TEKNİK BİLGİ ze etmek ve sistemdeki su arıtmasının genel maliyetini azaltmak için membran kademesi öncesi enerji kullanımını azaltmak maksadıyla membranları kirleten midye veya yosunlardan temizlemektir. Çevresel Ayak İzi Su arıtma profesyonelleri çok kademeli filtrasyon sistemlerini geliştirdikçe, filtrasyon işleminin çevrede bıraktığı ayak izlerinin farkına varmaya başladılar. Çevresel ayak izi, haber başlıklarına geçen ve bazı teknolojilerin gerçek maliyetleri hakkında ciddi kaygılar uyandıran karbon ayak izi konseptinin ötesine geçti. Çevresel ayak izi şunları içerir: • Su • Enerji • Sarf malzemeleri (kartuş, torba vb.), • Kimyasallar, • Fiziki alan ve altyapı. Yukarıda belirtildiği gibi, iyi tasarlanmış çok kademeli bir filtrasyon sistemi su arıtma sisteminin çevresel ayak izini önemli ölçüde azaltabilmektedir. Su yoğun veya kimyasal temizleme gerektiren teknolojileri, verimli kendi kendini temizleyen teknolojilerle değiştirmek, sistemden dışarı atılan maddeleri önemli ölçüde azaltacaktır. Torba veya kartuşların öncelerine yerleştirilen verimli ince filtrasyon "düzelticiler" sık sık kartuş değiştirme ihtiyacını azaltacaktır. Bir filtrede veya tüm filtrasyon sisteminde meydana gelen hed düşmesini -basınç kaybınıdikkate almak ve hesaplamaları buna göre yapmak enerji yoğun pompa ihtiyacını en aza indirecek seçeneklere götürecektir. ABD, California'daki Affordable Desalination Collaboration'a (Düşük Maliyetli Tuzdan Arındırma İşbirliği) göre optimize edilmiş bir tuz arıtma tesisi bütçesinin yüzde 9'u, ön filtrasyonda kullanılan enerji oluşturmaktadır. Bu rakamı enerji kullanım bakımdan verimli, bir başka ifadeyle daha az elektriğe ihtiyaç duyan, düşük basınçta çalışan ve en düşük basınç kaybı getiren, teknolojileri seçerek azaltmak, tuzdan arıtmanın genel maliyetinde önemli etkiler sağlayabilir. Benzeri konsept, daha düşük yoğunluktaki su arıtma işlemlerine bile uygulanabilir. Gerçekten de bu sistemlerde ön filtrasyonda kullanılan enerji, genel enerji büt132 Tesisat Dergisi Sayı 158 - Şubat 2009 Egzoz valfi Düşük basınçta buharlaştırma odası POS Dağıtım kutusu kutusu Şekil 5. Oldukça yüksek verimli otomatik kendini temizleyen elek filtreler su arıtma sisteminin çevreye bıraktığı "ayak izini", kullandığı su, enerji, kimyasallar ve alanı minimize ederek küçültebilir. çesinin yüksek bir kısmını temsil etmektedir. Amiad firması, Otomatik Mikro fiber (AMF) filtrasyon sistemlerini membran piyasasına tanıttığında, kendi kendini temizleyen ince tel filtrelerin ters azmaz filtrelerinin kimyasal madde kullanım ihtiyacını membranların önünde kullandığımız kartuş filtrelere mukayese edildiğinde dört kat kadar azalttığını keşfettik. Kimyasal temizleyici kullanımındaki düşüşe ve taşıyanların daha az temas etmeleri faydalarına ilave olarakters azmaz tesisi, temizlik nedeniyle durma zamanı dörtte bire indiğinden daha verimli çalışmaya başladı. Bunun sonucu olarak saat saatgeri kazanım değerleri belirgin seviyede ilerlemiştir. İlave olarak, bir kartuş sisteminin değiştirilmesi, sarf malzemelerinin çıkartılması, değiştirilmesi, taşınması ve elden çıkartılması ile gelen masraf ve işçilik de ortadan kaldırılmaktadır. Bu anlamda, bu değişiklik bir takım temel çevresel ayak izi değişkenleri üzerine önemli etki yaptı. Fiziksel ayak izi, genellikle çevresel ayak izinin ihmal edilen bir elemanıdır. Örnek olarak, kıyıdan açıktaki bir petrol platformu veya savaş gemisi için her metreküp ve her kilogram olarak ağırlık, buralarda kullanılacak filtrasyon sisteminin geliştirilmesi için hayati öneme sahip hususlardır. Fakat kuru bir toprakta dahi altyapı giderek artmaktadır ve yer veya alan en pahalı unsur olmaktadır. İyi bir filtrasyon sistemi bunları dikkate almak zorundadır. Ekip Çalışması Kilit Faktördür Çok kademeli filtrasyon sistemleri, etken hususların dikkatle ele alınmasını gerektirir. Belli bir su kaynağı için su arıtma sistemi geliştirilmesi, bir doktorun bir hastası için reçete yazması gibi bir karardır. Doktor hastasını görmeli, semptomları değerlendirmeli, altında yatan nedenleri anlamalı, sorunu neyin veya nelerin artırdığını belirlemeli ve reçeteyi bunlara göre yazmalıdır. Benzer olarak birfiltrasyon sistemi tasarımcısının su kaynağında ne olduğunu ve ne kadarolduğunu tam ve doğru olarak bilmesine ihtiyaç vardır. Bir sonraki adım ise sistemin çıkış ucunda istenen su kalitesinin ne olduğunu dikkate almaktır. Bu içme suyu mu ya da mikroçip yapımında kullanılacak aşırı saf proses suyu mu olacaktır veya bir soğutma kulesinde kullanılacak su mudur veya sanayideki sızmazlık elemanlarında ve pompa boğazlarında kullanılacak su mu olacaktır? Sanayi tesisinde kullanılacaksa bu tesis gıda mı yoksa pik demir mi üretmektedir? Son olarak tasarımcılar değişik teknolojilerin çok kademeli filtrasyon sitemlerinde nasıl reaksiyon vereceğine karar vermek için suyun hem kaynağına hem tesisten sonrasına bakmalıdır. Optimal derecede filtrasyonu seçmek veya her kademede ne kadar basınç tutulması veya kullanılması gerektiğini belirlemek önemli ölçüde sistemin içinde bulunan belli filtrece etkilenir. Bütün bu değişkenler akılda tutularak, istediğimiz bize gereken ölçüde saflıkta suyu verimli ve etkili şekilde üreten mükemmel çok kademeli filtrasyon sistemleri geliştirilebilir. Planlama ve mevcut teknolojinin iyi bir uygulamasıyla Hipokrat'ın mutlu olacağı sonuçlar alırken su arıtma işlemlerimizin çevrede bıraktığı ayak izlerini azaltabiliriz.■ *Yazan: Jim Lauria Aimad Filtration Systems Kaynak: Filtration & Seperation, Aralık/2008
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=