MAKALE c. Sosyal boyutları: • İşçi sağlığı ve mekan emniyeti, • Halka ve yaşam kalitesine olumlu etkileri"[l]. 1.1. Mimari Tasarımda Çevresel Faktörleri Düşünmenin Etkileri "Çevresel sorunlara bir çözüm önerisi olarak geliştirilen sürdürülebilirlik kavramı, ekolojik bilinç ve çevreci bir kalkınma politikasıyla ekonomik gelişmeyi de beraberinde getirir. Bu kavramın en etkin olduğu alan mimari yapılanma olmalıdır. Sürdürülebi lir mima�i tasarımda amaç; doğa, topografya, iklim koşullarına uygunluk, geri dönüşümlü malzeme seçimi, atık denetimi, yeni lenebilir kaynak ve etkin enerji kullanımıyla enerji, su ve malzeme korunumu sağlamak, yaşam kalitesini yükselterek kul lanıcıya ve gelecek kuşaklara küresel bilinçle sağlıklı bir ortam sunmaktır. Böylece tasarımı doğal yaşam döngüsüne kavuşturan teknolojiyle mimari buluşmalıdır. Her dönüşüm çalışmasından veya geliştirilen yeni yapı sisteminden gözle görülebilir kazanç sağlanacağı ve kazançların da gerek ekolojik unsurlar gerekse ekonomik açıdan gözardı edilemeyecek boyutlara ulaşacağı bir gerçektir"[2). Ayrıca bu bağlamda genel amaç bu tür çalışmaların yaygınlaştırılması olmalıdır. Tablo l'de mimari yapılanmanın bi limsel boyutlarda etkileri, yapı lanma aşamasından yıkıma kadar somut örnekler ve veri lerle sunulmaktadır. 2. Sürdürülebilir Mimari Tasarımda Enerji Korunumu ve Mekan Konforu Sürdürülebilir mimari tasarımın hedefleri; "binayı kullanacak olanlar için dayanıklı, emniyetli, sağlıklı, rahat ve ekonomik ortamların yaratılması, binaların ve çevrelerinin tasarım, yapım, işletim, kullanım, bakım-onarım, yıkım ya da yeni işlev kazandırma aşamalarında, ekolojik sistemlerin korunmasına yönelik olarak enerji, su, malzeme, arsa, sermaye gibi tüm kaynakların etkin(verimli) kullanımıdır. Kaynak kullanımında etkinliğin artırılması için ise; • Tasarruf etmek; daha az kullanarakaynı kaliteyi ya da performansı yakalamaya çalışmak, israfı önlemek, • Tekrar kul lanım; uygulanabilir, güvenli ve sağlıklı olması açısından koşullar yeterliyse atmamak, değerlendirmek • Dönüştürmek; yeniden kullanıma sokulabilme koşullarını oluşturmak ya da dönüştürülebilir olanı tercih etmek. • Yenilenebilir, çevre dostu ve sağlıklı olana öncelik tanımak, çevreyi kirleten ve tükenme riski olanları azaltmak önerilmektedir"[4). Tablo 1. Mimari Tasarımların Yapılanma Aşamasından Yıkıma Kadar Çevresel Etkileri [3] Yapım Malzeme Kullanımı: Yenilenemeyen kaynakların tüketilmesi, malzemelerin üretimi esnasında kirliliğin oluşması, yapım malzemelerinin paketlenmesi esnasındaki atıklar Yerleşim Alanlarının Hazırlanması ve Kullanımı: Hayvan yaşam alanlarının zarar görmesi, doğal manzaranın tahrip olması, inşaat esnasında atıkların suyu kirletmesi, erozyon, C02 emen ağaçların zarar görmesi, yabancı bitkilerin verdiği zarar, kentleşmenin genişlerken yeşil alanları yok etmesi ve buna bağlı olarak araçların çevreye verdiği zarar, gübre, haşare ilaçları ve diğer kimyasal maddelerin kullanımıyla su kalitesinin bozulması. Kullanım Enerji Kullanımı: Hava kirliliği, güç istasyonlarından yayılan S0/Sülfürdioksit), N0X(Nitrojen), Cıva ve diğer ağır metaller, bina enerji tüketimi ve binalara enerji nakli, sera gazı (C02 ve Methane) yayılımı (Küresel ısınmaya katkıda bulunur), kömür madenciliğinden, diğer fosil yakıtların çıkarılma çalışmaları ve güç santrallerinin termal kirliliği, binalarda kullanılan elektriği üreten güç santrallerinin bacalarından çıkan çamur, uçuşan küller ve nükleer atıklar, yakıt çıkarmanın sebep olduğu doğal yaşam tahribatı. Binaların Kullanımı: Yeraltı kaynaklarına gelen atıklar, yeraltı suyunun tüketilmesi, bina etrafındaki mikroklimanın değişmesi, kentsel ısı adacıklarının etkisi, soğutucuların ve klimaların ozona zarar vermesi, gece vakti ışık kirliliğ i , su tüketimi, iyileştirme gerektiren atık su, katı atık maddelerinin meydana gelmesi, temizlik maddelerinin bina içi su ve hava kalitesini bozması. Yıkım Yıkım israfı (kullanılmış çelik, beton, ahşap, cam, metal vb.), yıkım için gereken enerji tüketimi, toz yayılımı, etrafta yer alan yapılara verilen zarar, yıkım atıklarını taşımak için yakıt kullanımı ve bunun havaya yaptığı kirlilik. Resim 2. Sürdürülebilir mimaride etkin enerji kullanımı ve aydınlatma teknolojisini estet i k ile buluşturan ışık tasarımı; Solar Pipe Light, Washington (6). 80 Tesisat Dergisi Sayı 158 - Şubat 2009
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=