmektedir. Yaşanan su sorunları bu konuyu yakın gelecekte dünya gündemine daha fazla taşıyacaktır. Bu nenle çevre duyarlılığının artması gibi su ko nusunda da duyarlılığın artacağı ve denetimin daha etkili olacağı bir geleceğe, doğal dengesi ve kalitesi bozulmamış şekilde daha fazla su potansiyeli ile girilmesi önemli olacaktır. Bu koruma bilincine paralel olarak da, suyun daha verimli kullanılmasına yönelik sosyo-ekonomik ve sosyokültürel gelişmenin sağlanması için de ülkesel, bölgesel ve küresel ölçekte çaba gösterilmelidir. Ancak hızla gelişen teknolojinin dün yadaki su sorunlarının yapay tatlı su üretimi ile çözülebileceğine dair yanılsamaları artırabileceği görülmektedir. Deniz suyundan ve atık sulardan tatlı su üretiminin doğal su kaynaklan çok kısıtlı olan belirli bölgelerde uygulanan zorunlu çözümler olduğu gerçeği göz ardı edilmemelidir. Teknolojideki gelişmelerin yapay su üreterek su sorununun çözümüne ancak kısıtlı ve yerel çö zümler üretebileceği ve çevresel sorunlara neden olabileceği akıldan çıkartılmamalıdır. Ülkemizde ekonomik olarak geliştirilebilir, yenilenebilir toplam su kaynaklarının % 64'ü 134 Tesisat Dergisi Sayı 165 - Eylül 2009 henüz kullanılmamaktadır. Suya olan talebin artması, suyun nitelik ve niceliksel olarak kötüleşmesi, çevre kirlenmesi ve olası iklim de ğişiklikleri karşısında, su kaynaklarının doğru kullanımı ve elde edilecek faydanın "sürdürü lebilir kalkınma" kavramı ile bağdaşır düzeyde sağlanması için öncelikle bir ulusal strateji ve planlamaya gereksinim bulunmaktadır. Bu ulusal strateji kapsamında yasal ve yapısal düzenlemelere acilen ihtiyaç bulunmaktadır. Ulusal bir su stratejisi kapsamında yapılacak yasal ve yapısal düzenlemelerle su kaynaklarının merkezi kamusal planlama ile verimli olarak geliştirilmesi ve kullanımı sağlanabilir. Bu kapsamda ulusal planlamaya geçmeden önce su kaynaklarının niteliksel ve niceliksel olarak incelenmesi ve potansiyellerinin daha hassas olarak belirlenmesi gerçekleştirilebilir. Diğer bir deyişle, su ve toprak kaynaklarımızın envanteri daha detaylı bir çalışma ile güncellenebilir ve bu kaynaklar nicelik ve nitelik açı sından gerçek zamanlı takip ve gözlem altına alınabilir. Bu çerçevede etkili çalışan bir akım ve kirlilik gözlem ağı oluşturulması, su kaynakları veri bankası kurulması, idari yapıların verimliliğinin artırılması ve mevcut sulama ve içme suyu tesislerindeki kayıpların önlenmesi ne yönelik çalışmalar gerçekleştirilebilir. Sulama suyunun verimli kullanılabilmesi, ül kemizin su yönetimi açısından büyük önem taşımaktadır. Bunun için çalışmaların hav za bazında ele alınması, havza su verim ve tüketim dengesinin yeni teknolojik bilgilerin çerçevesinde kurulması, yasal altyapının oluşturulması gerekir. Bu çerçevede, suyun planlanması, yönetilmesi uygulamaları sürdürülebilir, katılımcı ve demokratik yapıya uygun politikalar geliştirilerek etkinleştirilebilir. Daha etkili bir gözlem ağı ve veri bankası su tahsisi konusundaki karmaşanın önlenmesi ve suyun havza ölçeğinde entegre ve verimli bir şekilde kullanılması konusunda yol göstermesi anlamında büyük önem ve önceliğe sahiptir. Bu nedenle bunun bir an önce oluşturulması gereklidir. Bunun yanı sıra, kurak dönemde gerek içme ve kullanma gerekse sulama suyu talebini karşılayabilmek için ülkemizdeki aktif depo lama hacminin artırılması ve bunun için de en azından inşa halindeki barajların ve göletlerin acilen tamamlanması önem taşımaktadır. Kuraklığın tarım sektöründeki olumsuz etkilerini en aza indirebilmek için, ihtiyaç duyulan depolama tesisi ve sulama yatırımları havza bazında belirli bir bütünlük içinde ve sektöre! gereksinimler göz önünde bulundurularak yapılmalıdır. Bazı durumlarda havzalardaki su potansiyeli ve talebi arasındaki farklılıklar havzalar arası su taşınımını gündeme getirmektedir. Bu gibi durumlar, bölgesel ölçekte planlamayı ve dolayı sıyla merkezi planlamayı zorunlu kılmaktadır. Bu nedenle su kaynaklarının gözlenmesi, plan lanması, değerlendirilmesi, kullanımı ve yönetilmesinde çok başlılık ve yetki karmaşasını ortadan kaldıracak bir model oluşturulurken merkezi kamusal planlamanın mutlaka dikka te alınması gereklidir. Kaynaklar [11 Yıldız D (Ed.) 2007 Ed. "Su Raporu. ", USİAD Yayını. Ulusal Sanayici ve İşadamları Derne ği, Haziran 2007, Ankara. [21 Peter H. Gleick, Water in Crisis, New York Oxford University Pres 1993. [31 2006 Küresel İnsani Gelişme Raporu BM Unesco. [41 World Resources 2000-2001. People and Ecosystems. World Resources lnstitute (WRIJ, Washington DC 2000. [51 Özlü, H 2007 DSİ Genel Müdürlüğü İşletme ve Bakım Dairesi Başkanlığı Takdim Raporu, 2007. [61 Kanber R. 2006 Prof Dr. "Türkiye'de Su Kay nakları Potansiyeli: Kullanımı, Sorunları ve Çözüm Önerileri" Bildiriler Kitabı, TMMOB İMO Su Politikaları Kongresi, cilt 1, s. 1-12, Ankara [7] DSİ, 2004. 1995-2004 50. Yılında DSİ. Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı DSİ Genel Mü dürlüğü, DSİ İdari ve Mali İşler Daire Başkan lığı, Basım ve Fotofilm Şb. Md., 84s. Ankara. [81 DPI 2001. Su Havzaları ve Yönetimi Özel İh tisas Komisyonu Raporu, DPT Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005), Ankara. ■ Bu makale, 16-18Ekim 2008 tarihleri arasın da yapılan 6. Pompa ve Vana Kongresi'nde bildiri olarak sunulmuştur.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=