MAKALE arasındaki yanlış eşleşmeyi azaltarak, kısmi gölgelenme, kısmi sıcaklık farkları, modül açı farkları, kirlilik ve tolerans farkları sonucu oluşan kayıpları düşürmekle birlikte aynı dizi içerisinde oluşabilecek bu tür uyumsuzluklara karşı bir çözüm getirememektedir. Bu nedenle dizi içerisinde uyumsuzluk olmasını engelleyecek her önlem alınmalıdır, buna karşılık bu teknolojide diziler arası uyumsuzlukları önemsemek gerekmemektedir. Dizi eviricide, merkezi eviricideki dizi diyotları olmadığı için diyot kayıpları ortadan kalkar, DC kablo boyu kısalır ve AC kablo boyu uzar, fotovoltaik modül geriliminin yüksek olduğu uygulamalarda kablo kayıpları merkezi eviriciye oranla daha fazladır. Yerleşim genellikle merkezi bir iç mekan yerine dağılmış dış mekanlara yapılır. Bu özellikler dizi eviriciyi kurulu gücün fotovoltaik modül dizisi gücünden ibaret olduğu uygulamalarda tercih nedeni haline getirir. GES uygulamalarında dizi evirici kullanımı dağılmış yapı nedeniyle bakım ve izleme maliyetlerini arttırmaktadır. Buna karşılık dizi eviricilerden birisinin devre dışı kalması tüm sistemin devre dışı kalmasına yol açmadığı için tekrarlılık (redundancy) artmakta fakat dizi evirici genellikle dış mekan şartlarına maruz kaldığı için tek tek eviricilerin güvenilirliği azalmaktadır. Dizi evirici gücü dizinin gücü ile üstten sınırlıdır. Genellikle 1-5 kW arası güçlerde kullanılır. c. Çoklu Dizi Evirici Şekil 9'da görülen çoklu dizi evirici teknolojisi, çok sayıda dizinin ayrı ayrı MPP izleme sistemiyle (DC/DC dönüştürücü yoluyla) tek bir DC/ AC dönüştürücü yoluyla bağlanmasıyla daha kompak! ve ucuz çözüm sunmaktadır. Böylece merkezi ve dizi eviricinin tek parça ve düşük maliyetli çözüm avantajları sağlanmaktadır. Bu yapıda farklı dizi teknolojileri ve farklı açılarda yerleştirilmiş fotovoltaik elektrik üretim sistemleri birbirine entegre edilebilmektedir. Çoklu dizi eviriciler 3-10 kW arası güçlerde sıklıkla kullanılmaktadır. Şekil 9. Çoklu dizi evirici yapısı. 120 Tesisat Dergisi Sayı 158- Şubat 2009 Tablo 3. Şebekeye Güç Aktaran Fotovoltaik Elektrik Sistemlerinin Mukayesesi Özellik Merkezi Evirici Dizi Evirici Çoklu Dizi Evirici Modül Tümleşik Evirici Tipik Sistem Gücü 10 kW-500 kW 1-5 kW 3-10 kW 200-400 W Tipik Uygulama Güneş Elektriği Şebekeye bağlı ve güç kalitesi sorunları bulunmayan evler ve Santralleri işyerleri Verim En Yüksek Çok Yüksek Yüksek Düşük Maliyet En Düşük Düşük Çok Düşük YüksekYok Fotovoltaik diziler Tüm fotovoltaik diziler Eviriciye Var Var arası uyuşmazlık aynı tip ve toleransta Modüller arasorunlarına karşı modüllerden oluşmalı, tek bir dizi bağla- Diziler arasındaki sındak i farklar bağışıklık sıcaklık, kısmi gölge, açı nabilir. farklar önemsizd i r. önemsizdir. !arklan olmamalıdır. Fotovoltaik mo- Var düller arası uyuş- Yok Yok Yok Modüller aramazlık sorunlarına sındaki farklar karşı bağışıklık önemsizdir. Bakım ve İzleme B�yük güçlerde Bakım Güç artışı evir i ci Merkezi eviric i den Yüksek güçlerde sayısını arttırarak Evirici sayısı çok Kolaylığı ve Ma- ve izleme daha kolay ve yapıldığı için bakım daha pahalı, dizi arttığı için bakım ucuzdur, evirici saysı evriciden daha liyeti azdır. ve izleme daha zor ve ucuzdur. ve izleme çok zor maliyetlidir. ve pahalıdır. Yüksek Kurulum dağılmış Kurulum Modül Evirici genellikle Kurulum dağılmış içmekanlarda bulunur, yapıda dışmekanlarda yapıda dışme- üzerinde dışmeGüvenilirlik dış ortam koşullarının yap ı lırsa iklimsel kanlarda yapılırsa kanda yapılmak iklimsel stres ne- zorundadır. iklimsel stresleriyle stres nedeniyle deniyle güvenilirlik İklimsel stres ne- karşılaşmaz. güvenilirlik düşer. düşer. deniyle düşük. Tek bir dizi evirici Tek bir çoklu dizi Kötü varsa merkez i evirici evirici varsa mer- En iyi kezi evirici ile aynı, Tekrarlılık Merkezi evirici bozulursa ile aynı, birden fazla birden fazla çoklu Her modüle girişine bağlı tüm diziler dizi evirici varsa bağlı bir evirici devre dışı kalır merkezi eviriciden dizi evirici varsa mevcuttur. merkezi eviriciden daha iyidir. daha iyidir. d. Modül Tümleşik Evirici Şekil l0'da görülen modül tümleşik evirici devresinde her bir modül için bir evirici devresi kullanılmaktadır. Her bir modülün kendine ait MPP izleyicisi olduğundan bu tipte eviricinin PV karakteristiğine uyumu optimize edilmektedir. Bu evirici yapısı enerji kazanımını optimize etmekle birlikte dizi eviriciye göre daha düşük verim sağlamakta ve bakım gereksinimi daha fazladır. Bu yapı daha çok 50 -400 W tepe güçlerde uygulama alanı bulmuştur. PVModülleri Modül Eviricileri AC Şebeke Şekil 10. Modül tümleşik evirici yapısı . Yukarıda açıklanan evirici yapıları piyasada bulunmakta ve uygulamaları daha çok teknik imkanlara bağlı olarak belirlenmektedir. Fotovoltaik elektrik üretim sistemlerinin uygulanmasında fotovoltaik modül maliyetleri yanında evirici maliyet ve güvenilirliği rekabetçi piyasada oldukça önem kazanmaktadır. Şebekeye güç aktaran uygulamalarda toplam yatırım maliyetinin % 10-15 düzeyini evirici devresi oluşturmaktadır. ■ Makalenin 2. bölümünü gelecek sayımızda bulabilirsiniz
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=