taraflar yapacakları bir tahkim sözleşmesiyle veya asil sözleşmeye koyacakları kayıt i ride doğabilecek olan bir hukuki anlaşmlaezliıleğı, kendi belirledikleri kurallar çerçevesinde ve yine kendi seçtikleri hakem mahkemesine götürme konusunda anlaşabilmektedirler. Ancak böyle bir anlaşmanın fonksiyonel olabilmesi ve tarafların arzularına göre sonuç verebilmesi; verilen hakem kararlarının tanınması ve tenfiz edilebilme kabili tine sahip olması, öncelikle iptal kararı verilmemyeesi ve tenfiz isteminin reddini getirecek sebeplerden arındırılmış nitelikte olmasına bağlıdır. Ülke ekonomilerinin dış ti yedeki harekete bağlı olacararektedevğei yşaimb agnöcsı tseer rmmeas i tahkimin özel sektör temsilcileri tarafından tanınıp anlaşılmasını gerekli kılmıştır. Bunun yanısıra, uluslararası tahkim mekani sında yalnızca gerçek veya tüzel kişiler değil,zmayanı zyaamhuatnadlaeydhelvelretler de taraf olabilmekte ve lehlerine ine kararlar alınabilmektedir. Tahkim sisteminin onu ayrıcalıklı kılan en büyük özelliği kendine has kurallarıve felsefesi olmasıdır. Devlet mahkemeleri gibi işlememektedir. Örneğin, taraflar hakemleri seçer, görevlerini belirler ve· ücretlerini öderler. Tahkimin Avantajları • Gizlilik: Rakiplerin veya medyanın haber • dHaızr: oDlmevalemtamsıahkemelerine kıyasla daha • çAanblauk sonuçlanması şmazlığın bilirkişiler tarafından de ğerlendirilmesi • Uluslararası tanıma ve tenfiz kolaylığı • T(NüYmKtoanravaflansrıinyornızuas1ı958) ile başlatılan bir E l b e tpt er ohseerduüyruo l m a s ı şmazlık çözüm yolundaolduğugibi tahkimin de bir takım dezavantaj dır. Bu dezavantajların başlıcalarlıa şrıubnulalurndmır:akta • • P Te a n h f alılık iz zorunluluğu • Anlaşma yapılmamışsa temyiz hakkının olmayışı • Kimi zaman uzun sürmesi Türkiye Enerji Pazarı ve Tahkim Tüm dünyada olduğu gibi tahkim, Türk yargı sisteminde de kabul gören bir müessesedir. 28 Tesisat Dergisi Sayı 151 - Temmuz 2008 Milletlerarası tahkim alanında Türkiye önemli düzenlemeler yapmış ve bununla ilgili önemli çok taraflı sözleşmeleri imzalamıştır. T•a h k 2i m1 KHaanzui rnaun' n u2 0k 0a 1b u tl ae rdi he irne dk e, ü ml k ei l dl eet lceer raeryaasnı edecek uluslararası tahki yennormlardabir kanunomrtapyroasçeıdkümrıüşnt ıür . dBüuzneunnl el a beraber, Türkiye, yabancı hakem kararlarının tanınması için hazırlanan birçok uluslararası okolanrvaakn, s2iy9onOacdaak t2ar0a0f8tır.tBarunlara en güncel örnek ihinde İTO ile Milano Ulusal ve Uluslararası Tahkim Odası arasında imzalanan işbirliği anlaşması (Akdeniz Projesi) verilebilir. • Akdeniz Projesi, düşük maliyetle hızlı uygu nabilirliği ile çekici olan tahkimin Akdeniz ülkel l e a ri arasındaki ticari uyuşmazlıklarda uygulanması ve Milano'yu gerçek bir tahkim merkezi haline getirmek için yaratılmıştır. 2 yıl önce uygulamaya konulan Akdeniz Projesi çerçevesinde Türkiye'deki şirketlere hi cek olan Milano Tahkim Odası, Türkiy e 'zdme eftavael i ryee t gösteren yerli ve yabancı şirketlerin birbirleri sındaki uyuşmazlıkların mahkemeye gidilmeadrean çözülmesine çalışacaktır. Türkiye ve İtalya'nın stratejik partner konumunda olmalarının yanısıra, birçok İtalyan şirket i nin Türkiye'de yatırım yapıyor olması bu projeye büyük destek olmaktadır. Uygulanacak hukuk ve tahkim k ta u h ru k lunun kurulacağı merkez, tüm kurumsal im merkezlerinin de uyguladığı biçimde, yine tarafların anlaşma özgürlüğü ön planda tutularak belirlenecektir. Uluslararası düzeyde ICC'nin tahkim mekanizması Akdeniz Projesi ile bir anlamda, bölgeselleştirilmiştir. Türkiye'deki tahkim yolunun seçilme düzeyi de bu sayede şimdiye dek bu alternatif çözüm yolunagüvensiz olan KOBİ'lerin bilgilendirilmesiyle artacak ve bu sayede ticari uyuşmazlıklara en kısa yoldan çözüm getirilebilecektir. Türkiye her geçen gün önemli miktarda enerji tiyaç duymaktadyıra. tBırıumıynaatı riıhm ihtiyacının bütçe olanakları ile karşılanabilmesi çs aa ğ zl aomr daukrt. a Bzüotrçl aen adne ndo g e l e d v s u l i e k nti , enerji sektörünün özelleştirilmesinden gelir elde etmeyi planlamıştır. İşte bütün bunlar özel sektörün, enerji sektörüne yatırım yapmasını gerekli kılmaktadır. Diğer bir deyişle, enerji sektöründe yabancı sermaye yatırımlarının gerekliliği ortaya çıkmıştır. Türkiye'nin enerji açığının giderek artmasıyla, enerji sektöründeki faaliyetlerin önemi giderek artmaktadır. Enerji kurumlarının birbiriyle olan borç ilişkilerinin düzenlenmesi ve bu kurumların yurtdışına olan taahhütlerinin yerine getirilmesi konu üzerinde uzmanlık sahibi olan hakemlerin atanmasıyla kolaylaştırılmaktadır. Yabancı yatırımı teş lan değişiklik ile ulusvliak raamraascı tı yalhakAim nainy ay soal u' dsaoynaupnıa kadar açılmıştır. Sermaye yapısında en küçük bir yabancı payı olan bir girişimcinin davası bugün uluslararası tahkim mahkemeleri tarafından kabul görmektedir. Buna özellikle elektrik sektöründe sıkça rastlanılmaktadır. Tahkimin enerji piyasasındaki önemi, ulusal yargıyı devre dışı bırakarak yabancı sermaye için kamu hizmetlerinin pi maktadır. Ülkele y rian ssaaynaa ayiç le ılşm m a e s s ınin diannvekgaeylnişa m kliaşn lik düzeyinin önemli göstergelerinden biri olan enerji üretim ve tüketimine yönelik politikaların beli mesinde elbette ülke ve toplum gereksinimle r r lie ö n n planda tutulmalıdır. Enerji sektöründe yabancı sermaye yatırımları göz ardı edilemeyecek kadar büyük bir yer tutmaktadır. Dolayısıyla bu yatırımların devamlılığını ve artışını sağlayabilmek ancak bu yatırımcılarda güven uyandıracak bir tahkim mekani bilir. Artık, enerji s e k t ö r ü n d e yazbmanacsıı ysl ae rsmaağlyaennain syüartıdrıümrülalernınıdneunelutsimal yargı organları tarafından i kaldırılmış tırımcılar için çıkan sorunlardatıar.rtYıa k biaçnhcuı kyuak yollarına değil tahkim yoluna başvurulabilmektedir. Şu ana kadar enerji sektöründe, elektrik üretimi, dağıtımı ve ticaretiyle görevlendirilen 12 şirket ile
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=