TEKNİK TANITIM M,ıgnaOrlvo A$O'"'!' 8eıt Dmıe looı,,,dRDtorCım�v,r(.anıp.) -Mo,,ı,._.om..ASDS.aı, ---U.llS- ,000 ---------------� , ... 1 '� SDO ...._--���-------------< ; -, 1 • 1 • 600...._______......_�-------------< 1 1 1 LllO f-----l----+--------------1 1 2ı00 �-----..ı.'-------"�,-, -----------4 .,. __ _ -------------- o '--__......_____________, o s w u 2ı0 � � � � � � � � � ro R,c,.4' 1.Vft Tımo fş,ıtc.onds) Şekil 5. Akım/Zaman grafiği; 1800 Dev/dk 125 Hp motor ve kasnak bağlantılı santrifüj fan. Mavi kesikli grafikmotorun normal sert kalkış akımını ifade etmektedir. Motor sert kalkışta yaklaşık 10 saniye süresince 875 amperin üzerinde akım çekmektedir (480 volt trifaze 975 hp ye denk tüketim) Şekil 6. Daishowa American Kağıt Fabrikası paralel atıksu pompaları 1175 dev/ dk 100 Hp. Kırmızı düz grafik, manyetik ASD'nin motor kalkış süresini 1,5 saniyeye indirmekle kalmayıp fanın devre dışı bırakıldığı yüksüz çalışma süresinde sistemin tüketimini 142 amperden 49 ampere düşürdüğünü göstermektedir. ASD eksenel ve açısal mil kaçıklıklarını tolere ederek sistem kurulumunu basitleştirir ve konvansiyonel sistemlerle karşılaştırıldığında vibrasyon transferini önemli miktarlarda düşürür. Sonuç olarak rulman, keçe, conta vb. Ekipmanlardaki alışılagelmiş aşınmaları minimize ederek sistemin operasyonel ömrünü uzatıp güvenilirliğini artırır. ASD'ler bugüne kadar sürekli gözlenen sistemlerde konvansiyonel akım/yük kontrolü ile çalışan sistemlere kıyasla% 25 - % 66 oranında enerji kazanımı sağlamışlardır. İlave olarak ASD'ler akışkan türbülasyonundan kaynaklanan vibrasyonu elimine etmiş ve vanalı sistemlerde su darbelerinden doğan hasarı engellemişlerdir. Sabit mıknatıslı ASD'ler birçok uygulamada enerji açısından aynı oranda verimli olmalarına rağmen yüksek kurulum ve bakım masrafları gerektiren frekans konvertörlerine karşı güçlü ve çekici bir rakip olmaktadırlar. Frekans konvertörlerinin aksine ASD'ler hiç bir zarlı harmonik oluşturmazlar ve sistemdeki voltaj düşmelerinden etkilenmezler. Frekans konvertörleri motor ve yük arasında konvansiyonel bağlantı gerektirmeleri sebebiyle ASD'nin ayrıca elimine ettiği vibrasyon, mil kaçıklığı ve ekipman aşınması problemlerini çözmemektedirler. Son 144 Tesisat Dergisi Sayı 163 -Temmuz 2009 olarak tipik bir Frekans konvertörünün servis ömrü 8 - 10 yıl iken sabit mıknatıslı ASD'lerin manyetik teknolojisi 30 yıla varmaktadır. Basit fakat etkili teknolojisi nedeniyle ASD'ler 2001 yılında ABD'deki "lndustry Weekly" dergisi tarafından yılın teknolojisi olarak seçilmiştir. Kurulum Örnekleri Tipik ASD kurulumu. Daishowa American Kağıt Fabrikası Port Angeles, Washington (Şekil 6). Sistem bütün gün tam hızda çalışmak üzere tasarlanmış. Sistem kontrolü seviye vanaları ile beraber çalışan by-pass vanası ile sağlanmaktadır. Atıksu seviyelerini bu vanalarla kontrol etmek sistemde enerji kaybı, vibrasyon, bakım problemleri oluşmasına ve mevcut ekipmanın ömrünün kısalmasına sebep olmuştur. Pompa merkezi sorumluları frekans konvertörü kullanmayı öngörmelerine rağmen kısıtlı yer olanakları ve yüksek altyapı masrafları sebebiyle bundan vazgeçmek zorunda kalmışlardır. Pompa hızının kontrolü için frekans konvertörü yerine 2 adet ASD kullanılmıştır. ASD'ler gereken sistem debisini sağlayarak enerji ihtiyacını 142 kWh'den 62 kWh'a düşürerek 80 kWh'lık kazanım sağlamışlardır. Bu kazanım isletmeye yıllık 700,000 dolar tasarruf sağlamıştır. Bu geri kazanıma ek olarak ASD'ler, zararlı vibrasyonu ve su darbelerini elimine ederek yıllık 1 5,000 dolar kazandırmıştır. Bakım Müdürü Terry Datson, manyetik sürücünün işletmeye üstün enerji kazanımı ve akım kontrol kabiliyeti kazandırdığını ifade etmiştir. Terry Dotson, "Kendi işletmemizde uygulanabilecek diğer yerleri araştırıyorum, sanırım selüloz ve kağıt endüstrisinde henüz akla gelmemiş birçok uygulama bulunmakta". Yeni teknoloji Kanada'da aktif olarak pazarlanmaktadır. Yeni bir ASD, Waterloo, Ontario Müdürlüğünce bir endüstriyel kompleks de booster pompa merkezine yakın zamanda kurulmuştur. Waterloo Müdürlüğü frekans konvertörlerinin problem olduğu ve hatta yedek parça bulunmamasından dolayı 8 yıldır kullanılan frekans konvertörünü ASD ile değiştirmek zorunda kaldığı çok sayıda su ve kanalizasyon sistemlerine hizmet vermektedir. Bu endüstriyel komplekste karşılaştırma ve ASD'nin frekans konvertörü yerine kullanılmasının uygun olup olmadığını denemek amacıyla, frekans konvertörü ve ASD paralel olarak çalışan iki 3600 dev/dk 30 hp'lik pompa üzerine kurulmuştur. Bu makale hazırlanırken sonuçlar henüz belirlenmemiştir. Türkiye'de, manyetik kaplin ve sürücü teknolojisinin (Manyetik Sürücü, ASD) bugüne kadar Nuh Çimento'da kaplin kırma problemine karşın (manyetik kaplin), ERDEMİR 2. sıcak haddehanede indirgenemeyen vibrasyonu kontrol altına almak amaçlı (manyetik kaplin), TÜPRAŞ Derince tesislerinde, İSKİ Maden Terfi Merkezi'nde enerji kazanımı amaçlı çalıştığı bilinmektedir. ■ Yazan: Ken Black P.E. Kaynak: Electrical Line, Mart/Nisan 2003 Tura Danışmanlık ve Mühendislik Hizmetleri
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=