TEKNİK BİLGİ zit türü olan ve kriptosporidiyozise neden olan mide bağırsak hastalıkları oluşturan Cryptosporidium parvum, ABD'nin Wisconsin eyaletinin Milwaukee kentinde 1993 yılında gözükmesinden önce esas olarak birçok su arıtma profesyonelince bilinmemekteydi . Hastalığın ilk çıkışında yaklaşık 403 bin insan etkilendi ve bunlar arasında 100 kadarı ölümle sonuçlandı. Milwaukee vakasından ve sonra gelen birkaç vakadan sonra Crypto, Amerikan su endüstrinde önemli bir problem olarak ele alındı. Moleküler seviyede ise dünyadaki su temin şirketleri içme suyu kaynaklarında bulunan farmasötik maddeler ve diğer kimyasalların kalıntı seviyelerini kontrol etmek üzerinde artan bir baskı altındadırlar. Suyun arıtılmasına olan talep şüphesiz ki konu üzerinde yapılan araştırmalar çoğaldıkça ve hatta daha hafif konsantrasyonlarda bulunan bu bileşikleri keşfetme imkanlarımız arttıkça, daha da artacaktır. Yeni kirleticilerle yapılan mücadelelere ilave olarak, su arıtma profesyonelleri yeni kullanıcılar ve yeni standartlara karşı da uğraş verme durumundadırlar. Örneğin yüksek teknolojide seramik üretimi veya elektronik sektöründe olduğu g i bi çok hassas taşlama proseslerinde su saf olmalıdır -yüksek performanstaki malzemelerde serbest dolaşan metallere veya kimyasallara karşı hiçbir tolerans yoktur. Bunların yanında, atık suların üçüncü kademede arıtılmalarına artan bir ilg i vardır. Singapur, "NEWater" programı ile arıtılmış atık suları içme suyu kaynağı haline döndürmektedir ve San Diego, California tuvaletten-musluğa programı üzerinde çalışmaktadır. Bu çok hassas filtrasyon suyun kaynaklarının korunması için inanılmaz boyutta imkanlar açmaktadır, fakat bu çok iyi tasarlanmış, yüksek etkinlikte, çok kademeli filtrasyonun verimli bir şekilde çalışmasına ihtiyaç duymaktadır. Hiçbir Şey Mükemmel Değildir Çok kademeli filtrasyon konsepti, tek kademeli hiçbir filtrasyon teknolojisinin mükemmel olmadığı -bu nedenle birkaç teknoloji kullanılması gerektiği- temel fikrine dayanmaktadır. Bu teknolojiler, konu olan sudaki özel kirleticilere göre seçilmeli ve mantıki bir sıra üzerine, suyun kalitesini sırasıyla iyileştirecek şekilde, dizilmelidir. Kum ortamlı filtreler, basit ve etkindir, ancak sistemin geri yıkanması bir 130 Tesisat Dergisi Sayı 158 - Şubat 2009 Şekil 3. Dayanıklı tel örgü elek grubu uzun ömürlü sağlamlık ve 10 mikrona kadar inebilen filtrasyon imkanı getirmektedir. devrenin kapatılmasını veya ikinci sistemin birincisi temizlenirken devreye girecek şekilde bakıma alınmasını gerektirir. Geri yıkama işleminin kendisi eleklerin emme taranması gibi diğer proseslerden dört kat daha fazla su kullanır. Aynı zamanda, filtre ortamının karıştırılması, medyanın taşıması veya sürüklenmesi (carry over) yani filtre ortamının akış yönüne doğru taşınması olayını yaratır ve bu da yıkama sonrası filtrelerin optimal seviyede kullanılamadığı bir çökme zamanının kullanılmasını gerektirir. Elekler sağlam ve verimlidir ancak tüm elekler eşit olarak yaratılmamışlardır. Sıkıştırılmış tel elekler çok sağlam olabilir, fakat bunların da Aşil'in topuğu gibi bir zayıf noktaları vardır; açıklıkları uzun ve dikdörtgen olabilir, böylece nominal filtrasyon dereceleri (iki tel arasındaki aralıkla ölçülür) açıklığın uzun tarafının ölçüsünden daha küçüktür. Bunun sonucu olarak deforme olabilir malzemeler veya nominal filtre etme derecesinden daha büyük düz, disk şeklinde parçacıklar eğer açıklık kısmının uzun tarafına paralel halde gelmişlerse sıkıştırılmış tel eleklerin içinden kayarak geçebilir. Örgü elekler çok daha fazla verimlidir ve nominal filtrasyon ölçüleri her iki yöne de çalışır, açıklıkları kare şeklindedir. Ama bu elekler ancak 10 mikrona kadar hassas olabilirler. Kartuşlar veya torbalar -bunlar Hipokrat'ın yeni olarak da adlanan konik kumaş filtreleŞekil 4. su i yuni yut uatnsuazf ri dll Ş a t a r e n n a k m s a i y l r ı d o ş ıt e n m ç k o s i a k ü k t r ü k e e ç a c s ü d i i n s k e i i nn m ö d l e ç h e l e e i g k r f ö i l k l i r t a ü r b d a l ir d s e ü A ym ğ o B e n ü D s s g in d i i s b i e t i çn , e o i m g z k a l syeueryti , daha etkin hale getirmektedir. rinin torunlarıdır- çok ince bir filtrasyon sunar, fakat filtre ortamı dolduğunda değiştirilmesi gerekmektedir. Kartuşlar çok pahalı olabilir (yenileme ve bakımı için harcanacak emeğin de pahalı olabileceğ i gibi) ve değiştirilen kartuşların elden çıkartılması da pahalı bir çaba gerektirebilir. İlave olarak, kartuş veya torba değiştirmek için filtrasyonun durdurulması da, sistemin açık ve savunmasız olduğu zamanlar kirletici maddelerin suya karışma tehlikesini de beraberinde getirir. Membranlar mevcut olabilen en yüksek seviyede filtrasyon sağlarlar, fakat pahalıdır ve suyu ince gözeneklerin içinden geçirmek için oldukça yüksek pompa basıncı gerekir ve bakımlarının bir parçası olarak kimyasal temizliğe ihtiyaç duyarlar. Çok kademeli filtrasyon sanatı, bu membranları çalışmalarını optimize etmek, ihtiyaç duyulan kimyasal temizlik sayısını minimi-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=