PERSPEKTİF Prof. Dr. Nilüfer EĞRİCAN Birçok KOBİ'nin hayali büyümek, büyük ölçekli şirket olmaktır. Ancak birçok KOBİ hata yapıp, hatalarını da tekrarladığı için istediği açılımları yakalayamaz. Bu hataların başında hedeflerin nettanımlanmaması, bütçelerin yapılamaması, uzmanlaşamamak ve pazarlamaya önem vermemek geliyor. KOBİ'lerin yaptıkları hataların başında vizyon belirleyememek, hedefkitletanımlayamamakgibi işle ilgili temel noktalardaki yetersizlikleri geliyor. Birçok KOBİ nasıl bir işletmeye sahip olması gerektiği konusunda net bir görüşle sahip değil Bu yüzden KOBİ'ler gerçekle ilgisi olmayan hedefler belirliyor. Bu hedeflere ulaşacak bir stratejileri olmadığı için de, çoğu zaman ulaşılmak istenen noktalar kağıt üzerinde kalıyor. Ayrıca rekabet ettikleri pazarları tanımıyor, rakiplerinin kimlerolduğunu bilmiyorlar. Müşterileri tanımlama konusunda çok zayıflar. Ürün ve hizmetlerini alanların ihtiyaçları konusunda sağlıklı bilgiye sahip değiller. Müşterilerin neden kendilerinden değil de rakiplerinden aldığı konusunda araştırma yapmıyorlar. Dolayısıyla farklılaşma anlayışına da giremiyorlar. KOBİ'lerin bir diğer hatası da, maliyet odaklı olmamaları. Finansal planlama ve gözden geçirme yapmadıkları için çoğu zaman işyerlerini kapatmak zorunda kalıyorlar. İşletme sahiplerinin işlerini ilerletmede karşılarına çıkan en büyük engel ise bütçeleme. KOBİ'ler genelde faaliyet bütçesi yapmayı ve bütçelemeyi istedikleri karı elde etmek için bir planlama aracı olarak kullanmayı bilmiyorlar. KOBİ'ler genellikle günü kurtaran iş anlayışıyla hareket ediyorlar. Bu anlayışları yüzünden KOBİ sahiplerinin 3-5 yıllık planlar yapamadıklarını ve uzun vadeli iş planı geliştiremediklerini görüyoruz. KOBİ'lerde işbirliğine gitme, ortak ihalelere girme, ortak satış ve pazarlama yapma kültürü de oldukça zayıf bulunuyor. Bu nedenle özellikle global pazarlara girmek isteyen KOBİ'lere tek başlarına hareket etmek yerine işbirliği yapmaları öneriliyor. KOBİ'lere iş süreçlerinde en fazla zarar veren hataları ise, genelde birkaç yıldız elemana bağlanmaları 20 Tesisat Dergisi Sayı 153 - Eyl ül 2008 1 KOBl'lerin Gelişmelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar ve sorumlulukları onların almasının kendilerini kurtaracağını düşünmeleri. Bu yıldız elemanlar bir gün gitmek zorunda olduklarında şirket ciddi bir sorunla karşı karşıya kalıyor. Yönetim ve işler aksıyor. Bu durumdan kaçınmanın yolu istedikleri gibi sonuçlar elde edecekleri sistemleri yaratmak ve iş yapış şeklini yazılı hale getirmektir. Böylece başka çalışanlarla da aynı mükemmel sonuçları yaratabilirler. KOBİ'ler profesyonel ekiple çalışmaktan korkuyorlar. Ucuz bir iş gücüne yöneliyor ve zarar görüyorlar. Oysa yapılması gereken, nitelikli kişileri istihdam etmektir. Ayrıca kurum içi eğitimlere önem vermek, eğitimin işe dönüşünü takip edecek, eğitimde öğrendiklerini uygulamaya aktaracak sistemlerin kurulmasını desteklemektir. KOBİ'lerin kritik hatalarından biri de, uzmanlaşma sürecini göz ardı etmeleri ve gelen her siparişi kabul edip, siparişe dayalı çok sayıda farklı ürünü üretmeleridir. KOBİ'ler birikimlerini ve sermayelerini, riski dağıtmak düşüncesiyle, farklı sektörlere kaydırarak da hata yapıyor. Ana sektörlerinin dışında, birden fazla sektöre yatırım yapmaları onları sağlıksız bir büyümeye doğru sürüklüyor. Halbuki KOBİ'ler önce bir sektöre odaklanıp orada deneyim kazanmalı, birikimlerini de tek bir alanda büyümeye yönelik değerlendirmelidir. KOBİ'ler büyümek istediklerinde de hatalı birçok uygulamada bulunuyorlar. Bu hataların başında pazarıtamolaraktanımadan pazarda büyümeye çalışmak geliyor. Pazar dinamiklerini öğrenmeden doğrudan kendi markalarıyla rekabete girdiklerinde rakiplerine oranla çok küçük kalabiliyorlar. Takip edilmesi gereken yol, tek başlarına pazar oluşturmaya kalkmadan önce büyük bir şirketin tedarikçisi olarak deneyim kazanma olabilir. Böylece büyüklerle çalışarak belli bir hacme ulaştıktan sonra sahaya çıkıp, kendilerine ait markalarla ürünlerini pazarlamaları daha sağlıklı olabilir. KOBİ'ler pazarlamaya ağırlık vermeyerek de kritik bir hata yapıyor. KOBİ'lerin üretim değil, pazarlama odaklı çalışması gerekir. Bir başka değişle, yatırımdan önce tüketicinin nabzını tutmak gerekir. KOBİ'ler dünya markası yaratma hayalleriyle de yanlış yatırımlar ve ortaklıklar gerçekleşt i riyor. Bir çok işletme yurtdışında mağaza açıp, biraz reklam yaparak marka olacağı hayaline kapılıyor. Marka olabilmesi için dünyadaki trendleri takip etmeli, yenilikçi olmalı, pazarlamayı iş yapma biçimlerinin merkezine yerleştirmelidir. Tüketiciyi harekete geçirecek iletişim ve onları şaşırtacak kalite ve özellikte ürünler geliştirmek gerekiyor. KOBİ'lerin büyümelerindeki itici güçlerden biri de aile şirketi olmaları. Vizyoner ailelerin elinde büyüyüp Türkiye'nin devleri arasında yerini alan birçok KOBİ'nin belli bir büyüklüğe ulaştıktan sonra kurumsallaşmaya başladığı biliniyor. Belli bir büyüklüğe ulaşmadan profesyonelleşmeye çalışmamak gerekiyor. Başka bir ifadey l e, KOBİ'ler çok fazla büyümedikleri sürece, kurumsallaşma adına iş süreçlerini tamamıyla profesyonellere bırakmamalı ve şirket büyüme sürecindeyken, patronlar iş süreçlerini yakından takip etmeye, işin başında olmaya devam etmelidir. Şirket büyümeye başladıkça ve şartlar oluştukça kurumsallaşmaya başlamalıdır. Ancak böyle bir süreçsonrasında başarılı olunabilir. Belir l i bir büyüklüğü gelen KOBİ'lerin hala aile şirketi gibi yönetilmeye çalışması büyük bir hatadır. Bu durumda birçok sorunla karşılaşılması, birçıkmaza girilmesi her şeyden önemlisi o günlere gelene kadar verilen emeklerin heba olması söz konusudur. Derhal profesyonel kadro kurup, kurumsal performans yönetimi çalışmalarına başlamalıdırlar. Özellikle orta ölçekli ve büyümeye başlayan KOBİ'lere kurumsal performans yönetiminde rehberlik edebilecek yetkinlikte bir birim YEDİTEPE Üniversitesi'nde bulunmaktadır. Strateji Dinamikleri Laboratuvarı olarak adlandırdığımız bu birim, işletmelere strateji yürütme sürecine ilişkin destek vermektedir. KOBİ'lerin hatalardan uzak büyümelerini gerçekleştirmeleri ve belirli bir büyüklüğe ulaştıklarında kurumsal performans yönetimine gitmeleri ümidiyle . . . ■
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=