Amerikan hükümetlerinin tutumu, kapitalizmin etkileri bizleri zaman zaman Amerika l ılardan uzak tutmakta ise de, görüldüğü üzere bilim ve teknolojide büyük aşamalar katetmiş, insanların bütün farklılıklarına karşın ortak bir anlayış sağlamış olan bu ülkenin, tüm Avrupalı, Asyalı, Afrikalı ülkelere, farklı medeniyetlere örnek olduğu anlaşılmalıdır. Dolayısıyla bir zamanlar çirkin Amerikalı; aptal ve geri bir toplum olarak değerlendiri len ABD toplumunun çok hoşgörülü, anlayışlı ve çağdaş bir toplum olduğu kabul edilmelidir. Anadolu medeniyetlerine göz atıldığında, dünyanın en karışık toplumunu temsil eden, oluşan değişik mozaik içinde, halen etnik kavgaların olduğu, Türk kimliğinin tartışıldığı, toplumda farklı tabakaların oluştuğu ülkemizin, ABD ve AB ülkeleri düzeyine gelmesi uzun süre alacaktır. Küresel ekonomi çerçevesinde hiçbirimiz ülke sınırlarının ortadan kalkmasına razı olamayız. Teknolojimizde bile ulusal etiket arayanlar çoğunlukta sayılır. Osmanlı İmparatorluğu'nun öne çıkardığı azınlıklar Cumhuriyet döneminde sınırlandırılmış sayılır. Cumhurbaşkanının halk tarafından seçileceği önümüzdeki y ıll arda, Türk ve müslüman olmayan bir kişinin seçilme olanağı görülmemektedir. Bu yönleri ile Avrupa Birl iği'nin gidişatı ve hedefleri ülkemiz tarafından iyi değerlendiri l melidir. Avrupa Birliği ülkelerinin herbirinin özel statüleri araştı rılmalıdır. Konuya bu açıdan bakarak anayasa, demokrasi, sosyal hukuk devleti, laiklik gibi anlayışlar çok iyi ve net tanımlanmalı, uluslararası kurallar ülke şartlarına adapte edilmelidir. Bu amaçla Amerika'yı çok iyi incelemek gerekir. Amerika Birleşik Devletleri, bilim ve teknolojide dünyanın en ileri ülkesidir. 20. asra damgasını vurmuştur. Dünyanın en güçlü devletidir. Ekonomisi bütün dünyada etkilidir. Dili ve para birimi bütün dünyada geçerlidir. Eğitim bakımından inanılmaz bir düzeye erişmişlerdir. Yaşam kuralları sağlıklı ve güvenlidir. Milli geliri en yüksek ülkedir. Paraları , dilleri gibi büyükşehirleri de uluslararası bir değer kazanmıştır. Kültür ve sanatta dünyanın en ileri ülkesi sayılır. Yıllarca sinemanın babası olmuşlardır. Toprakları Amerika kıtasını temsil eder büyüklüktedir. New-York bir dünya şehri ve başşehridir. Okuma yazma bilmeyen vatandaşı yok sayılır. Sıradan insanlar yeteneklidir. Eyaletlerde kırsal yaşam çok zengin olup, düzeyleri diğer ülkelerden farklıdır. Sosyal haklar her vatandaşı için geçerlidir. İşsizlik sigortası bütün vatandaşlarına şamildir. Zengini çok zengindir. Evsiz, barksız insanlara sadece büyük şehirlerde rastlanır. Sporda en ileri ülkedir. Extremlerle dolu bir ülke sayılır. Halkı çalışkan, zeki, güvenli ve iyi niyetlidir. Bu şartlarda ABD'nin Obama'yı Devlet Başkanı yapma arzusu ve yaklaşımları takdirle karşılanmalıdır. •• Proje Kontrol ve Yapı Denetim Uygulamaları Gelişmiş ülkelerde proje kontrol hizmetleri, uzman müşavirler tarafından yapılmaktadır. Bu kontrollarda amaç; projenin uygulanabilir ve sağlıklı bir proje olması ve yatırımcı kuruluşlarının talep ve isteklerine uyulmasıdır. Bu anlamda müşavirlerin bağımsız ve konularında uzman olmaları, profesyonel mühendis yetkilerine haiz olmaları gerekir. Ülkemizde bu uygulama tam yerine oturmamış, müşavirlik hizmetlerinin görev ve yetkileri belirlenmemiştir. Kaldı ki; Avrupa Birliği uyum yasaları çerçevesinde hazırlanan yeni İhale Kanunu kapsamında FIDIC kuralları ve profesyonel müşavirlik hizmetleri geçerli kılınmasına rağmen, Yapı Denetim Kurulları Kanunu ile meslek odası uygulamaları FIDIC yasaları ile çelişki yaratmakta, proje kontrol aşamasındaki hizmette uzmanlık ve bağımsızlık aranmamaktadır. Bu nedenle yapı denetim kuruluşlarında sıradan mimar ve mühendisler görev almakta, meslek odaları uygulamaları gereği büro tescili olan her mühendisin müşavirlik yapma hakkı doğmaktadır. Ülkemizde projelerin kontrolları yapı denetim kuruluşlarında çalışan, meslek odalarından sicil durum belgeleri alabilen, imar müdürlüklerinde ve odalarda görevli mühendisler tarafından yapılmakta, genelde proje konseptine bakıl madan formaliter bir düzen içinde projeler onaylanmaktadır. Öyle ki; kontrol ile görevli meslekta şın, proje müellifini beğenmemesi halinde bile yetkisi çerçevesinde projeyi geri çevirme veya reddetme imkanı bu lunmaktadır. GÖRÜNÜM Bir projenin ön etüd, proje konsept raporu, avan projelerle gelişen hususlara dayalı uygulama ve detay projelerine dönüştüğü, uygulamada şantiye (shop-drawing) projeleri ve yapıldı (as-build) projeleri ile tamamlandığı , test ve işletmeye alma hizmetiyle onaylandığı dikkate alınmaksızın avan proje aşamas ı ndaki imar projelerinin yetkililer tarafından teknik yönden detaylı incelenmesi çok yanlış bir uygulama olup, meslek odalarının Yapı Denetim Kanunu gereği sicil durum belgesini verişlerindeki sureti haktan görülen incelemeleri de hatalı sayılır. Kaldı ki; meslek odalarının bazılarının KDV yasası gereği, proje sürecinin ortasında müelliflerden proje faturası istemesi, dünyada hiçbir uygulaması olmayan, dolayısıyla faturaların iptaline veya karşılıklı fatura alışverişine yol açan, naylon fatura uygulamalarına neden olan kanunsuz bir uygulamayı doğurmaktadır. Diğer taraftan , büyükşehir belediyelerinde tarihi binalarda eskiden beri uygulanan mimari projeleri kontrol edip yapılmasına izin veren Anıtlar Kurulu'nun yanı sıra günümüzde yüksek yapı kurulları kurulmuş, bu kurulların bitmemiş ön projelerde oda temsilcilleri, itfaiye müdürlükleri yetkileri ile avan bir mimari projenin mühendislik hizmetlerini uygulama niteliğinde inceleyerek onaylaması sağlıklı görülmemektedir. Bilindiği üzere, bir projenin ruhsat aşamasında uygulama projesi detaylarının istenmesi, onayı, harcı ve vizesi ülkemizde büyük bir sorun yaşatmaktadır. Bu nedenle, öncelikli olarak imar projesinin tanımının yapılması, kamu, yerel yönetim, meslek odalarının görev ve yetkileri çerçevesinde hizmet vermesi, yapı denetimlerinin de bağımsız bir şekilde standart, yönetmelik ve yapı kodları içeriğinde projeleri kontrol edebilmesi gerekir. Projenin doğruluğu, ekonomik ve sağlıklı oluşu, sistem seçimleri ve enerji verimliliği ile işletme koşulların ın belirlenmesi, sorumluluk alınarak yapı teknolojisi uzman müşavirleri tarafından kontrol edilmelidir. Arzulanan bu düzeye ulaşabilmek ülkemiz yönünden uzun bir zaman alacaktır. Belki AB camiasına girişimizle tahakkuk edebilir. Aksi halde projenin kontrolu kağıt üzerinde bir Tesisat Dergisi Sayı 155 - Kasım 2008 17
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=