(/) (/) o o <( z � � � o MAKALE Sanayide Enerji Tasarrufu ■ ■ ■• Çalışmalarının Onemi ve Uygulama Ornekleri 2. Bölüm Makalenin 1. bölümü, Tesisat Dergisi, Haziran, 162. sayıda yayınlanmıştır. Küreselleşen ekonomi ve artan rekabet şartlarının hüküm sürdüğü günümüzde enerji, bir ekonomideki talep ve arz üzerinde oldukça etkili bir rol oynamaktadır. Bu noktadan hareket ile talep açısından bakıldığında enerji, tüketicilerin faydalarını maksimize etmeleri için satın aldıkları bir ürün niteliğindedir. Arz açısından ise enerji, emek ve sermaye gibi önemli bir üretim faktörüdürveçoğu üretimvetüketim faaliyetlerinde gerekli birgirdi olduğu için, ülkelerin ekonomik gelişmelerinin ve sosyal refahın oluşturulmasında belirleyici ve kritik bir konuma sahiptir. Geçmişte yaşanan enerji krizlerinin etkisiyle maliyetlerin artması sonucu enerji, ekonomik gelişmelerin ölçülmesinde önemli bir noktaya gelmiştir. Onur UNLU 2001 yılında YT.Ü. Makine Fakültesi'nden mezun oldu. Engineering Business Management yüksek lisans eğitimini University OfWarwick'te (İngiltere) 2002 yılında tamamlamış ve Üniversal Makine ve ısı Sanayi Tic. A.Ş. firmasında endüstriyel sistem yatınmlan alanında çalışmaya başlamışbr. Halen kurucu ortağı olduğu ESCON Energy Savings Consultancy firmasında enerji yatınm ve enerji geri kazanım danışmanlığı konusunda çalışmaktadır. Bu çalışmanın amacı, enerjinin ve enerji tasarrufu çalışmalarının önemini ortaya koymak, yapılabilecek olan uygulamalardan örnekler vermek ve konu ile ilgili bilincin artmasına katkı sağlamaktır. Çalışmada belirtilen bilgiler çok çeşitli kaynaklardan alınmış olup, sunulan örnekler ise gerçek hayatta sanayi tesislerinde ya da endüstriyel işletmelerde uygulanmış örneklerdir. Bu noktadan hareketle amaç, bilinmeyen bir şeyi ortaya koymak değil, literatürde var olan ancak bilgi ve ilgi eksikliği nedenleri ile oluşan milyarlarca dolar değerindeki kaybın hangi noktalarda ve hangi yöntemlerle aranması gerektiğini vurgulamaktır. Toplam üretim ve işletme maliyeti içerisinde küçük bir paya sahip olduğu düşünülen enerji maliyetinin aslında parasal olarak işletmenin karıyla karşılaştırıldığında ne kadar büyük olduğunun altının çizilmesi ve örneklerle desteklenmesidir. Değişik sektörlerde yapılan enerji denetleme çalışmalarında ortaya çıkan tablo sonucunda, sanayi tesislerinin ve endüstriyel işletmelerin % 95'inde % 5 ila 40 arasında enerji tasarrufu yapılmasının mümkün olduğu görülmektedir. Daha da çarpıcı olan konu ise, sanayi tesislerinde ve endüstriyel işletmelerde hiç yatırımsız veya az yatırımlı önlemlerin uygulanması ile asgari % 10 oranında enerji tasarrufu sağlamak mümkündür. Bu oran enerji tüketimine ve enerji tasarrufuna verilmesi gereken önemi gözler önüne sermektedir. 8. Enerji Tasarrufu Uygulama Örnekleri 8.1. Atık Baca Gazı ısısından Enerji Tasarrufu Uygulaması Uluslararası bir kimya firmasının üretim işletmesinde, enerji tasarrufu çalışmaları kapsamında yapılan ön audit çalışmasının sonucunda, mevcut buhar kazanı bacalarından atılan atık gazların duyulur ısısından istifade ederek kazana verilen besi suyunun ısıtılması ile ciddi enerji tasarrufu sağlanacağı tespit edilmiştir. Yapılan detaylı audit çalışmasında, işletmenin iki adet aynı ısıl kapasitede buhar kazanının olduğu, bu kazanlardan birinin yedek, diğerinin ise aktif olarak çalıştığı tespit edilmiştir. Buhar kazanlarının teknik verileri: 116 Tesisat Dergisi Sayı 163 - Temmuz 2009 ısıl Kapasite Buhar Üretim Kapasitesi Buhar İşletme Basıncı Baca Gazı Sıcaklığı Besi Suyu Sıcaklığı : 6.000.000 Kcal/h : 10.000 Kg/h : 8 Barg : 200 °C : 80 °C Kazanı terk eden duman gazlarının sıcaklığının kazandaki suyun doyma sıcaklığından daha yüksek olması ısı geçişi için şarttır. lsı geçişinin pratik ve ekonomik olarak makul seviyelerde olabilmesi için su ile duman gazı sıcaklıkları arasındaki fark eski yaklaşımda 100 ile 150 °C mertebelerinde iken, günümüzde bu fark 50 ile 75 °C mertebelerine kadar indirilmektedir. Bu durumda hiçbir önlem alınmazsa, buhar kazanlarında duman sıcaklıkları 200 ile 350 °C arasında bir değerde dışarı atılmaktadır. Özellikle bazı tip kazanlarda bu baca sıcaklıkları çok yüksektir. Halbuki duman gazları asit yoğuşma sıcaklık değerlerine kadar soğutulabilir. Bu değer yakıtın kükürt içeriğine bağladır. Aradaki bu sıcaklık farkından faydalanabilmek ve enerji tasarrufu sağlamak için baca gazı ekonomizeri kullanılır. Baca gazı ekonomizerine giren ve ısıtıcı akışkan olan yüksek sıcaklıktaki duman gazları ile brülör yakma havasını, besi suyunu ya da make-up suyunu ısıtmak mümkündür. Uluslararası kimya firmasındaki enerji tasarrufu çalışması için yapılan gerekli ölçüm ve hesaplamaların ardından, iki buhar kazanı hiç-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=